कर्पास

Sanskrit

Etymology

From a Pre-Indo-Aryan substrate. Compare Burushaski [Term?] (γupas), Proto-Austroasiatic *k-rn-pas, whence Proto-Mon-Khmer *kpaas. Probably a Wanderwort.

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /kɐɾ.pɑ́ː.sɐ/
(Classical) IPA^(key): /kɐɾˈpɑː.s̪ɐ/

Noun

कर्पास • (karpā́sa) m or n

cotton, Gossypium arboreum (material and plant)

Declension

Masculine a-stem declension of कर्पास (karpāsa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्पासः karpāsaḥ	कर्पासौ karpāsau	कर्पासाः / कर्पासासः¹ karpāsāḥ / karpāsāsaḥ¹
Vocative	कर्पास karpāsa	कर्पासौ karpāsau	कर्पासाः / कर्पासासः¹ karpāsāḥ / karpāsāsaḥ¹
Accusative	कर्पासम् karpāsam	कर्पासौ karpāsau	कर्पासान् karpāsān
Instrumental	कर्पासेन karpāsena	कर्पासाभ्याम् karpāsābhyām	कर्पासैः / कर्पासेभिः¹ karpāsaiḥ / karpāsebhiḥ¹
Dative	कर्पासाय karpāsāya	कर्पासाभ्याम् karpāsābhyām	कर्पासेभ्यः karpāsebhyaḥ
Ablative	कर्पासात् karpāsāt	कर्पासाभ्याम् karpāsābhyām	कर्पासेभ्यः karpāsebhyaḥ
Genitive	कर्पासस्य karpāsasya	कर्पासयोः karpāsayoḥ	कर्पासानाम् karpāsānām
Locative	कर्पासे karpāse	कर्पासयोः karpāsayoḥ	कर्पासेषु karpāseṣu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of कर्पास (karpāsa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्पासम् karpāsam	कर्पासे karpāse	कर्पासानि / कर्पासा¹ karpāsāni / karpāsā¹
Vocative	कर्पास karpāsa	कर्पासे karpāse	कर्पासानि / कर्पासा¹ karpāsāni / karpāsā¹
Accusative	कर्पासम् karpāsam	कर्पासे karpāse	कर्पासानि / कर्पासा¹ karpāsāni / karpāsā¹
Instrumental	कर्पासेन karpāsena	कर्पासाभ्याम् karpāsābhyām	कर्पासैः / कर्पासेभिः¹ karpāsaiḥ / karpāsebhiḥ¹
Dative	कर्पासाय karpāsāya	कर्पासाभ्याम् karpāsābhyām	कर्पासेभ्यः karpāsebhyaḥ
Ablative	कर्पासात् karpāsāt	कर्पासाभ्याम् karpāsābhyām	कर्पासेभ्यः karpāsebhyaḥ
Genitive	कर्पासस्य karpāsasya	कर्पासयोः karpāsayoḥ	कर्पासानाम् karpāsānām
Locative	कर्पासे karpāse	कर्पासयोः karpāsayoḥ	कर्पासेषु karpāseṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

Dardic:
- Kashmiri: کَپَس‎ (kapas)
- → Proto-Nuristani:
  - Kamkata-viri: karbeso
Pali: kappāsa, kappāsī
Prakrit: 𑀓𑀧𑁆𑀧𑀸𑀲 (kappāsa), 𑀓𑀧𑁆𑀧𑀸𑀲𑀻 (kappāsī)
- Central:
  - Ardhamagadhi Prakrit:
    - Old Awadhi: कपास (kapās)
  - Sauraseni Prakrit: 𑀓𑀧𑁆𑀧𑀸𑀲 (kappāsa)
    - Hindustani: kapās
      - Hindi: कपास
      - Urdu: کَپَاس‎
- Eastern:
  - Magadhi Prakrit:
    - Assamese: কপাহ (kopah)
    - Bengali: কার্পাস (karpas)
    - Bihari: कपास (kapās)
      - Bhojpuri: कपास (kapās)
    - Oriya: କପା (kôpa)
- Northern:
  - Khasa Prakrit:
    - Central Pahari:
      - Kumaoni: कपास (kapās)
    - Eastern Pahari:
      - Nepali: कपास (kapās), कबास (kabās), कपासि (kapāsi)
- Northwestern:
  - Paisaci Prakrit:
    - Takka Apabhramsa:
      - Lahnda: کپاہ‎ (kapāh)
      - Punjabi: kapāh, kupāh
        Gurmukhi script: ਕਪਾਹ, ਕੁਪਾਹ (kupāh)
        
        Shahmukhi script: کَپَاہ‎, کُپَاہ‎
    - Vracada Apabhramsa:
      - Sindhi: kapāha
        Arabic script: ڪَپَاهَ‎
        
        Devanagari script: कपाह
- Southern:
  - Helu:
    - Dhivehi: ކަފަ‎ (kafa)
    - Sinhalese: කපු (kapu)
  - Maharastri Prakrit: 𑀓𑀧𑁆𑀧𑀸𑀲 (kappāsa)
    - Konkani: kāppūsa
      Devanagari script: काप्पूस
      
      Kannada script: ಕಾಪ್ಪೂಸ
      
      Latin script: kappus
    - Marathi: कपास (kapās), कापूस (kāpūs), कपशी (kapśī)
- Western:
  - Sauraseni Prakrit: 𑀓𑀧𑁆𑀧𑀸𑀲 (kappāsa)
    - Gujarati: કપાસ (kapās)

Borrowed terms

→ Burushaski: gupáas
- → Domaaki: gupā́sa
→ Persian: کَروَاس‎ (karvâs)
- → Kalasha: کروس‎ (kravas)
- → Khowar: کروس‎ (karvás)
- → Shina: کھیاس‎ (khayās)
→ Newar: कपाय् (kapæ)
→ Arabic: كُرْفُس‎ (kurfus), كُرْسُف‎ (kursuf)
- → Ancient Greek: γοσσύπιον (gossúpion) ?
  - → Latin: gossypium ?
→ Old Armenian: կերպաս (kerpas) (via Iranian)
→ Middle Chinese: 古貝 (MC kuoX pɑiH), 劫波育 (MC kɨɐp̚ puɑ jɨuk̚) (possibly via Prakrit)
→ Tocharian B: *kampās
→ Hebrew: כַּרְפַּס‎ (karpás)
- → Ancient Greek: κάρπᾰσος (kárpasos, “cotton”)
  - ⇒ Ancient Greek: καρπᾰ́σινος (karpásinos, “fabric made of cotton”)
  - → Latin: carbasus (“fabric of cotton”)
→ Malay: kapas
- → Indonesian: kapas
→ Ilocano: kapas
→ Waray-Waray: gapas
→ Khmer: កប្បាស (kɑpbaah)

References

Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “karpasa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 146

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.