कषाय
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬓᬱᬵᬬ (Balinese script)
- কষায (Assamese script)
- কষায (Bengali script)
- 𑰎𑰬𑰯𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑀱𑀸𑀬 (Brahmi script)
- 𑌕𑌷𑌾𑌯 (Grantha script)
- કષાય (Gujarati script)
- ਕਸ਼ਾਯ (Gurmukhi script)
- ꦏꦰꦴꦪ (Javanese script)
- កឞាយ (Khmer script)
- ಕಷಾಯ (Kannada script)
- ກຩາຍ (Lao script)
- കഷായ (Malayalam script)
- 𑘎𑘬𑘰𑘧 (Modi script)
- ᢉᠠᢔᠠᢗᠶ᠋ᠠ᠋ (Mongolian script)
- ᡬᠠᢢᠠ᠊ᠠᠶᠠ (Manchu script)
- ကၑာယ (Burmese script)
- 𑦮𑧌𑧑𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐎𑐲𑐵𑐫 (Newa script)
- କଷାଯ (Oriya script)
- ꢒꢰꢵꢫ (Saurashtra script)
- 𑆑𑆰𑆳𑆪 (Sharada script)
- 𑖎𑖬𑖯𑖧 (Siddham script)
- කෂාය (Sinhalese script)
- కషాయ (Telugu script)
- กษาย (Thai script)
- ཀ་ཥཱ་ཡ (Tibetan script)
- 𑒏𑒭𑒰𑒨 (Tirhuta script)
Etymology
From the root कष् (kaṣ, “to rub, scrape”), from Proto-Indo-European *kars-. Cognates include Sanskrit कष्ट (kaṣṭa) and English harsh.
Declension
| Masculine a-stem declension of कषाय (kaṣāya) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कषायः kaṣāyaḥ |
कषायौ kaṣāyau |
कषायाः / कषायासः¹ kaṣāyāḥ / kaṣāyāsaḥ¹ |
| Vocative | कषाय kaṣāya |
कषायौ kaṣāyau |
कषायाः / कषायासः¹ kaṣāyāḥ / kaṣāyāsaḥ¹ |
| Accusative | कषायम् kaṣāyam |
कषायौ kaṣāyau |
कषायान् kaṣāyān |
| Instrumental | कषायेण kaṣāyeṇa |
कषायाभ्याम् kaṣāyābhyām |
कषायैः / कषायेभिः¹ kaṣāyaiḥ / kaṣāyebhiḥ¹ |
| Dative | कषायाय kaṣāyāya |
कषायाभ्याम् kaṣāyābhyām |
कषायेभ्यः kaṣāyebhyaḥ |
| Ablative | कषायात् kaṣāyāt |
कषायाभ्याम् kaṣāyābhyām |
कषायेभ्यः kaṣāyebhyaḥ |
| Genitive | कषायस्य kaṣāyasya |
कषाययोः kaṣāyayoḥ |
कषायाणाम् kaṣāyāṇām |
| Locative | कषाये kaṣāye |
कषाययोः kaṣāyayoḥ |
कषायेषु kaṣāyeṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of कषया (kaṣayā) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कषया kaṣayā |
कषये kaṣaye |
कषयाः kaṣayāḥ |
| Vocative | कषये kaṣaye |
कषये kaṣaye |
कषयाः kaṣayāḥ |
| Accusative | कषयाम् kaṣayām |
कषये kaṣaye |
कषयाः kaṣayāḥ |
| Instrumental | कषयया / कषया¹ kaṣayayā / kaṣayā¹ |
कषयाभ्याम् kaṣayābhyām |
कषयाभिः kaṣayābhiḥ |
| Dative | कषयायै kaṣayāyai |
कषयाभ्याम् kaṣayābhyām |
कषयाभ्यः kaṣayābhyaḥ |
| Ablative | कषयायाः kaṣayāyāḥ |
कषयाभ्याम् kaṣayābhyām |
कषयाभ्यः kaṣayābhyaḥ |
| Genitive | कषयायाः kaṣayāyāḥ |
कषययोः kaṣayayoḥ |
कषयाणाम् kaṣayāṇām |
| Locative | कषयायाम् kaṣayāyām |
कषययोः kaṣayayoḥ |
कषयासु kaṣayāsu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of कषाय (kaṣāya) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कषायम् kaṣāyam |
कषाये kaṣāye |
कषायाणि / कषाया¹ kaṣāyāṇi / kaṣāyā¹ |
| Vocative | कषाय kaṣāya |
कषाये kaṣāye |
कषायाणि / कषाया¹ kaṣāyāṇi / kaṣāyā¹ |
| Accusative | कषायम् kaṣāyam |
कषाये kaṣāye |
कषायाणि / कषाया¹ kaṣāyāṇi / kaṣāyā¹ |
| Instrumental | कषायेण kaṣāyeṇa |
कषायाभ्याम् kaṣāyābhyām |
कषायैः / कषायेभिः¹ kaṣāyaiḥ / kaṣāyebhiḥ¹ |
| Dative | कषायाय kaṣāyāya |
कषायाभ्याम् kaṣāyābhyām |
कषायेभ्यः kaṣāyebhyaḥ |
| Ablative | कषायात् kaṣāyāt |
कषायाभ्याम् kaṣāyābhyām |
कषायेभ्यः kaṣāyebhyaḥ |
| Genitive | कषायस्य kaṣāyasya |
कषाययोः kaṣāyayoḥ |
कषायाणाम् kaṣāyāṇām |
| Locative | कषाये kaṣāye |
कषाययोः kaṣāyayoḥ |
कषायेषु kaṣāyeṣu |
| Notes |
| ||
Noun
कषाय • (kaṣāya) m
Declension
| Masculine a-stem declension of कषाय (kaṣāya) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कषायः kaṣāyaḥ |
कषायौ kaṣāyau |
कषायाः / कषायासः¹ kaṣāyāḥ / kaṣāyāsaḥ¹ |
| Vocative | कषाय kaṣāya |
कषायौ kaṣāyau |
कषायाः / कषायासः¹ kaṣāyāḥ / kaṣāyāsaḥ¹ |
| Accusative | कषायम् kaṣāyam |
कषायौ kaṣāyau |
कषायान् kaṣāyān |
| Instrumental | कषायेण kaṣāyeṇa |
कषायाभ्याम् kaṣāyābhyām |
कषायैः / कषायेभिः¹ kaṣāyaiḥ / kaṣāyebhiḥ¹ |
| Dative | कषायाय kaṣāyāya |
कषायाभ्याम् kaṣāyābhyām |
कषायेभ्यः kaṣāyebhyaḥ |
| Ablative | कषायात् kaṣāyāt |
कषायाभ्याम् kaṣāyābhyām |
कषायेभ्यः kaṣāyebhyaḥ |
| Genitive | कषायस्य kaṣāyasya |
कषाययोः kaṣāyayoḥ |
कषायाणाम् kaṣāyāṇām |
| Locative | कषाये kaṣāye |
कषाययोः kaṣāyayoḥ |
कषायेषु kaṣāyeṣu |
| Notes |
| ||
References
- Monier Williams (1899), “कषाय”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0265.
- Arthur Anthony Macdonell (1893), “कषाय”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press
- Otto Böhtlingk; Richard Schmidt (1879-1928), “कषाय”, in Walter Slaje, Jürgen Hanneder, Paul Molitor, Jörg Ritter, editors, Nachtragswörterbuch des Sanskrit [Dictionary of Sanskrit with supplements] (in German), Halle-Wittenberg: Martin-Luther-Universität, published 2016
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.