таз

Bulgarian

Pronunciation

IPA^(key): [tas]

Pronoun

таз • (taz) f (demonstrative)

(regional, nonstandard or poetic) Alternative form of тази (tazi) (the feminine singular of този (tozi)); this, this one, that, that one, the one, she
Каква е таз книга?
Kakva e taz kniga?
What is this book?

Usage notes

Таз (Taz) and the other shortened demonstrative pronouns (тоз (toz), туй (tuj), тез (tez), оназ (onaz), онуй (onuj), онез (onez)) are used in the Eastern Bulgarian dialects and are not considered standard. They can also be found in poetry (see quotations) where the number of syllables is important and these pronouns are one syllable shorter than their corresponding standard forms.

Quotations

1873, Hristo Botev, “Hadzhi Dimitar”, Nezavisimost (newspaper):
Грей и ти, слънце,
в таз робска земя!
Grej i ti, slǎnce,
v taz robska zemja!
And you, sun,
Shine on that slavish land!
1867, Hristo Botev, “To My Mother”, Gayda (newspaper):
[…] та туй сърце младо, таз душа страдна
да се оплачат тебе горкана […]
[…] ta tuj sǎrce mlado, taz duša stradna
da se oplačat tebe gorkana […]
So this young heart, this suffering soul
Might seek your solace, poor wretch...

Related terms

Bulgarian demonstrative pronouns

		Personal		Qualitative	Quantative
		Proximal	Distal	Qualitative	Quantative
Masculine	Nominative	то́зи (tózi) тоз (toz) то́я (tója)	о́нзи (ónzi) о́ня (ónja)	такъ́в (takǎ́v) онакъ́в (onakǎ́v) и́накъв (ínakǎv)	то́лкова (tólkova) то́лкоз (tólkoz)
	Accusative	того́зи (togózi) того́з (togóz) того́ва (togóva)	оного́зи (onogózi) оного́з (onogóz) оного́ва (onogóva)
	Dative	тому́ва (tomúva)	оному́ва (onomúva)
Feminine	—	та́зи (tázi) таз (taz) та́я (tája)	она́зи (onázi) она́з (onáz) она́я (onája)	така́ва (takáva) онака́ва (onakáva) и́наква (ínakva)
Neuter	—	това́ (tová) туй (tuj)	онова́ (onová) ону́й (onúj)	тако́ва (takóva) онако́ва (onakóva) и́накво (ínakvo)
Plural	—	те́зи (tézi) тез (tez) ти́я (tíja)	оне́зи (onézi) оне́з (onéz) они́я (oníja)	таки́ва (takíva) онаки́ва (onakíva) и́накви (ínakvi)

Komi-Zyrian

Таз.

Etymology

Borrowed from Russian таз (taz).

Pronunciation

IPA^(key): /ˈtaz/, [ˈtäz]
Hyphenation: таз

Noun

таз • (taz)

basin, tub

Declension

Declension of таз (stem: тазй-)
		singular	plural
nominative		таз (taz)	тазъяс (tazjas)
accusative	I^*	таз (taz)	тазъяс (tazjas)
accusative	II^*	тазйӧс (tazjös)	тазъясӧс (tazjasös)
instrumental		тазйӧн (tazjön)	тазъясӧн (tazjasön)
comitative		тазкӧд (tazköd)	тазъяскӧд (tazjasköd)
caritive		тазтӧг (taztög)	тазъястӧг (tazjastög)
consecutive		тазла (tazla)	тазъясла (tazjasla)
genitive		тазлӧн (tazlön)	тазъяслӧн (tazjaslön)
ablative		тазлысь (tazlyś)	тазъяслысь (tazjaslyś)
dative		тазлы (tazly)	тазъяслы (tazjasly)
inessive		тазйын (tazjyn)	тазъясын (tazjasyn)
elative		тазйысь (tazjyś)	тазъясысь (tazjasyś)
illative		тазйӧ (tazjö)	тазъясӧ (tazjasö)
egressive		тазсянь (tazśaň)	тазъяссянь (tazjasśaň)
approximative		тазлань (tazlaň)	тазъяслань (tazjaslaň)
terminative		тазйӧдз (tazjödź)	тазъясӧдз (tazjasödź)
prolative	I	тазйӧд (tazjöd)	тазъясӧд (tazjasöd)
prolative	II	тазті (tazti)	тазъясті (tazjasti)
^*) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.

