քսել
Armenian
Etymology
The origin is unknown. Originally, a dialectal word.
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kʰəˈsɛl]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [kʰəˈsɛl]
Verb
քսել • (kʿsel)
- to spread (on)
- հացին կարագ քսել ― hacʿin karag kʿsel ― to spread butter on the bread
Inflection
conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | քսել (kʿsel) | imperfective converb | քսում (kʿsum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | քսվել (kʿsvel) | simultaneous converb | քսելիս (kʿselis) | ||||
| causative | — | perfective converb | քսել (kʿsel) | ||||
| aorist stem | քս- (kʿs-) | future converb I | քսելու (kʿselu) | ||||
| resultative participle | քսած (kʿsac) | future converb II | քսելիք (kʿselikʿ) | ||||
| subject participle | քսող (kʿsoł) | connegative converb | քսի (kʿsi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | քսում եմ (kʿsum em) | քսում ես (kʿsum es) | քսում է (kʿsum ē) | քսում ենք (kʿsum enkʿ) | քսում եք (kʿsum ekʿ) | քսում են (kʿsum en) | |
| past imperfective | քսում էի (kʿsum ēi) | քսում էիր (kʿsum ēir) | քսում էր (kʿsum ēr) | քսում էինք (kʿsum ēinkʿ) | քսում էիք (kʿsum ēikʿ) | քսում էին (kʿsum ēin) | |
| future | քսելու եմ (kʿselu em) | քսելու ես (kʿselu es) | քսելու է (kʿselu ē) | քսելու ենք (kʿselu enkʿ) | քսելու եք (kʿselu ekʿ) | քսելու են (kʿselu en) | |
| past future | քսելու էի (kʿselu ēi) | քսելու էիր (kʿselu ēir) | քսելու էր (kʿselu ēr) | քսելու էինք (kʿselu ēinkʿ) | քսելու էիք (kʿselu ēikʿ) | քսելու էին (kʿselu ēin) | |
| present perfect | քսել եմ (kʿsel em) | քսել ես (kʿsel es) | քսել է (kʿsel ē) | քսել ենք (kʿsel enkʿ) | քսել եք (kʿsel ekʿ) | քսել են (kʿsel en) | |
| pluperfect | քսել էի (kʿsel ēi) | քսել էիր (kʿsel ēir) | քսել էր (kʿsel ēr) | քսել էինք (kʿsel ēinkʿ) | քսել էիք (kʿsel ēikʿ) | քսել էին (kʿsel ēin) | |
| aorist (past perfective) | քսեցի, քսի* (kʿsecʿi, kʿsi*) | քսեցիր, քսիր* (kʿsecʿir, kʿsir*) | քսեց (kʿsecʿ) | քսեցինք, քսինք* (kʿsecʿinkʿ, kʿsinkʿ*) | քսեցիք, քսիք* (kʿsecʿikʿ, kʿsikʿ*) | քսեցին, քսին* (kʿsecʿin, kʿsin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | քսեմ (kʿsem) | քսես (kʿses) | քսի (kʿsi) | քսենք (kʿsenkʿ) | քսեք (kʿsekʿ) | քսեն (kʿsen) | |
| past | քսեի (kʿsei) | քսեիր (kʿseir) | քսեր (kʿser) | քսեինք (kʿseinkʿ) | քսեիք (kʿseikʿ) | քսեին (kʿsein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կքսեմ (kkʿsem) | կքսես (kkʿses) | կքսի (kkʿsi) | կքսենք (kkʿsenkʿ) | կքսեք (kkʿsekʿ) | կքսեն (kkʿsen) | |
| past | կքսեի (kkʿsei) | կքսեիր (kkʿseir) | կքսեր (kkʿser) | կքսեինք (kkʿseinkʿ) | կքսեիք (kkʿseikʿ) | կքսեին (kkʿsein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | քսի՛ր, քսի՛* (kʿsír, kʿsí*) | — | — | քսե՛ք, քսեցե՛ք** (kʿsékʿ, kʿsecʿékʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չքսել (čʿkʿsel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չքսած (čʿkʿsac) | ||||||
| subject participle | չքսող (čʿkʿsoł) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ քսում (čʿem kʿsum) | չես քսում (čʿes kʿsum) | չի քսում (čʿi kʿsum) | չենք քսում (čʿenkʿ kʿsum) | չեք քսում (čʿekʿ kʿsum) | չեն քսում (čʿen kʿsum) | |
