चिनोति

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

ᬘᬶᬦᭀᬢᬶ (Balinese script)
চিনোতি (Assamese script)
চিনোতি (Bengali script)
𑰓𑰰𑰡𑰺𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀘𑀺𑀦𑁄𑀢𑀺 (Brahmi script)
𑌚𑌿𑌨𑍋𑌤𑌿 (Grantha script)
ચિનોતિ (Gujarati script)
ਚਿਨੋਤਿ (Gurmukhi script)
ꦕꦶꦤꦺꦴꦠꦶ (Javanese script)
ចិនោតិ (Khmer script)
ಚಿನೋತಿ (Kannada script)
ຈິໂນຕິ (Lao script)
ചിനോതി (Malayalam script)
𑘓𑘱𑘡𑘻𑘝𑘱 (Modi script)
ᢋᢈᠨᠣᠸᠠᢐᢈ (Mongolian script)
ᢜᡳᠨᠣᢠᡳ (Manchu script)
စိနောတိ (Burmese script)
𑦳𑧒𑧁𑧜𑦽𑧒 (Nandinagari script)
𑐔𑐶𑐣𑑀𑐟𑐶 (Newa script)
ଚିନୋତି (Oriya script)
ꢗꢶꢥꣂꢡꢶ (Saurashtra script)
𑆖𑆴𑆤𑆾𑆠𑆴 (Sharada script)
𑖓𑖰𑖡𑖺𑖝𑖰 (Siddham script)
චිනෝති (Sinhalese script)
చినోతి (Telugu script)
จิโนติ (Thai script)
ཙི་ནོ་ཏི (Tibetan script)
𑒔𑒱𑒢𑒼𑒞𑒱 (Tirhuta script)

Etymology

Inherited from Proto-Indo-Aryan *kʷinóti, from Proto-Indo-Iranian *kʷináwti, from Proto-Indo-European *kʷi-néw-ti ~ *kʷi-nw-énti. Cognate with Ancient Greek τίνω (tínō).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /t͡ɕi.nɐ́w.ti/

(Classical) IPA^(key): /t͡ɕiˈn̪oː.t̪i/

Verb

चिनोति • (cinóti) (root चि, class 5)

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: चेतुम् (cétum)
	Undeclinable
Infinitive	चेतुम् cétum
Gerund	चित्वा citvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	चेय / चेतव्य / चयनीय céya / cetavya / cayanīya
Feminine Gerundive	चेया / चेतव्या / चयनीया céyā / cetavyā / cayanīyā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	चित citá
Feminine Past Passive Participle	चिता citā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	चितवत् citávat
Feminine Past Active Participle	चितवती citávatī

Present: चिनोति (cinóti), चिनुते (cinuté), चीयते (cīyáte)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	चिनोति cinóti	चिनुतः cinutáḥ	चिन्वन्ति cinvánti	चिनुते cinuté	चिन्वाते cinvā́te	चिन्वते cinváte	चीयते cīyáte	चीयेते cīyéte	चीयन्ते cīyánte
Second	चिनोषि cinóṣi	चिनुथः cinutháḥ	चिनुथ cinuthá	चिनुषे cinuṣé	चिन्वाथे cinvā́the	चिनुध्वे cinudhvé	चीयसे cīyáse	चीयेथे cīyéthe	चीयध्वे cīyádhve
First	चिनोमि cinómi	चिनुवः cinuváḥ	चिनुमः cinumáḥ	चिन्वे cinvé	चिनुवहे cinuváhe	चिनुमहे cinumáhe	चीये cīyé	चीयावहे cīyā́vahe	चीयामहे cīyā́mahe
Imperative
Third	चिनुतु / चिनुतात् cinutú / cinutā́t	चिनुताम् cinutā́m	चिन्वन्तु cinvántu	चिनुताम् cinutā́m	चिन्वाताम् cinvā́tām	चिन्वताम् cinvátām	चीयताम् cīyátām	चीयेताम् cīyétām	चीयन्तम् cīyántam
Second	चिनुधि / चिनुतात् cinudhí / cinutā́t	चिनुतम् cinutám	चिनुत cinutá	चिनुष्व cinuṣvá	चिन्वाथाम् cinvā́thām	चिनुध्वम् cinudhvám	चीयस्व cīyásva	चीयेथाम् cīyéthām	चीयध्वम् cīyádhvam
First	चिनवानि cinávāni	चिनवाव cinávāva	चिनवाम cinávāma	चिनवै cinávai	चिनवावहै cinávāvahai	चिनवामहै cinávāmahai	चीयै cīyaí	चीयावहै cīyā́vahai	चीयामहै cīyā́mahai
Optative/Potential
Third	चिनुयात् cinuyā́t	चिनुयाताम् cinuyā́tām	चिनुयुः cinuyúḥ	चिन्वीत cinvītá	चिन्वीयाताम् cinvīyā́tām	चिन्वीरन् cinvīrán	चीयेत cīyéta	चीयेयाताम् cīyéyātām	चीयेरन् cīyéran
Second	चिनुयाः cinuyā́ḥ	चिनुयातम् cinuyā́tam	चिनुयात cinuyā́ta	चिन्वीथाः cinvīthā́ḥ	चिन्वीयाथाम् cinvīyā́thām	चिन्वीध्वम् cinvīdhvám	चीयेथाः cīyéthāḥ	चीयेयाथाम् cīyéyāthām	चीयेध्वम् cīyédhvam
First	चिनुयाम् cinuyā́m	चिनुयाव cinuyā́va	चिनुयाम cinuyā́ma	चिन्वीय cinvīyá	चिन्वीवहि cinvīváhi	चिन्वीमहि cinvīmáhi	चीयेय cīyéya	चीयेवहि cīyévahi	चीयेमहि cīyémahi
Participles
	चिन्वत् cinvát			चिन्वान cinvā́na			चीयमान cīyámāna

