अर्हति

Sanskrit

Alternative scripts

ᬅᬃᬳᬢᬶ (Balinese script)
অৰ্হতি (Assamese script)
অর্হতি (Bengali script)
𑰀𑰨𑰿𑰮𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀅𑀭𑁆𑀳𑀢𑀺 (Brahmi script)
𑌅𑌰𑍍𑌹𑌤𑌿 (Grantha script)
અર્હતિ (Gujarati script)
ਅਰੑਹਤਿ (Gurmukhi script)
ꦄꦂꦲꦠꦶ (Javanese script)
អហ៌តិ (Khmer script)
ಅರ್ಹತಿ (Kannada script)
ອຣ຺ຫຕິ (Lao script)
അര്ഹതി (Malayalam script)
𑘀𑘨𑘿𑘮𑘝𑘱 (Modi script)
ᠠᠷᠾᠠᢐᢈ (Mongolian script)
ᠠᡵᡥᠠᢠᡳ (Manchu script)
အရ်္ဟတိ (Burmese script)
𑦠𑧈𑧠𑧎𑦽𑧒 (Nandinagari script)
𑐀𑐭𑐟𑐶 (Newa script)
ଅର୍ହତି (Oriya script)
ꢂꢬ꣄ꢲꢡꢶ (Saurashtra script)
𑆃𑆫𑇀𑆲𑆠𑆴 (Sharada script)
𑖀𑖨𑖿𑖮𑖝𑖰 (Siddham script)
අර්හති (Sinhalese script)
అర్హతి (Telugu script)
อรฺหติ (Thai script)
ཨ་རྷ་ཏི (Tibetan script)
𑒁𑒩𑓂𑒯𑒞𑒱 (Tirhuta script)

Etymology

Inherited from Proto-Indo-Aryan *Hárźʰati, from Proto-Indo-Iranian *Hárǰʰati, from Proto-Indo-European *h₂elgʷʰ- (“to be worth; value; gain”). Cognate with Avestan 𐬀𐬭𐬆𐬘𐬀𐬌𐬙𐬌‎ (ar^əjaⁱti, “to be worth”), Persian ‎ (arzidan, “be of value, to be worth”), Ancient Greek ἀλφάνω (alphánō, “to have value; to fetch a price”). Related to अर्घ (arghá, “price, value”).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ɐ́ɾ.ɦɐ.ti/
(Classical) IPA^(key): /ˈɐɾ.ɦɐ.t̪i/

Verb

अर्हति • (árhati) (root अर्ह्, class 1, type P)

to be worth
to merit, to be worthy of, to deserve
to be entitled to, to have a claim

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: अर्हितुम् (árhitum)
	Undeclinable
Infinitive	अर्हितुम् árhitum
Gerund	अर्हित्वा arhitvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	अर्ह्य / अर्हितव्य / अर्हणीय árhya / arhitavya / arhaṇīya
Feminine Gerundive	अर्ह्या / अर्हितव्या / अर्हणीया árhyā / arhitavyā / arhaṇīyā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	अर्हित arhitá
Feminine Past Passive Participle	अर्हिता arhitā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	अर्हितवत् arhitávat
Feminine Past Active Participle	अर्हितवती arhitávatī