Possessive declension of таз

First person singular
		singular	plural
nominative		тазйӧй (tazjöj)	тазъясӧй (tazjasöj)
accusative	I^*	тазйӧй (tazjöj)	тазъясӧй (tazjasöj)
accusative	II^*	тазйӧс (tazjös)	тазъясӧс (tazjasös)
instrumental		тазнам (taznam)	тазъяснам (tazjasnam)
comitative		тазйӧйкӧд (tazjöjköd)	тазъясӧйкӧд (tazjasöjköd)
caritive		тазтӧгым (taztögym)	тазъястӧгым (tazjastögym)
consecutive		тазйӧйла (tazjöjla)	тазъясӧйла (tazjasöjla)
genitive		тазйӧйлӧн (tazjöjlön)	тазъясӧйлӧн (tazjasöjlön)
ablative		тазйӧйлысь (tazjöjlyś)	тазъясӧйлысь (tazjasöjlyś)
dative		тазйӧйлы (tazjöjly)	тазъясӧйлы (tazjasöjly)
inessive		тазъям (tazjam)	тазъясам (tazjasam)
elative		тазсьым (tazśym)	тазъяссьым (tazjasśym)
illative		тазъям (tazjam)	тазъясам (tazjasam)
egressive		тазсяньым (tazśaňym)	тазъяссяньым (tazjasśaňym)
approximative		тазланьым (tazlaňym)	тазъясланьым (tazjaslaňym)
terminative		тазйӧдзым (tazjödźym)	тазъясӧдзым (tazjasödźym)
prolative	I	тазйӧдым (tazjödym)	тазъясӧдым (tazjasödym)
prolative	II	тазтіым (taztiym)	тазъястіым (tazjastiym)
^*) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.

Second person singular
		singular	plural
nominative		тазйыд (tazjyd)	тазъясыд (tazjasyd)
accusative	I^*	тазйыд (tazjyd)	тазъясыд (tazjasyd)
accusative	II^*	тазтӧ (taztö)	тазъястӧ (tazjastö)
instrumental		тазнад (taznad)	тазъяснад (tazjasnad)
comitative		тазйыдкӧд (tazjydköd)	тазъясыдкӧд (tazjasydköd)
caritive		тазтӧгыд (taztögyd)	тазъястӧгыд (tazjastögyd)
consecutive		тазйыдла (tazjydla)	тазъясыдла (tazjasydla)
genitive		тазйыдлӧн (tazjydlön)	тазъясыдлӧн (tazjasydlön)
ablative		тазйыдлысь (tazjydlyś)	тазъясыдлысь (tazjasydlyś)
dative		тазйыдлы (tazjydly)	тазъясыдлы (tazjasydly)
inessive		тазъяд (tazjad)	тазъясад (tazjasad)
elative		тазсьыд (tazśyd)	тазъяссьыд (tazjasśyd)
illative		тазъяд (tazjad)	тазъясад (tazjasad)
egressive		тазсяньыд (tazśaňyd)	тазъяссяньыд (tazjasśaňyd)
approximative		тазланьыд (tazlaňyd)	тазъясланьыд (tazjaslaňyd)
terminative		тазйӧдзыд (tazjödźyd)	тазъясӧдзыд (tazjasödźyd)
prolative	I	тазйӧдыд (tazjödyd)	тазъясӧдыд (tazjasödyd)
prolative	II	тазтіыд (taztiyd)	тазъястіыд (tazjastiyd)
^*) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.

Third person singular
		singular	plural
nominative		тазйыс (tazjys)	тазъясыс (tazjasys)
accusative	I^*	тазйыс (tazjys)	тазъясыс (tazjasys)
accusative	II^*	тазсӧ (tazsö)	тазъяссӧ (tazjassö)
instrumental		тазнас (taznas)	тазъяснас (tazjasnas)
comitative		тазйыскӧд (tazjysköd)	тазъясыскӧд (tazjasysköd)
caritive		тазтӧгыс (taztögys)	тазъястӧгыс (tazjastögys)
consecutive		тазйысла (tazjysla)	тазъясысла (tazjasysla)
genitive		тазйыслӧн (tazjyslön)	тазъясыслӧн (tazjasyslön)
ablative		тазйыслысь (tazjyslyś)	тазъясыслысь (tazjasyslyś)
dative		тазйыслы (tazjysly)	тазъясыслы (tazjasysly)
inessive		тазъяс (tazjas)	тазъясас (tazjasas)
elative		тазсьыс (tazśys)	тазъяссьыс (tazjasśys)
illative		тазъяс (tazjas)	тазъясас (tazjasas)
egressive		тазсяньыс (tazśaňys)	тазъяссяньыс (tazjasśaňys)
approximative		тазланьыс (tazlaňys)	тазъясланьыс (tazjaslaňys)
terminative		тазйӧдзыс (tazjödźys)	тазъясӧдзыс (tazjasödźys)
prolative	I	тазйӧдыс (tazjödys)	тазъясӧдыс (tazjasödys)
prolative	II	тазтіыс (taztiys)	тазъястіыс (tazjastiys)
^*) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.