Imperfect: अचिनोत् (ácinot), अचिनुत (ácinuta), अचीयत (ácīyata)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अचिनोत् ácinot	अचिनुताम् ácinutām	अचिन्वन् ácinvan	अचिनुत ácinuta	अचिन्वाताम् ácinvātām	अचिन्वताम् ácinvatām	अचीयत ácīyata	अचीयेताम् ácīyetām	अचीयन्त ácīyanta
Second	अचिनोः ácinoḥ	अचिनुतम् ácinutam	अचिनुत ácinuta	अचिनुथाः ácinuthāḥ	अचिन्वाथाम् ácinvāthām	अचिनुध्वम् ácinudhvam	अचीयथाः ácīyathāḥ	अचीयेथाम् ácīyethām	अचीयध्वम् ácīyadhvam
First	अचिनवम् ácinavam	अचिनुव ácinuva	अचिनुम ácinuma	अचिन्वि ácinvi	अचिनुवहि ácinuvahi	अचिनुमहि ácinumahi	अचीये ácīye	अचीयावहि ácīyāvahi	अचीयामहि ácīyāmahi

Future: चेष्यति (ceṣyáti), चेष्यते (ceṣyáte)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Simple Indicative
Third	चेष्यति ceṣyáti	चेष्यतः ceṣyátaḥ	चेष्यन्ति ceṣyánti	चेष्यते ceṣyáte	चेष्येते ceṣyéte	चेष्यन्ते ceṣyánte
Second	चेष्यसि ceṣyási	चेष्यथः ceṣyáthaḥ	चेष्यथ ceṣyátha	चेष्यसे ceṣyáse	चेष्येथे ceṣyéthe	चेष्यध्वे ceṣyádhve
First	चेष्यामि ceṣyā́mi	चेष्यावः ceṣyā́vaḥ	चेष्यामः ceṣyā́maḥ	चेष्ये ceṣyé	चेष्यावहे ceṣyā́vahe	चेष्यामहे ceṣyā́mahe
Periphrastic Indicative
Third	चेता cetā́	चेतारौ cetā́rau	चेतारः cetā́raḥ	चेता cetā́	चेतारौ cetā́rau	चेतारः cetā́raḥ
Second	चेतासि cetā́si	चेतास्थः cetā́sthaḥ	चेतास्थ cetā́stha	चेतासे cetā́se	चेतासाथे cetā́sāthe	चेताध्वे cetā́dhve
First	चेतास्मि cetā́smi	चेतास्वः cetā́svaḥ	चेतास्मः cetā́smaḥ	चेताहे cetā́he	चेतास्वहे cetā́svahe	चेतास्महे cetā́smahe
Participles
	चेष्यत् ceṣyát			चेष्याण ceṣyā́ṇa

Conditional: अचेष्यत् (áceṣyat), अचेष्यत (áceṣyata)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अचेष्यत् áceṣyat	अचेष्यताम् áceṣyatām	अचेष्यन् áceṣyan	अचेष्यत áceṣyata	अचेष्येताम् áceṣyetām	अचेष्यन्त áceṣyanta
Second	अचेष्यः áceṣyaḥ	अचेष्यतम् áceṣyatam	अचेष्यत áceṣyata	अचेष्यथाः áceṣyathāḥ	अचेष्येथाम् áceṣyethām	अचेष्यध्वम् áceṣyadhvam
First	अचेष्यम् áceṣyam	अचेष्याव áceṣyāva	अचेष्याम áceṣyāma	अचेष्ये áceṣye	अचेष्यावहि áceṣyāvahi	अचेष्यामहि áceṣyāmahi