| past imperfective | չէի քսում (čʿēi kʿsum) | չէիր քսում (čʿēir kʿsum) | չէր քսում (čʿēr kʿsum) | չէինք քսում (čʿēinkʿ kʿsum) | չէիք քսում (čʿēikʿ kʿsum) | չէին քսում (čʿēin kʿsum) | |
| future | չեմ քսելու (čʿem kʿselu) | չես քսելու (čʿes kʿselu) | չի քսելու (čʿi kʿselu) | չենք քսելու (čʿenkʿ kʿselu) | չեք քսելու (čʿekʿ kʿselu) | չեն քսելու (čʿen kʿselu) | |
| past future | չէի քսելու (čʿēi kʿselu) | չէիր քսելու (čʿēir kʿselu) | չէր քսելու (čʿēr kʿselu) | չէինք քսելու (čʿēinkʿ kʿselu) | չէիք քսելու (čʿēikʿ kʿselu) | չէին քսելու (čʿēin kʿselu) | |
| present perfect | չեմ քսել (čʿem kʿsel) | չես քսել (čʿes kʿsel) | չի քսել (čʿi kʿsel) | չենք քսել (čʿenkʿ kʿsel) | չեք քսել (čʿekʿ kʿsel) | չեն քսել (čʿen kʿsel) | |
| pluperfect | չէի քսել (čʿēi kʿsel) | չէիր քսել (čʿēir kʿsel) | չէր քսել (čʿēr kʿsel) | չէինք քսել (čʿēinkʿ kʿsel) | չէիք քսել (čʿēikʿ kʿsel) | չէին քսել (čʿēin kʿsel) | |
| aorist (past perfective) | չքսեցի, չքսի* (čʿkʿsecʿi, čʿkʿsi*) | չքսեցիր, չքսիր* (čʿkʿsecʿir, čʿkʿsir*) | չքսեց (čʿkʿsecʿ) | չքսեցինք, չքսինք* (čʿkʿsecʿinkʿ, čʿkʿsinkʿ*) | չքսեցիք, չքսիք* (čʿkʿsecʿikʿ, čʿkʿsikʿ*) | չքսեցին, չքսին* (čʿkʿsecʿin, čʿkʿsin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չքսեմ (čʿkʿsem) | չքսես (čʿkʿses) | չքսի (čʿkʿsi) | չքսենք (čʿkʿsenkʿ) | չքսեք (čʿkʿsekʿ) | չքսեն (čʿkʿsen) | |
| past | չքսեի (čʿkʿsei) | չքսեիր (čʿkʿseir) | չքսեր (čʿkʿser) | չքսեինք (čʿkʿseinkʿ) | չքսեիք (čʿkʿseikʿ) | չքսեին (čʿkʿsein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ քսի (čʿem kʿsi) | չես քսի (čʿes kʿsi) | չի քսի (čʿi kʿsi) | չենք քսի (čʿenkʿ kʿsi) | չեք քսի (čʿekʿ kʿsi) | չեն քսի (čʿen kʿsi) | |
| past | չէի քսի (čʿēi kʿsi) | չէիր քսի (čʿēir kʿsi) | չէր քսի (čʿēr kʿsi) | չէինք քսի (čʿēinkʿ kʿsi) | չէիք քսի (čʿēikʿ kʿsi) | չէին քսի (čʿēin kʿsi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ քսիր, մի՛ քսի* (mí kʿsir, mí kʿsi*) | — | — | մի՛ քսեք, մի՛ քսեցեք** (mí kʿsekʿ, mí kʿsecʿekʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քսել (kʿsel) | |||
| dative | քսելու (kʿselu) | |||
| ablative | քսելուց (kʿselucʿ) | |||
| instrumental | քսելով (kʿselov) | |||
| locative | քսելում (kʿselum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | քսելը/քսելն (kʿselə/kʿseln) | |||
| dative | քսելուն (kʿselun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քսելս (kʿsels) | |||
| dative | քսելուս (kʿselus) | |||
| ablative | քսելուցս (kʿselucʿs) | |||
| instrumental | քսելովս (kʿselovs) | |||
| locative | քսելումս (kʿselums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քսելդ (kʿseld) | |||
| dative | քսելուդ (kʿselud) | |||
| ablative | քսելուցդ (kʿselucʿd) | |||
| instrumental | քսելովդ (kʿselovd) | |||
| locative | քսելումդ (kʿselumd) | |||
Derived terms
- քսուք (kʿsukʿ)
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “քիս”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 580ab
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.