First person plural
		singular	plural
nominative		тазным (taznym)	тазъясным (tazjasnym)
accusative	I^*	тазным (taznym)	тазъясным (tazjasnym)
accusative	II^*	тазнымӧ (taznymö)	тазъяснымӧ (tazjasnymö)
instrumental		тазнаным (taznanym)	тазъяснаным (tazjasnanym)
comitative		тазнымкӧд (taznymköd)	тазъяснымкӧд (tazjasnymköd)
caritive		тазтӧгным (taztögnym)	тазъястӧгным (tazjastögnym)
consecutive		тазнымла (taznymla)	тазъяснымла (tazjasnymla)
genitive		тазнымлӧн (taznymlön)	тазъяснымлӧн (tazjasnymlön)
ablative		тазнымлысь (taznymlyś)	тазъяснымлысь (tazjasnymlyś)
dative		тазнымлы (taznymly)	тазъяснымлы (tazjasnymly)
inessive		тазъяным (tazjanym)	тазъясаным (tazjasanym)
elative		тазсьыным (tazśynym)	тазъяссьыным (tazjasśynym)
illative		тазъяным (tazjanym)	тазъясаным (tazjasanym)
egressive		тазсяньыным (tazśaňynym)	тазъяссяньыным (tazjasśaňynym)
approximative		тазланьыным (tazlaňynym)	тазъясланьыным (tazjaslaňynym)
terminative		тазйӧдзыным (tazjödźynym)	тазъясӧдзыным (tazjasödźynym)
prolative	I	тазйӧдыным (tazjödynym)	тазъясӧдыным (tazjasödynym)
prolative	II	тазтіыным (taztiynym)	тазъястіыным (tazjastiynym)
^*) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.

Second person plural
		singular	plural
nominative		тазныд (taznyd)	тазъясныд (tazjasnyd)
accusative	I^*	тазныд (taznyd)	тазъясныд (tazjasnyd)
accusative	II^*	тазнытӧ (taznytö)	тазъяснытӧ (tazjasnytö)
instrumental		тазнаныд (taznanyd)	тазъяснаныд (tazjasnanyd)
comitative		тазныдкӧд (taznydköd)	тазъясныдкӧд (tazjasnydköd)
caritive		тазтӧгныд (taztögnyd)	тазъястӧгныд (tazjastögnyd)
consecutive		тазныдла (taznydla)	тазъясныдла (tazjasnydla)
genitive		тазныдлӧн (taznydlön)	тазъясныдлӧн (tazjasnydlön)
ablative		тазныдлысь (taznydlyś)	тазъясныдлысь (tazjasnydlyś)
dative		тазныдлы (taznydly)	тазъясныдлы (tazjasnydly)
inessive		тазъяныд (tazjanyd)	тазъясаныд (tazjasanyd)
elative		тазсьыныд (tazśynyd)	тазъяссьыныд (tazjasśynyd)
illative		тазъяныд (tazjanyd)	тазъясаныд (tazjasanyd)
egressive		тазсяньыныд (tazśaňynyd)	тазъяссяньыныд (tazjasśaňynyd)
approximative		тазланьыныд (tazlaňynyd)	тазъясланьыныд (tazjaslaňynyd)
terminative		тазйӧдзыныд (tazjödźynyd)	тазъясӧдзыныд (tazjasödźynyd)
prolative	I	тазйӧдыныд (tazjödynyd)	тазъясӧдыныд (tazjasödynyd)
prolative	II	тазтіыныд (taztiynyd)	тазъястіыныд (tazjastiynyd)
^*) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.

