ह्रसति
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬳ᭄ᬭᬲᬢᬶ (Balinese script)
- হ্ৰসতি (Assamese script)
- হ্রসতি (Bengali script)
- 𑰮𑰿𑰨𑰭𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
- 𑀳𑁆𑀭𑀲𑀢𑀺 (Brahmi script)
- 𑌹𑍍𑌰𑌸𑌤𑌿 (Grantha script)
- હ્રસતિ (Gujarati script)
- ਹੑਰਸਤਿ (Gurmukhi script)
- ꦲꦿꦱꦠꦶ (Javanese script)
- ហ្រសតិ (Khmer script)
- ಹ್ರಸತಿ (Kannada script)
- ຫ຺ຣສຕິ (Lao script)
- ഹ്രസതി (Malayalam script)
- 𑘮𑘿𑘨𑘭𑘝𑘱 (Modi script)
- ᠾᠷᠠᠰᠠᢐᢈ (Mongolian script)
- ᡥᡵᠠᠰ᠌ᠠᢠᡳ (Manchu script)
- ဟြသတိ (Burmese script)
- 𑧎𑧠𑧈𑧍𑦽𑧒 (Nandinagari script)
- 𑐴𑑂𑐬𑐳𑐟𑐶 (Newa script)
- ହ୍ରସତି (Oriya script)
- ꢲ꣄ꢬꢱꢡꢶ (Saurashtra script)
- 𑆲𑇀𑆫𑆱𑆠𑆴 (Sharada script)
- 𑖮𑖿𑖨𑖭𑖝𑖰 (Siddham script)
- හ්රසති (Sinhalese script)
- హ్రసతి (Telugu script)
- หฺรสติ (Thai script)
- ཧྲ་ས་ཏི (Tibetan script)
- 𑒯𑓂𑒩𑒮𑒞𑒱 (Tirhuta script)
Etymology
Derived from Proto-Indo-European *ǵʰer-.
Verb
ह्रसति • (hrasati) (root ह्रस्, class 1, type P, present) (Classical Sanskrit)
- to diminish, decrease, lessen; to become small or short
- c. 600 BCE – 200 BCE, Caraka, Caraka Saṃhitā 4.6.10.2:
- तेषु ये गुरवस्ते गुरुभिराहारविकारगुणैरभ्यस्यमानैराप्याय्यन्ते लघवश्च ह्रसन्ति लघवस्तु लघुभिराप्याय्यन्ते गुरवश्च ह्रसन्ति ॥
- teṣu ye guravaste gurubhirāhāravikāraguṇairabhyasyamānairāpyāyyante laghavaśca hrasanti laghavastu laghubhirāpyāyyante guravaśca hrasanti .
- Of these, those body-elements which are heavy, grow more by the repeated use of such dietary modes as are heavy in quality, while the light ones decrease. The light ones again grow more by the light foods; while the heavy ones decrease.
- तेषु ये गुरवस्ते गुरुभिराहारविकारगुणैरभ्यस्यमानैराप्याय्यन्ते लघवश्च ह्रसन्ति लघवस्तु लघुभिराप्याय्यन्ते गुरवश्च ह्रसन्ति ॥
- c. 400 BCE, Mahābhārata 12.259.30.2:
- वर्धन्ते तत्र पापानि धर्मो ह्रसति च ध्रुवम् ।
- vardhante tatra pāpāni dharmo hrasati ca dhruvam .
- There, where the sins increase, dharma certainly diminishes.
