կառչիմ
Old Armenian
Etymology
From the root կառ- (kaṙ-, “to erect, build, fix”) + -չ- (-čʿ-). The origin of the root is uncertain.[1] Perhaps from Proto-Indo-European *gʷr̥H-, zero-grade of *gʷerH- (“to elevate”).[2] For *-r̥H- → ռ (ṙ) compare գառն (gaṙn).
Verb
կառչիմ • (kaṙčʿim)
- (intransitive) to grasp at, lay hold of, cling to; to be caught by, bent or fixed on
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).17.3–5:[3]
- Բարոյախաւսն ասէ զոզնոյ, թէ յորժամ ելանէ յողկոյզն որթոյ, արկանէ ի խոնարհ զպտուղն եւ սփռէ ի գետնին եւ ինքն թաւալի ի վերա․ եւ կառչին պտուղքն ի խոչսն, եւ առեալ տանի ձագուցն իւրեանց եւ թողու լոկ զշրուանդսն։
- Baroyaxawsn asē zoznoy, tʿē yoržam elanē yołkoyzn ortʿoy, arkanē i xonarh zptułn ew spʿṙē i getnin ew inkʿn tʿawali i vera; ew kaṙčʿin ptułkʿn i xočʿsn, ew aṙeal tani jagucʿn iwreancʿ ew tʿołu lok zšruandsn.
- Translation by Gohar Muradyan
- Physiologus says about the hedgehog, that when it climbs to the bunch of grapes of the vine, it drops the fruits down and scatters them on the ground, and it itself rolls on top, and the grapes stick to its quills, and it takes them to its young and leaves the bunch empty.
- Բարոյախաւսն ասէ զոզնոյ, թէ յորժամ ելանէ յողկոյզն որթոյ, արկանէ ի խոնարհ զպտուղն եւ սփռէ ի գետնին եւ ինքն թաւալի ի վերա․ եւ կառչին պտուղքն ի խոչսն, եւ առեալ տանի ձագուցն իւրեանց եւ թողու լոկ զշրուանդսն։
- (intransitive) to be built
Conjugation
mediopassive
| infinitive | կառչել, կառչիլ* (kaṙčʿel, kaṙčʿil*) | participle | կառուցեալ (kaṙucʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | կառուցանեմ (kaṙucʿanem) | aorist stem | կառե- (kaṙe-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կառչիմ (kaṙčʿim) | կառչիս (kaṙčʿis) | կառչի (kaṙčʿi) | կառչիմք (kaṙčʿimkʿ) | կառչիք (kaṙčʿikʿ) | կառչին (kaṙčʿin) | |
| imperfect | կառչէի (kaṙčʿēi) | կառչէիր (kaṙčʿēir) | կառչէր, կառչիւր (kaṙčʿēr, kaṙčʿiwr) | կառչէաք (kaṙčʿēakʿ) | կառչէիք (kaṙčʿēikʿ) | կառչէին (kaṙčʿēin) | |
| aorist | կառեայ (kaṙeay) | կառեար (kaṙear) | կառեաւ (kaṙeaw) | կառեաք (kaṙeakʿ) | կառեայք (kaṙeaykʿ) | կառեան (kaṙean) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կառչիցիմ (kaṙčʿicʿim) | կառչիցիս (kaṙčʿicʿis) | կառչիցի (kaṙčʿicʿi) | կառչիցիմք (kaṙčʿicʿimkʿ) | կառչիցիք (kaṙčʿicʿikʿ) | կառչիցին (kaṙčʿicʿin) | |
| aorist | կառեայց (kaṙeaycʿ) | կառիցես (kaṙicʿes) | կառիցէ (kaṙicʿē) | կառիցուք (kaṙicʿukʿ) | կառիջիք (kaṙiǰikʿ) | կառիցեն (kaṙicʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | կառի՛ր (kaṙír) | — | — | կառերո՛ւք (kaṙerúkʿ) | — | |
| cohortative | — | կառիջի՛ր (kaṙiǰír) | — | — | կառիջի՛ք (kaṙiǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ կառչիր (mí kaṙčʿir) | — | — | մի՛ կառչիք (mí kaṙčʿikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- արձանակառ (arjanakaṙ)
- բազմակառ (bazmakaṙ)
- կառ հարկանեմ (kaṙ harkanem)
- կառուած (kaṙuac)
- կառուցանեմ (kaṙucʿanem)
- նաւակառեմ (nawakaṙem)
- նաւակառու (nawakaṙu)
Related terms
- կարկառ (karkaṙ) (perhaps)
Descendants
- Armenian: կառչել (kaṙčʿel)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “կառ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume II, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 527–528
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 258
- Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6), Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 115, 151
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “կառչիմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “կառչիմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.