Third person plural
		singular	plural
nominative		тазныс (taznys)	тазъясныс (tazjasnys)
accusative	I^*	тазныс (taznys)	тазъясныс (tazjasnys)
accusative	II^*	тазнысӧ (taznysö)	тазъяснысӧ (tazjasnysö)
instrumental		тазнаныс (taznanys)	тазъяснаныс (tazjasnanys)
comitative		тазнымкӧс (taznymkös)	тазъяснымкӧс (tazjasnymkös)
caritive		тазтӧгныс (taztögnys)	тазъястӧгныс (tazjastögnys)
consecutive		тазнысла (taznysla)	тазъяснысла (tazjasnysla)
genitive		тазныслӧн (taznyslön)	тазъясныслӧн (tazjasnyslön)
ablative		тазныслысь (taznyslyś)	тазъясныслысь (tazjasnyslyś)
dative		тазныслы (taznysly)	тазъясныслы (tazjasnysly)
inessive		тазъяныс (tazjanys)	тазъясаныс (tazjasanys)
elative		тазсьыныс (tazśynys)	тазъяссьыныс (tazjasśynys)
illative		тазъаныс (tazanys)	тазъясаныс (tazjasanys)
egressive		тазсяньыныс (tazśaňynys)	тазъяссяньыныс (tazjasśaňynys)
approximative		тазланьыныс (tazlaňynys)	тазъясланьыныс (tazjaslaňynys)
terminative		тазйӧдзыныс (tazjödźynys)	тазъясӧдзыныс (tazjasödźynys)
prolative	I	тазйӧдыныс (tazjödynys)	тазъясӧдыныс (tazjasödynys)
prolative	II	тазтіыныс (taztiynys)	тазъястіыныс (tazjastiynys)
^*) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.

References

Bubrikh, Dmitry V. (1949) Грамматика литературного коми языка [Grammar of the literary Komi language] (in Russian), Leningrad: Zhdanov Leningrad State University, page 31
L. M. Beznosikova; E. A. Ajbabina; R. I. Kosnyreva (2000) Коми-русский словарь [Komi-Russian dictionary], →ISBN, page 630

Russian

Pronunciation

IPA^(key): [tas]
Rhymes: -as

Etymology 1

Таз

Inherited from Old East Slavic тазъ (tazŭ), a Turkic borrowing. Compare Crimean Tatar tas, Turkish tas, Tatar тас (tas), etc. Ultimately from Persian ‎ (tâs).

Noun

таз • (taz) m inan (genitive та́за, nominative plural тазы́, genitive plural тазо́в, related adjective та́зовый, diminutive та́зик)

basin (a wide, relatively shallow vessel, e.g. for washing or cooking)
(anatomy) pelvis

Declension

Declension of таз (inan masc-form hard-stem accent-c)

	singular	plural
nominative	та́з táz	тазы́ tazý
genitive	та́за táza	тазо́в tazóv
dative	та́зу tázu	таза́м tazám
accusative	та́з táz	тазы́ tazý
instrumental	та́зом tázom	таза́ми tazámi
prepositional	та́зе táze	таза́х tazáx
locative	в тазу́ v tazú

Descendants

→ Ingrian: taazi, taazu, taasi
→ Komi-Zyrian: таз (taz)

Noun

таз • (taz) m anim (genitive та́за, nominative plural та́зы, genitive plural та́зов, related adjective та́зский)

member of the Taz ethnicity

Declension

Declension of таз (anim masc-form hard-stem accent-a)

	singular	plural
nominative	та́з táz	та́зы tázy
genitive	та́за táza	та́зов tázov
dative	та́зу tázu	та́зам tázam
accusative	та́за táza	та́зов tázov
instrumental	та́зом tázom	та́зами tázami
prepositional	та́зе táze	та́зах tázax

Etymology 3

Humorous alteration of ВАЗ (VAZ), the main factory manufacturing Lada-brand automobiles, influenced by the noun таз (taz, “basin”) with the implied sense of “low-tech metal item” or “rustbucket”.

Noun

таз • (taz) m inan (genitive та́за, nominative plural та́зы, genitive plural та́зов, diminutive та́зик)

(slang) a Lada automobile

Declension

Declension of таз (inan masc-form hard-stem accent-a)

	singular	plural
nominative	та́з táz	та́зы tázy
genitive	та́за táza	та́зов tázov
dative	та́зу tázu	та́зам tázam
accusative	та́з táz	та́зы tázy
instrumental	та́зом tázom	та́зами tázami
prepositional	та́зе táze	та́зах tázax

References

Vasmer, Max (1964–1973), “таз”, in Этимологический словарь русского языка [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), transl. and suppl. by Oleg Trubachyov, Moscow: Progress
Chernykh, P. Ja. (1993), “таз”, in Историко-этимологический словарь русского языка [Historical-Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), volume 2 (панцирь – ящур), 3rd edition, Moscow: Russian Lang., →ISBN, page 224

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.