- वर्धन्ते तत्र पापानि धर्मो ह्रसति च ध्रुवम् ।
- to descend (from) (with ablative)
Conjugation
Present: ह्रसति (hrasati), ह्रसते (hrasate), ह्रस्यते (hrasyate) | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Voice | Active | Middle | Passive | ||||||
Number | Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural |
Indicative Mood | |||||||||
Third | ह्रसति hrasati |
ह्रसतः hrasataḥ |
ह्रसन्ति hrasanti |
ह्रसते hrasate |
ह्रसेते hrasete |
ह्रसन्ते hrasante |
ह्रस्यते hrasyate |
ह्रस्येते hrasyete |
ह्रस्यन्ते hrasyante |
Second | ह्रससि hrasasi |
ह्रसथः hrasathaḥ |
ह्रसथ hrasatha |
ह्रससे hrasase |
ह्रसेथे hrasethe |
ह्रसध्वे hrasadhve |
ह्रस्यसे hrasyase |
ह्रस्येथे hrasyethe |
ह्रस्यध्वे hrasyadhve |
First | ह्रसामि hrasāmi |
ह्रसावः hrasāvaḥ |
ह्रसामः hrasāmaḥ |
ह्रसे hrase |
ह्रसावहे hrasāvahe |
ह्रसामहे hrasāmahe |
ह्रस्ये hrasye |
ह्रस्यावहे hrasyāvahe |
ह्रस्यामहे hrasyāmahe |
Imperative Mood | |||||||||
Third | ह्रसतु hrasatu |
ह्रसताम् hrasatām |
ह्रसन्तु hrasantu |
ह्रसताम् hrasatām |
ह्रसेताम् hrasetām |
ह्रसन्ताम् hrasantām |
ह्रस्यताम् hrasyatām |
ह्रस्येताम् hrasyetām |
ह्रस्यन्ताम् hrasyantām |
Second | ह्रस hrasa |
ह्रसतम् hrasatam |
ह्रसत hrasata |
ह्रसस्व hrasasva |
ह्रसेथाम् hrasethām |
ह्रसध्वम् hrasadhvam |
ह्रस्यस्व hrasyasva |
ह्रस्येथाम् hrasyethām |
ह्रस्यध्वम् hrasyadhvam |
First | ह्रसानि hrasāni |
ह्रसाव hrasāva |
ह्रसाम hrasāma |
ह्रसै hrasai |
ह्रसावहै hrasāvahai |
ह्रसामहै hrasāmahai |
ह्रस्यै hrasyai |
ह्रस्यावहै hrasyāvahai |
ह्रस्यामहै hrasyāmahai |
Optative Mood | |||||||||
Third | ह्रसेत् hraset |
ह्रसेताम् hrasetām |
ह्रसेयुः hraseyuḥ |
ह्रसेत hraseta |
ह्रसेयाताम् hraseyātām |
ह्रसेरन् hraseran |
ह्रस्येत hrasyeta |
ह्रस्येयाताम् hrasyeyātām |
ह्रस्येरन् hrasyeran |
Second | ह्रसेः hraseḥ |
ह्रसेतम् hrasetam |
ह्रसेत hraseta |
ह्रसेथाः hrasethāḥ |
ह्रसेयाथाम् hraseyāthām |
ह्रसेध्वम् hrasedhvam |
ह्रस्येथाः hrasyethāḥ |
ह्रस्येयाथाम् hrasyeyāthām |
ह्रस्येध्वम् hrasyedhvam |
First | ह्रसेयम् hraseyam |
ह्रसेव hraseva |
ह्रसेमः hrasemaḥ |
ह्रसेय hraseya |
ह्रसेवहि hrasevahi |
ह्रसेमहि hrasemahi |
ह्रस्येय hrasyeya |
ह्रस्येवहि hrasyevahi |
ह्रस्येमहि hrasyemahi |
Participles | |||||||||
ह्रसत् hrasat |
or | ह्रसन्त् hrasant |
ह्रसमान hrasamāna |
ह्रस्यमान hrasyamāna |
Imperfect: अह्रसत् (ahrasat), अह्रसत (ahrasata), अह्रस्यत (ahrasyata) | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Voice | Active | Middle | Passive | ||||||
Number | Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural |
Indicative Mood | |||||||||
Third | अह्रसत् ahrasat |
अह्रसताम् ahrasatām |
अह्रसन् ahrasan |
अह्रसत ahrasata |
अह्रसेताम् ahrasetām |
अह्रसन्त ahrasanta |
अह्रस्यत ahrasyata |
अह्रस्येताम् ahrasyetām |
अह्रस्यन्त ahrasyanta |
Second | अह्रसः ahrasaḥ |
अह्रसतम् ahrasatam |
अह्रसत ahrasata |
अह्रसथाः ahrasathāḥ |
अह्रसेथाम् ahrasethām |
अह्रसध्वम् ahrasadhvam |
अह्रस्यथाः ahrasyathāḥ |
अह्रस्येथाम् ahrasyethām |
अह्रस्यध्वम् ahrasyadhvam |
First | अह्रसम् ahrasam |
अह्रसाव ahrasāva |
अह्रसाम ahrasāma |
अह्रसे ahrase |
अह्रसावहि ahrasāvahi |
अह्रसामहि ahrasāmahi |
अह्रस्ये ahrasye |
अह्रस्यावहि ahrasyāvahi |
अह्रस्यामहि ahrasyāmahi |
Descendants
- Prakrit: 𑀳𑀲𑀇 (hasaï)
Further reading
- Monier Williams (1899), “ह्रसति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1307, column 1.
- Apte, Vaman Shivram (1890), “ह्रसति”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1767
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.