պարծիմ
Old Armenian
Alternative forms
- պարծանամ (parcanam)
Verb
պարծիմ • (parcim)
- to boast
- 5th century, Agatʿangełos, Patmutʿiwn Hayocʿ [History of the Armenians] 206:[1]
- Արդ՝ ելեալ դահճապետն պարծելով՝ չարամահ առնել զնա, եւ ետ հանել զնոսա շղթայիւք ի քաղաքէն ընդ դուռն հարաւոյ, ընդ կողմն պողոտային որ հանէր ի Մեծամօրի կամուրջն, ի տեղին յայն, ուր սովոր էին սպանանել զամենայն մահապարտս, ի ճախճախուտ տեղի մի, մօտ ի պարկէն փոսին որ շուրջ գայր զքաղաքաւն։ Եւ վարեցին չորս չորս ցիցս միում միում ի նոցանէն։
- Ard, eleal dahčapetn parcelov, čʿaramah aṙnel zna, ew et hanel znosa šłtʿayiwkʿ i kʿałakʿēn ənd duṙn harawoy, ənd kołmn połotayin or hanēr i Mecamōri kamurǰn, i tełin yayn, ur sovor ēin spananel zamenayn mahaparts, i čaxčaxut tełi mi, mōt i parkēn pʿosin or šurǰ gayr zkʿałakʿawn. Ew varecʿin čʿors čʿors cʿicʿs mium mium i nocʿanēn.
- Translation by Robert W. Thomson
- So the chief-executioner came out boasting that he would put her to a cruel death. He had them taken in chains out of the city by the South Gate, along the road that leads to the Metsamawr bridge, to the place where they were accustomed to execute those condemned to death, a marshy place near the moat which ran round the city. And they brought four stakes for each one of them.
- Արդ՝ ելեալ դահճապետն պարծելով՝ չարամահ առնել զնա, եւ ետ հանել զնոսա շղթայիւք ի քաղաքէն ընդ դուռն հարաւոյ, ընդ կողմն պողոտային որ հանէր ի Մեծամօրի կամուրջն, ի տեղին յայն, ուր սովոր էին սպանանել զամենայն մահապարտս, ի ճախճախուտ տեղի մի, մօտ ի պարկէն փոսին որ շուրջ գայր զքաղաքաւն։ Եւ վարեցին չորս չորս ցիցս միում միում ի նոցանէն։
Conjugation
mediopassive
| infinitive | պարծել, պարծիլ* (parcel, parcil*) | participle | պարծեցեալ, պարծեալ (parcecʿeal, parceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | պարծեցուցանեմ (parcecʿucʿanem) | aorist stem | պարծեց- (parcecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | պարծիմ (parcim) | պարծիս (parcis) | պարծի (parci) | պարծիմք (parcimkʿ) | պարծիք (parcikʿ) | պարծին (parcin) | |
| imperfect | պարծէի (parcēi) | պարծէիր (parcēir) | պարծէր, պարծիւր (parcēr, parciwr) | պարծէաք (parcēakʿ) | պարծէիք (parcēikʿ) | պարծէին (parcēin) | |
| aorist | պարծեցայ (parcecʿay) | պարծեցար (parcecʿar) | պարծեցաւ (parcecʿaw) | պարծեցաք (parcecʿakʿ) | պարծեցայք (parcecʿaykʿ) | պարծեցան (parcecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | պարծիցիմ (parcicʿim) | պարծիցիս (parcicʿis) | պարծիցի (parcicʿi) | պարծիցիմք (parcicʿimkʿ) | պարծիցիք (parcicʿikʿ) | պարծիցին (parcicʿin) | |
| aorist | պարծեցայց (parcecʿaycʿ) | պարծեսցիս (parcescʿis) | պարծեսցի (parcescʿi) | պարծեսցուք (parcescʿukʿ) | պարծեսջիք (parcesǰikʿ) | պարծեսցին (parcescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | պարծեա՛ց, պարծեա՛ (parceácʿ, parceá) | — | — | պարծեցարո՛ւք (parcecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | պարծեսջի՛ր (parcesǰír) | — | — | պարծեսջի՛ք (parcesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ պարծիր (mí parcir) | — | — | մի՛ պարծիք (mí parcikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- ամենապարծ (amenaparc)
- անպարծ (anparc)
- անպարծելի (anparceli)
- անպարծութիւն (anparcutʿiwn)
- գեղեցկապարծիկ (gełecʿkaparcik)
- գերապարծ (geraparc)
- գերապարծեալ (geraparceal)
- երկնապարծ (erknaparc)
- զրապարծ (zraparc)
- ընդունայնապարծ (əndunaynaparc)
- ինքնապարծ (inkʿnaparc)
- ձիապարծիկ (jiaparcik)
- մեծապարծ (mecaparc)
- մեծապարծուն (mecaparcun)
- ունայնապարծ (unaynaparc)
- պայծառապարծ (paycaṙaparc)
- պարծ (parc)
- պարծական (parcakan)
- պարծանք (parcankʿ)
- պարծենալութիւն (parcenalutʿiwn)
- պարծենողութիւն (parcenołutʿiwn)
- պարծեցուցանեմ (parcecʿucʿanem)
- պարծոյկ (parcoyk)
- պարծուկ (parcuk)
- պարծումն (parcumn)
- պարծունակ (parcunak)
- սնապարծ (snaparc)
- սնապարծիկ (snaparcik)
- սնապարծիմ (snaparcim)
- սնապարծութիւն (snaparcutʿiwn)
- ստապարծ (staparc)
Descendants
- Armenian: պարծենալ (parcenal)
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “պարծ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 63a
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “պարծիմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “պարծիմ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 632a
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “պարծիմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
References
- Thomson, R. W. (1972) Agathangelos, History of the Armenians, Albany, NY: State University of New York Press, pages 212–213
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.