խարակեմ
Old Armenian
Etymology
Related to Georgian ხრაკავს (xraḳavs, “to fry, to pot-roast”), Old Armenian խարեմ (xarem, “to burn”). See the latter for more.
Verb
խարակեմ • (xarakem)
- (transitive) to burn
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).9.3:[1]
- Եւ խնդրէ աղբիւր ջրոյ, եւ թռչի յեթերն ի բարձուանդակս արեգականն. եւ խարակէ զթեւսն եւ զաչացն շլացութիւն. իջանէ աղբիւրն եւ մկրտի երիցս անգամ եւ մանգանայ։
- Ew xndrē ałbiwr ǰroy, ew tʿṙčʿi yetʿern i barjuandaks aregakann. ew xarakē ztʿewsn ew začʿacʿn šlacʿutʿiwn. iǰanē ałbiwrn ew mkrti ericʿs angam ew manganay.
- Translation by Gohar Muradyan
- And it searches for a fountain of water, and flies to the ether, to the height of the sun; and it burns its wings and the dimness of its eyes, descends to the fountain and is immersed thrice and becomes young.
- Եւ խնդրէ աղբիւր ջրոյ, եւ թռչի յեթերն ի բարձուանդակս արեգականն. եւ խարակէ զթեւսն եւ զաչացն շլացութիւն. իջանէ աղբիւրն եւ մկրտի երիցս անգամ եւ մանգանայ։
Conjugation
active
| infinitive | խարակել (xarakel) | participle | խարակեցեալ, խարակեալ (xarakecʿeal, xarakeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | խարակեց- (xarakecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խարակեմ (xarakem) | խարակես (xarakes) | խարակէ (xarakē) | խարակեմք (xarakemkʿ) | խարակէք (xarakēkʿ) | խարակեն (xaraken) | |
| imperfect | խարակէի, խարակեի* (xarakēi, xarakei*) | խարակէիր, խարակեիր* (xarakēir, xarakeir*) | խարակէր (xarakēr) | խարակէաք, խարակեաք* (xarakēakʿ, xarakeakʿ*) | խարակէիք, խարակեիք* (xarakēikʿ, xarakeikʿ*) | խարակէին, խարակեին* (xarakēin, xarakein*) | |
| aorist | խարակեցի (xarakecʿi) | խարակեցեր (xarakecʿer) | խարակեաց (xarakeacʿ) | խարակեցաք (xarakecʿakʿ) | խարակեցէք, խարակեցիք (xarakecʿēkʿ, xarakecʿikʿ) | խարակեցին (xarakecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խարակիցեմ (xarakicʿem) | խարակիցես (xarakicʿes) | խարակիցէ (xarakicʿē) | խարակիցեմք (xarakicʿemkʿ) | խարակիցէք (xarakicʿēkʿ) | խարակիցեն (xarakicʿen) | |
| aorist | խարակեցից (xarakecʿicʿ) | խարակեսցես (xarakescʿes) | խարակեսցէ (xarakescʿē) | խարակեսցուք (xarakescʿukʿ) | խարակեսջիք (xarakesǰikʿ) | խարակեսցեն (xarakescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | խարակեա՛ (xarakeá) | — | — | խարակեցէ՛ք (xarakecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | խարակեսջի՛ր (xarakesǰír) | — | — | խարակեսջի՛ք (xarakesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ խարակեր (mí xaraker) | — | — | մի՛ խարակէք (mí xarakēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | խարակել, խարակիլ* (xarakel, xarakil*) | participle | խարակեցեալ, խարակեալ (xarakecʿeal, xarakeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | խարակեց- (xarakecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խարակիմ (xarakim) | խարակիս (xarakis) | խարակի (xaraki) | խարակիմք (xarakimkʿ) | խարակիք (xarakikʿ) | խարակին (xarakin) | |
| imperfect | խարակէի (xarakēi) | խարակէիր (xarakēir) | խարակէր, խարակիւր (xarakēr, xarakiwr) | խարակէաք (xarakēakʿ) | խարակէիք (xarakēikʿ) | խարակէին (xarakēin) | |
| aorist | խարակեցայ (xarakecʿay) | խարակեցար (xarakecʿar) | խարակեցաւ (xarakecʿaw) | խարակեցաք (xarakecʿakʿ) | խարակեցայք (xarakecʿaykʿ) | խարակեցան (xarakecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խարակիցիմ (xarakicʿim) | խարակիցիս (xarakicʿis) | խարակիցի (xarakicʿi) | խարակիցիմք (xarakicʿimkʿ) | խարակիցիք (xarakicʿikʿ) | խարակիցին (xarakicʿin) | |
| aorist | խարակեցայց (xarakecʿaycʿ) | խարակեսցիս (xarakescʿis) | խարակեսցի (xarakescʿi) | խարակեսցուք (xarakescʿukʿ) | խարակեսջիք (xarakesǰikʿ) | խարակեսցին (xarakescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | խարակեա՛ց (xarakeácʿ) | — | — | խարակեցարո՛ւք (xarakecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | խարակեսջի՛ր (xarakesǰír) | — | — | խարակեսջի՛ք (xarakesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ խարակիր (mí xarakir) | — | — | մի՛ խարակիք (mí xarakikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- խարակիչ (xarakičʿ)
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973) , “խար”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume II, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 338–339
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837) , “խարակեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 331
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879) , “խարակեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
References
- Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6), Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 101, 146
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.