փրկեմ
Old Armenian
Etymology
Borrowed from Classical Syriac ܦܪܩ (p(ə)raq, “to save”). Compare Classical Syriac ܦܪܘܩܐ (pārōqā(ʾ), “savior”), ܦܘܪܩܢܐ (purqānā(ʾ), “salvation”). The word is of native Semitic origin. Compare Hebrew פָּרַק (pāraq, “to save”), Arabic فَرَّقَ (farraqa, “to divide”).
Conjugation
active
| infinitive | փրկել (pʿrkel) | participle | փրկեցեալ, փրկեալ (pʿrkecʿeal, pʿrkeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | փրկեց- (pʿrkecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փրկեմ (pʿrkem) | փրկես (pʿrkes) | փրկէ (pʿrkē) | փրկեմք (pʿrkemkʿ) | փրկէք (pʿrkēkʿ) | փրկեն (pʿrken) | |
| imperfect | փրկէի, փրկեի* (pʿrkēi, pʿrkei*) | փրկէիր, փրկեիր* (pʿrkēir, pʿrkeir*) | փրկէր (pʿrkēr) | փրկէաք, փրկեաք* (pʿrkēakʿ, pʿrkeakʿ*) | փրկէիք, փրկեիք* (pʿrkēikʿ, pʿrkeikʿ*) | փրկէին, փրկեին* (pʿrkēin, pʿrkein*) | |
| aorist | փրկեցի (pʿrkecʿi) | փրկեցեր (pʿrkecʿer) | փրկեաց (pʿrkeacʿ) | փրկեցաք (pʿrkecʿakʿ) | փրկեցէք, փրկեցիք (pʿrkecʿēkʿ, pʿrkecʿikʿ) | փրկեցին (pʿrkecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փրկիցեմ (pʿrkicʿem) | փրկիցես (pʿrkicʿes) | փրկիցէ (pʿrkicʿē) | փրկիցեմք (pʿrkicʿemkʿ) | փրկիցէք (pʿrkicʿēkʿ) | փրկիցեն (pʿrkicʿen) | |
| aorist | փրկեցից (pʿrkecʿicʿ) | փրկեսցես (pʿrkescʿes) | փրկեսցէ (pʿrkescʿē) | փրկեսցուք (pʿrkescʿukʿ) | փրկեսջիք (pʿrkesǰikʿ) | փրկեսցեն (pʿrkescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | փրկեա՛ (pʿrkeá) | — | — | փրկեցէ՛ք (pʿrkecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | փրկեսջի՛ր (pʿrkesǰír) | — | — | փրկեսջի՛ք (pʿrkesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ փրկեր (mí pʿrker) | — | — | մի՛ փրկէք (mí pʿrkēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | փրկել, փրկիլ* (pʿrkel, pʿrkil*) | participle | փրկեցեալ, փրկեալ (pʿrkecʿeal, pʿrkeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | փրկեց- (pʿrkecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փրկիմ (pʿrkim) | փրկիս (pʿrkis) | փրկի (pʿrki) | փրկիմք (pʿrkimkʿ) | փրկիք (pʿrkikʿ) | փրկին (pʿrkin) | |
| imperfect | փրկէի (pʿrkēi) | փրկէիր (pʿrkēir) | փրկէր, փրկիւր (pʿrkēr, pʿrkiwr) | փրկէաք (pʿrkēakʿ) | փրկէիք (pʿrkēikʿ) | փրկէին (pʿrkēin) | |
| aorist | փրկեցայ (pʿrkecʿay) | փրկեցար (pʿrkecʿar) | փրկեցաւ (pʿrkecʿaw) | փրկեցաք (pʿrkecʿakʿ) | փրկեցայք (pʿrkecʿaykʿ) | փրկեցան (pʿrkecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փրկիցիմ (pʿrkicʿim) | փրկիցիս (pʿrkicʿis) | փրկիցի (pʿrkicʿi) | փրկիցիմք (pʿrkicʿimkʿ) | փրկիցիք (pʿrkicʿikʿ) | փրկիցին (pʿrkicʿin) | |
| aorist | փրկեցայց (pʿrkecʿaycʿ) | փրկեսցիս (pʿrkescʿis) | փրկեսցի (pʿrkescʿi) | փրկեսցուք (pʿrkescʿukʿ) | փրկեսջիք (pʿrkesǰikʿ) | փրկեսցին (pʿrkescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | փրկեա՛ց (pʿrkeácʿ) | — | — | փրկեցարո՛ւք (pʿrkecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | փրկեսջի՛ր (pʿrkesǰír) | — | — | փրկեսջի՛ք (pʿrkesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ փրկիր (mí pʿrkir) | — | — | մի՛ փրկիք (mí pʿrkikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- ամենափրկիչ (amenapʿrkičʿ)
- անփրկանաւոր (anpʿrkanawor)
- անփրկելի (anpʿrkeli)
- կիսափրկումն (kisapʿrkumn)
- տիեզերափրկող (tiezerapʿrkoł)
- փրկաբար (pʿrkabar)
- փրկագործ (pʿrkagorc)
- փրկագործակ (pʿrkagorcak)
- փրկագործական (pʿrkagorcakan)
- փրկագործեմ (pʿrkagorcem)
- փրկագործութիւն (pʿrkagorcutʿiwn)
- փրկական (pʿrkakan)
- փրկականապէս (pʿrkakanapēs)
- փրկան (pʿrkan)
- փրկանակ (pʿrkanak)
- փրկանաւոր (pʿrkanawor)
- փրկանաւորեմ (pʿrkanaworem)
- փրկանաւորութիւն (pʿrkanaworutʿiwn)
- փրկանիւթ (pʿrkaniwtʿ)
- փրկանք (pʿrkankʿ)
- փրկարան (pʿrkaran)
- փրկաւէտ (pʿrkawēt)
- փրկիչ (pʿrkičʿ)
- փրկող (pʿrkoł)
- փրկողաբար (pʿrkołabar)
- փրկութենագործ (pʿrkutʿenagorc)
- փրկութենական (pʿrkutʿenakan)
- փրկութենակիր (pʿrkutʿenakir)
- փրկութիւն (pʿrkutʿiwn)
- փրկութիւնաբար (pʿrkutʿiwnabar)
- փրկութիւնաբեր (pʿrkutʿiwnaber)
- փրկութիւնագործ (pʿrkutʿiwnagorc)
- փրկումն (pʿrkumn)
- փրկչաբար (pʿrkčʿabar)
- փրկչական (pʿrkčʿakan)
- փրկչապէս (pʿrkčʿapēs)
- փրկչավայելուչ (pʿrkčʿavayelučʿ)
- փրկօղ (pʿrkōł)
Descendants
- Armenian: փրկել (pʿrkel)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “փրկեմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “փրկեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “փրկեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.