Aorist: अचैषीत् (ácaiṣīt), अचेष्ट (áceṣṭa)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अचैषीत् ácaiṣīt	अचैष्टाम् ácaiṣṭām	अचैषुः ácaiṣuḥ	अचेष्ट áceṣṭa	अचेषाताम् áceṣātām	अचेषत áceṣata
Second	अचैषीः ácaiṣīḥ	अचैष्टम् ácaiṣṭam	अचैष्ट ácaiṣṭa	अचेष्ठाः áceṣṭhāḥ	अचेषाथाम् áceṣāthām	अचेध्वम् ácedhvam
First	अचैषम् ácaiṣam	अचैष्व ácaiṣva	अचैष्म ácaiṣma	अचेषि áceṣi	अचेष्वहि áceṣvahi	अचेष्महि áceṣmahi

Benedictive/Precative: चीयात् (cīyā́t), चेषीष्ट (ceṣīṣṭá)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	चीयात् cīyā́t	चीयास्ताम् cīyā́stām	चीयासुः cīyā́suḥ	चेषीष्ट ceṣīṣṭá	चेषीयास्ताम् ceṣīyā́stām	चेषीरन् ceṣīrán
Second	चीयाः cīyā́ḥ	चीयास्तम् cīyā́stam	चीयास्त cīyā́sta	चेषीष्ठाः ceṣīṣṭhā́ḥ	चेषीयास्थाम् ceṣīyā́sthām	चेषीध्वम् ceṣīdhvám
First	चीयासम् cīyā́sam	चीयास्व cīyā́sva	चीयास्म cīyā́sma	चेषीय ceṣīyá	चेषीवहि ceṣīváhi	चेषीमहि ceṣīmáhi

Perfect: चिकाय (cikā́ya) or चिचाय (cicā́ya), चिक्ये (cikyé) or चिच्ये (cicyé)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	चिकाय / चिचाय cikā́ya / cicā́ya	चिक्यतुः / चिच्यतुः cikyátuḥ / cicyátuḥ	चिक्युः / चिच्युः cikyúḥ / cicyúḥ	चिक्ये / चिच्ये cikyé / cicyé	चिक्याते / चिच्याते cikyā́te / cicyā́te	चिक्यिरे / चिच्यिरे cikyiré / cicyiré
Second	चिकयिथ / चिचयिथ cikáyitha / cicáyitha	चिक्यथुः / चिच्यथुः cikyáthuḥ / cicyáthuḥ	चिक्य / चिच्य cikyá / cicyá	चिक्यिषे / चिच्यिषे cikyiṣé / cicyiṣé	चिक्याथे / चिच्याथे cikyā́the / cicyā́the	चिक्यिध्वे / चिच्यिध्वे cikyidhvé / cicyidhvé
First	चिकय / चिचय cikáya / cicáya	चिक्यिव / चिच्यिव cikyivá / cicyivá	चिक्यिम / चिच्यिम cikyimá / cicyimá	चिक्ये / चिच्ये cikyé / cicyé	चिक्यिवहे / चिच्यिवहे cikyiváhe / cicyiváhe	चिक्यिमाहे / चिच्यिमाहे cikyimā́he / cicyimā́he
Participles
	चिक्यिवांस् / चिच्यिवांस् cikyivā́ṃs / cicyivā́ṃs			चिक्यान / चिच्यान cikyāná / cicyāná

Descendants

Maharastri Prakrit: 𑀘𑀺𑀦𑀇 (cinaï)
- Marathi: चिणणे (ciṇṇe)
Pali: cunāti
Sauraseni Prakrit: 𑀘𑀺𑀦𑀤𑀺 (cinadi)
- Gujarati: ચણવું (caṇvũ)
- Hindustani:
  - Hindi: चिनना (cinnā)
  - Urdu: چننا‎
- Nepali: चिन्नु (cinnu)

With u from गुफति (guphati, “string together”), तुन्न (tunna, “struck, goaded”), or *𑀯𑀼𑀡𑀤𑀺 (*vuṇadi) (from वे (ve)):

Sauraseni Prakrit: 𑀘𑀼𑀡𑀤𑀺 (cuṇadi)
- Hindustani:
  - Hindi: चुनना (cunnā)
  - Urdu: چننا‎
- Punjabi: ਚੁਣਨਾ (cuṇnā)
- Nepali: चुन्नु (cunnu)

References

Monier Williams (1899), “चिनोति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 394.
Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “cinṓti”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.