Present: अर्हति (árháti), अर्ह्यते (arhyáte)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अर्हति árháti	अर्हतः árhátaḥ	अर्हन्ति árhánti	- -	- -	- -	अर्ह्यते arhyáte	अर्ह्येते arhyéte	अर्ह्यन्ते arhyánte
Second	अर्हसि árhási	अर्हथः árháthaḥ	अर्हथ árhátha	- -	- -	- -	अर्ह्यसे arhyáse	अर्ह्येथे arhyéthe	अर्ह्यध्वे arhyádhve
First	अर्हामि árhā́mi	अर्हावः árhā́vaḥ	अर्हामः árhā́maḥ	- -	- -	- -	अर्ह्ये arhyé	अर्ह्यावहे arhyā́vahe	अर्ह्यामहे arhyā́mahe
Imperative
Third	अर्हतु / अर्हतात् árhátu / árhátāt	अर्हताम् árhátām	अर्हन्तु árhántu	- -	- -	- -	अर्ह्यताम् arhyátām	अर्ह्येताम् arhyétām	अर्ह्यन्तम् arhyántam
Second	अर्ह / अर्हतात् árhá / árhátāt	अर्हतम् árhátam	अर्हत árháta	- -	- -	- -	अर्ह्यस्व arhyásva	अर्ह्येथाम् arhyéthām	अर्ह्यध्वम् arhyádhvam
First	अर्हाणि árhā́ṇi	अर्हाव árhā́va	अर्हाम árhā́ma	- -	- -	- -	अर्ह्यै arhyaí	अर्ह्यावहै arhyā́vahai	अर्ह्यामहै arhyā́mahai
Optative/Potential
Third	अर्हेत् árhét	अर्हेताम् árhétām	अर्हेयुः árhéyuḥ	- -	- -	- -	अर्ह्येत arhyéta	अर्ह्येयाताम् arhyéyātām	अर्ह्येरन् arhyéran
Second	अर्हेः árhéḥ	अर्हेतम् árhétam	अर्हेत árhéta	- -	- -	- -	अर्ह्येथाः arhyéthāḥ	अर्ह्येयाथाम् arhyéyāthām	अर्ह्येध्वम् arhyédhvam
First	अर्हेयम् árhéyam	अर्हेव árhéva	अर्हेमः árhémaḥ	- -	- -	- -	अर्ह्येय arhyéya	अर्ह्येवहि arhyévahi	अर्ह्येमहि arhyémahi
Participles
	अर्हत् árhát			- -			अर्ह्यमाण arhyámāṇa

Imperfect: आर्हत् (ā́rhat), आर्ह्यत (ā́rhyata)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	आर्हत् ā́rhat	आर्हताम् ā́rhatām	आर्हन् ā́rhan	- -	- -	- -	आर्ह्यत ā́rhyata	आर्ह्येताम् ā́rhyetām	आर्ह्यन्त ā́rhyanta
Second	आर्हः ā́rhaḥ	आर्हतम् ā́rhatam	आर्हत ā́rhata	- -	- -	- -	आर्ह्यथाः ā́rhyathāḥ	आर्ह्येथाम् ā́rhyethām	आर्ह्यध्वम् ā́rhyadhvam
First	आर्हम् ā́rham	आर्हाव ā́rhāva	आर्हाम ā́rhāma	- -	- -	- -	आर्ह्ये ā́rhye	आर्ह्यावहि ā́rhyāvahi	आर्ह्यामहि ā́rhyāmahi

Future: अर्हिष्यति (arhiṣyáti), अर्हिष्यते (arhiṣyáte)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Simple Indicative
Third	अर्हिष्यति arhiṣyáti	अर्हिष्यतः arhiṣyátaḥ	अर्हिष्यन्ति arhiṣyánti	अर्हिष्यते arhiṣyáte	अर्हिष्येते arhiṣyéte	अर्हिष्यन्ते arhiṣyánte
Second	अर्हिष्यसि arhiṣyási	अर्हिष्यथः arhiṣyáthaḥ	अर्हिष्यथ arhiṣyátha	अर्हिष्यसे arhiṣyáse	अर्हिष्येथे arhiṣyéthe	अर्हिष्यध्वे arhiṣyádhve
First	अर्हिष्यामि arhiṣyā́mi	अर्हिष्यावः arhiṣyā́vaḥ	अर्हिष्यामः arhiṣyā́maḥ	अर्हिष्ये arhiṣyé	अर्हिष्यावहे arhiṣyā́vahe	अर्हिष्यामहे arhiṣyā́mahe
Periphrastic Indicative
Third	अर्हिता arhitā́	अर्हितारौ arhitā́rau	अर्हितारः arhitā́raḥ	अर्हिता arhitā́	अर्हितारौ arhitā́rau	अर्हितारः arhitā́raḥ
Second	अर्हितासि arhitā́si	अर्हितास्थः arhitā́sthaḥ	अर्हितास्थ arhitā́stha	अर्हितासे arhitā́se	अर्हितासाथे arhitā́sāthe	अर्हिताध्वे arhitā́dhve
First	अर्हितास्मि arhitā́smi	अर्हितास्वः arhitā́svaḥ	अर्हितास्मः arhitā́smaḥ	अर्हिताहे arhitā́he	अर्हितास्वहे arhitā́svahe	अर्हितास्महे arhitā́smahe
Participles
	अर्हिष्यत् arhiṣyát			अर्हिष्याण arhiṣyā́ṇa

