байрам
Bashkir
Etymology
From Proto-Turkic *bayram (“feast, festivity”)[1]. At the Proto-Turkic level, is considered to have the same verbal root as in байраҡ (bayraq), бәйге (bäyge) (q.v.).
Alternatively, from Common Turkic *badram, ultimately from an Iranian. Compare Karakhanid بَذْرَمْ (baḏram), Sogdian [script needed] (ptrʾm /patrăm/, “calm, peace”), Persian پدرام (pedrâm, “lucky, happy”).
Alternatively, related to Proto-Mongolic *bayar (“joy”), whence also Mongolian баяр (bajar).
Cognate with Tatar бәйрәм (bäyräm), Kazakh мейрам (meiram), Kyrgyz майрам (mayram), Khakas пайрам (payram), Azerbaijani bayram, Turkish bayram, etc.
Pronunciation
- IPA(key): [bɑjˈrɑm]
- Hyphenation: бай‧рам
Noun
байрам • (bayram)
- holiday
- Милли байрам.
- Milli bayram.
- Ethnic holiday.
- Байрам булды ниһә, ауылда ҡатын-ҡыҙҙар сәйгә йөрөшөр ине.
- Bayram buldı nihä, awılda qatın-qıððar säygä yöröşör ine.
- Should there be a holiday, the women in rural communities would visit each other for tea.
- festivity, celebration, feast
- Байрам һуңында һаламдан, сепрәк-сапраҡтан эшләнгән ҡарасҡыны яндырып, ҡышты оҙаттылар.
- Bayram huŋında halamdan, sepräk-sapraqtan eşlängän qarasqını yandırıp, qıştı oðattılar.
- At the end of the festivity, they burned an effigy made of straw and rags to bid the winter farewell.
- party, reception (of guests)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| absolute | байрам (bayram) | байрамдар (bayramdar) |
| definite genitive | байрамдың (bayramdıŋ) | байрамдарҙың (bayramdarðıŋ) |
| dative | байрамға (bayramğa) | байрамдарға (bayramdarğa) |
| definite accusative | байрамды (bayramdı) | байрамдарҙы (bayramdarðı) |
| locative | байрамда (bayramda) | байрамдарҙа (bayramdarða) |
| ablative | байрамдан (bayramdan) | байрамдарҙан (bayramdarðan) |
Derived terms
- Байрамбикә (Bayrambikä)
- Ҡорбан байрамы (Qorban bayramı)
References
- Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*bAj-ra-m/k, bAj-ga”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Kumyk
Etymology
From Proto-Turkic *bAj-ra-m. Kazakh мейрам (meiram), Southern Altai байрам (bayram).
Declension
| Singular | Plural | |
|---|---|---|
| nominative | байрам (bayram) | байрамлар (bayramlar) |
| accusative | байрамны (bayramnı) | байрамланы (bayramlanı) |
| dative | байрамгъа (bayramğa) | байрамлагъа (bayramlağa) |
| locative | байрамда (bayramda) | байрамларда (bayramlarda) |
| ablative | байрамдан (bayramdan) | байрамлардан (bayramlardan) |
| genitive | байрамны (bayramnı) | байрамланы (bayramlanı) |
| 1sg | Singular | Plural |
|---|---|---|
| nominative | байрамым (bayramım) | байрамларым (bayramlarım) |
| accusative | байрамымны (bayramımnı) | байрамларымны (bayramlarımnı) |
| dative | байрамымгъа (bayramımğa) | байрамларыма (bayramlarıma) |
| locative | байрамымда (bayramımda) | байрамларымда (bayramlarımda) |
| ablative | байрамымдан (bayramımdan) | байрамларымдан (bayramlarımdan) |
| genitive | байрамымны (bayramımnı) | байрамларымны (bayramlarımnı) |
| 1pl | Singular | Plural |
| nominative | байрамыбыз (bayramıbız) | байрамларыбыз (bayramlarıbız) |
| accusative | байрамыбызны (bayramıbıznı) | байрамларыбызны (bayramlarıbıznı) |
| dative | байрамыбызгъа (bayramıbızğa) | байрамларыбызгъа (bayramlarıbızğa) |
| locative | байрамыбызда (bayramıbızda) | байрамларыбызда (bayramlarıbızda) |
| ablative | байрамыбыздан (bayramıbızdan) | байрамларыбыздан (bayramlarıbızdan) |
| genitive | байрамыбызны (bayramıbıznı) | байрамларыбызны (bayramlarıbıznı) |
| 2sg | Singular | Plural |
| nominative | байрамынгъ (bayramınğ) | байрамларынгъ (bayramlarınğ) |
| accusative | байрамынгъны (bayramınğnı) | байрамларынгъны (bayramlarınğnı) |
| dative | байрамынгъа (bayramınğa) | байрамларынгъа (bayramlarınğa) |
| locative | байрамынгъда (bayramınğda) | байрамларынгъда (bayramlarınğda) |
| ablative | байрамынгъдан (bayramınğdan) | байрамларынгъдан (bayramlarınğdan) |
| genitive | байрамынгъны (bayramınğnı) | байрамларынгъны (bayramlarınğnı) |
| 2pl | Singular | Plural |
| nominative | байрамыгъыз (bayramığız) | байрамларыгъыз (bayramlarığız) |
| accusative | байрамыгъызны (bayramığıznı) | байрамларыгъызны (bayramlarığıznı) |
| dative | байрамыгъызгъа (bayramığızğa) | байрамларыгъызгъа (bayramlarığızğa) |
| locative | байрамыгъызда (bayramığızda) | байрамларыгъызда (bayramlarığızda) |
| ablative | байрамыгъыздан (bayramığızdan) | байрамларыбыздан (bayramlarıbızdan) |
| genitive | байрамыгъызны (bayramığıznı) | байрамларыгъызны (bayramlarığıznı) |
| 3 | Singular | Plural |
| nominative | байрамы (bayramı) | байрамлары (bayramları) |
| accusative | байрамын (bayramın) | байрамларын (bayramların) |
| dative | байрамына (bayramına) | байрамларына (bayramlarına) |
| locative | байрамында (bayramında) | байрамларында (bayramlarında) |
| ablative | байрамындан (bayramından) | байрамларындан (bayramlarından) |
| genitive | байрамыны (bayramını) | байрамларыны (bayramlarını) |
Further reading
- байрам in Kumyksko-russkij slovarʹ, 2013
Russian
Alternative forms
- байра́н (bajrán), бейра́м (bejrám)
Etymology
Borrowed from a Turkic source. Compare Bashkir байрам (bayram), Tatar бәйрәм (bäyräm), Khakas пайрам (payram), Kazakh мейрам (meiram), Kyrgyz майрам (mayram), Azerbaijani bayram, Turkish bayram etc.
Pronunciation
- IPA(key): [bɐjˈram]
Noun
байра́м • (bajrám) m inan (genitive байра́ма, nominative plural байра́мы, genitive plural байра́мов)
Declension
Derived terms
- курбан-байра́м (kurban-bajrám)
Southern Altai
Etymology
From Proto-Turkic *bayram (“feast, festivity”).
Cognate with Tatar бәйрәм (bäyräm), Kazakh мейрам (meiram), Kyrgyz майрам (mayram), Khakas пайрам (payram), Azerbaijani bayram, Turkish bayram, etc.
References
N. A. Baskakov, Toščakova N.A, editor (1947), “байрам”, in Ojrotsko-Russkij Slovarʹ, M.: OGIZ, →ISBN