cruaigh
Irish
    
    Alternative forms
    
- cruadhuigh (obsolete)
Verb
    
cruaigh (present analytic cruann, future analytic cruafaidh, verbal noun cruachan, past participle cruaite)
- (transitive, intransitive) to harden, stiffen, toughen, toughen up
- (intransitive) to set (solidify), firm up (become firmer in consistency), congeal
- (intransitive) to harden (become less sensitive), grow callous
- Chruaigh a chroí.- His heart hardened, he grew hard-hearted
 
 
- (intransitive) to become hard, difficult
- Chruaigh an saol le linn an chogaidh.- Life became hard during the war.
 
 
Conjugation
    
First Conjugation (C)
| singular | plural | relative | autonomous | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| first | second | third | first | second | third | ||||
| indicative | present | cruaim | cruann tú; cruair† | cruann sé, sí | cruaimid | cruann sibh | cruann siad; cruaid† | a chruann; a chruas / a gcruann*; a gcruas* | cruaitear | 
| past | chruaigh mé; chruas | chruaigh tú; chruais | chruaigh sé, sí | chruamar; chruaigh muid | chruaigh sibh; chruabhair | chruaigh siad; chruadar | a chruaigh / ar chruaigh* | cruadh | |
| past habitual | chruainn / gcruainn‡‡ | chruaiteá / gcruaiteᇇ | chruadh sé, sí / gcruadh sé, s퇇 | chruaimis; chruadh muid / gcruaimis‡‡; gcruadh muid‡‡ | chruadh sibh / gcruadh sibh‡‡ | chruaidís; chruadh siad / gcruaidís‡‡; gcruadh siad‡‡ | a chruadh / a gcruadh* | chruaití / gcruait퇇 | |
| future | cruafidh mé; cruafead | cruafidh tú; cruafir† | cruafidh sé, sí | cruafimid; cruafidh muid | cruafidh sibh | cruafidh siad; cruafid† | a chruafidh; a chruafeas / a gcruafidh*; a gcruafeas* | cruafear | |
| conditional | chruafinn / gcruafinn‡‡ | chruafeá / gcruafeᇇ | chruafeadh sé, sí / gcruafeadh sé, s퇇 | chruafimis; chruafeadh muid / gcruafimis‡‡; gcruafeadh muid‡‡ | chruafeadh sibh / gcruafeadh sibh‡‡ | chruafidís; chruafeadh siad / gcruafidís‡‡; gcruafeadh siad‡‡ | a chruafeadh / a gcruafeadh* | chruafí / gcruaf퇇 | |
| subjunctive | present | go gcrua mé; go gcruad† | go gcrua tú; go gcruair† | go gcrua sé, sí | go gcruaimid; go gcrua muid | go gcrua sibh | go gcrua siad; go gcruaid† | — | go gcruaitear | 
| past | dá gcruainn | dá gcruaiteá | dá gcruadh sé, sí | dá gcruaimis; dá gcruadh muid | dá gcruadh sibh | dá gcruaidís; dá gcruadh siad | — | dá gcruaití | |
| imperative | cruaim | cruaigh | cruadh sé, sí | cruaimis | cruaigí; cruaidh† | cruaidís | — | cruaitear | |
| verbal noun | crua | ||||||||
| past participle | cruaite | ||||||||
* Indirect relative
† Archaic or dialect form
‡‡ Dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
    
| Irish mutation | ||
|---|---|---|
| Radical | Lenition | Eclipsis | 
| cruaigh | chruaigh | gcruaigh | 
| Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. | ||
Further reading
    
- “cruaigh”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “crúadaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904), “cruaḋaim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 201
- Dinneen, Patrick S. (1904), “cruaḋuiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 202
- Ó Dónaill, Niall (1977), “cruaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
    This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.