Conditional: आर्हिष्यत् (ā́rhiṣyat), आर्हिष्यत (ā́rhiṣyata)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	आर्हिष्यत् ā́rhiṣyat	आर्हिष्यताम् ā́rhiṣyatām	आर्हिष्यन् ā́rhiṣyan	आर्हिष्यत ā́rhiṣyata	आर्हिष्येताम् ā́rhiṣyetām	आर्हिष्यन्त ā́rhiṣyanta
Second	आर्हिष्यः ā́rhiṣyaḥ	आर्हिष्यतम् ā́rhiṣyatam	आर्हिष्यत ā́rhiṣyata	आर्हिष्यथाः ā́rhiṣyathāḥ	आर्हिष्येथाम् ā́rhiṣyethām	आर्हिष्यध्वम् ā́rhiṣyadhvam
First	आर्हिष्यम् ā́rhiṣyam	आर्हिष्याव ā́rhiṣyāva	आर्हिष्याम ā́rhiṣyāma	आर्हिष्ये ā́rhiṣye	आर्हिष्यावहि ā́rhiṣyāvahi	आर्हिष्यामहि ā́rhiṣyāmahi

Aorist: आर्हीत् (ā́rhīt), आर्हिष्ट (ā́rhiṣṭa)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	आर्हीत् ā́rhīt	आर्हिष्टाम् ā́rhiṣṭām	आर्हिषुः ā́rhiṣuḥ	आर्हिष्ट ā́rhiṣṭa	आर्हिषाताम् ā́rhiṣātām	आर्हिषत ā́rhiṣata
Second	आर्हीः ā́rhīḥ	आर्हिष्तम् ā́rhiṣtam	आर्हिष्ट ā́rhiṣṭa	आर्हिष्ठाः ā́rhiṣṭhāḥ	आर्हिषाथाम् ā́rhiṣāthām	आर्हिढ्वम् ā́rhiḍhvam
First	आर्हिषम् ā́rhiṣam	आर्हिष्व ā́rhiṣva	आर्हिष्म ā́rhiṣma	आर्हिषि ā́rhiṣi	आर्हिष्वहि ā́rhiṣvahi	आर्हिष्महि ā́rhiṣmahi

Benedictive/Precative: अर्ह्यात् (arhyā́t), अर्हिषीष्ट (arhiṣīṣṭá)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	अर्ह्यात् arhyā́t	अर्ह्यास्ताम् arhyā́stām	अर्ह्यासुः arhyā́suḥ	अर्हिषीष्ट arhiṣīṣṭá	अर्हिषीयास्ताम् arhiṣīyā́stām	अर्हिषीरन् arhiṣīrán
Second	अर्ह्याः arhyā́ḥ	अर्ह्यास्तम् arhyā́stam	अर्ह्यास्त arhyā́sta	अर्हिषीष्ठाः arhiṣīṣṭhā́ḥ	अर्हिषीयास्थाम् arhiṣīyā́sthām	अर्हिषीध्वम् arhiṣīdhvám
First	अर्ह्यासम् arhyā́sam	अर्ह्यास्व arhyā́sva	अर्ह्यास्म arhyā́sma	अर्हिषीय arhiṣīyá	अर्हिषीवहि arhiṣīváhi	अर्हिषीमहि arhiṣīmáhi

Perfect: आनर्ह (ānárha), आनर्हे (ānarhé)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	आनर्ह ānárha	आनर्हतुः ānarhátuḥ	आनर्हुः ānarhúḥ	आनर्हे ānarhé	आनर्हाते ānarhā́te	आनर्हिरे ānarhiré
Second	आनर्हिथ ānárhitha	आनर्हथुः ānarháthuḥ	आनर्ह ānarhá	आनर्हिषे ānarhiṣé	आनर्हाथे ānarhā́the	आनर्हिध्वे ānarhidhvé
First	आनर्ह ānárha	आनर्हिव ānarhivá	आनर्हिम ānarhimá	आनर्हे ānarhé	आनर्हिवहे ānarhiváhe	आनर्हिमाहे ānarhimā́he
Participles
	आनर्ह्वांस् ānarhvā́ṃs			आनर्हाण ānarhāṇá

Descendants

Pali: arahati

References

Monier Williams (1899), “अर्हति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 93.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.