խառն
Armenian
Alternative forms
- խառը (xaṙə) – before consonants
Etymology
From Old Armenian խառն (xaṙn).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ˈχɑrən]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ˈχɑɾən]
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խառն (xaṙn) | խառներ (xaṙner) | ||
| dative | խառնի (xaṙni) | խառների (xaṙneri) | ||
| ablative | խառնից (xaṙnicʿ) | խառներից (xaṙnericʿ) | ||
| instrumental | խառնով (xaṙnov) | խառներով (xaṙnerov) | ||
| locative | խառնում (xaṙnum) | խառներում (xaṙnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խառնը/խառնն (xaṙnə/xaṙnn) | խառները/խառներն (xaṙnerə/xaṙnern) | ||
| dative | խառնին (xaṙnin) | խառներին (xaṙnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խառնս (xaṙns) | խառներս (xaṙners) | ||
| dative | խառնիս (xaṙnis) | խառներիս (xaṙneris) | ||
| ablative | խառնիցս (xaṙnicʿs) | խառներիցս (xaṙnericʿs) | ||
| instrumental | խառնովս (xaṙnovs) | խառներովս (xaṙnerovs) | ||
| locative | խառնումս (xaṙnums) | խառներումս (xaṙnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խառնդ (xaṙnd) | խառներդ (xaṙnerd) | ||
| dative | խառնիդ (xaṙnid) | խառներիդ (xaṙnerid) | ||
| ablative | խառնիցդ (xaṙnicʿd) | խառներիցդ (xaṙnericʿd) | ||
| instrumental | խառնովդ (xaṙnovd) | խառներովդ (xaṙnerovd) | ||
| locative | խառնումդ (xaṙnumd) | խառներումդ (xaṙnerumd) | ||
Old Armenian
Etymology
The origin is uncertain. Related to խուռն (xuṙn). Likely an Anatolian borrowing: compare Luwian [script needed] (ḫarnanti-), [script needed] (ḫarnamman), Hittite [script needed] (ḫarnanta-), [script needed] (ḫarnammar, “yeast, leavening”).[1][2][3][4]
Adjective
խառն • (xaṙn)
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խառն (xaṙn) | խառնք (xaṙnkʿ) | |
| genitive | խառնի (xaṙni) | խառնից (xaṙnicʿ) | |
| dative | խառնի (xaṙni) | խառնից (xaṙnicʿ) | |
| accusative | խառն (xaṙn) | խառնս (xaṙns) | |
| ablative | խառնէ (xaṙnē) | խառնից (xaṙnicʿ) | |
| instrumental | խառնիւ (xaṙniw) | խառնիւք (xaṙniwkʿ) | |
| locative | խառնի (xaṙni) | խառնս (xaṙns) |
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խառն (xaṙn) | խառնք (xaṙnkʿ) | |
| genitive | խառնի (xaṙni) | խառնից (xaṙnicʿ) | |
| dative | խառնի (xaṙni) | խառնից (xaṙnicʿ) | |
| accusative | խառն (xaṙn) | խառնս (xaṙns) | |
| ablative | խառնէ (xaṙnē) | խառնից (xaṙnicʿ) | |
| instrumental | խառնիւ (xaṙniw) | խառնիւք (xaṙniwkʿ) | |
| locative | խառնի (xaṙni) | խառնս (xaṙns) |
Derived terms
- ազգախառն (azgaxaṙn)
- ազգախառնութիւն (azgaxaṙnutʿiwn)
- ալէխառն (alēxaṙn)
- աճիւնախառն (ačiwnaxaṙn)
- ամենախառնաբար (amenaxaṙnabar)
- ամոքախառն (amokʿaxaṙn)
- ամպախառն (ampaxaṙn)
- այլախառնութիւն (aylaxaṙnutʿiwn)
- այլայլախառն (aylaylaxaṙn)
- այսախառն (aysaxaṙn)
- անասնախառն (anasnaxaṙn)
- անխառն (anxaṙn)
- անխառնաբար (anxaṙnabar)
- անխառնաբնդոր (anxaṙnabndor)
- անխառնակ (anxaṙnak)
- անխառնակաբար (anxaṙnakabar)
- անխառնական (anxaṙnakan)
- անխառնակելի (anxaṙnakeli)
- անխառնակութիւն (anxaṙnakutʿiwn)
- անխառնելի (anxaṙneli)
- անխառնուած (anxaṙnuac)
- անխառնութիւն (anxaṙnutʿiwn)
- անձրեւախառն (anjrewaxaṙn)
- աստուածախառն (astuacaxaṙn)
- աստուածախառնութիւն (astuacaxaṙnutʿiwn)
- արիւնախառն (ariwnaxaṙn)
- արուեստախառն (aruestaxaṙn)
- արտասուախառն (artasuaxaṙn)
- բազմախառն (bazmaxaṙn)
- բանդախառն (bandaxaṙn)
- բարեխառն (barexaṙn)
- բարեխառնագոյն (barexaṙnagoyn)
- բարեխառնական (barexaṙnakan)
- բարեխառնեմ (barexaṙnem)
- բարեխառնութիւն (barexaṙnutʿiwn)
- բարձրախառն (barjraxaṙn)
- բծախառն (bcaxaṙn)
- բորբոքախառն (borbokʿaxaṙn)
- բոցախառն (bocʿaxaṙn)
- բքախառն (bkʿaxaṙn)
- գազանախառն (gazanaxaṙn)
- գարշախառն (garšaxaṙn)
- գեղեցկախառն (gełecʿkaxaṙn)
- գիշերախառն (gišeraxaṙn)
- գոլախառն (golaxaṙn)
- գրկախառն (grkaxaṙn)
- գրկախառնիմ (grkaxaṙnim)
- գրկախառնութիւն (grkaxaṙnutʿiwn)
- գրկընդխառն (grkəndxaṙn)
- դժուարախառն (džuaraxaṙn)
- դժուարախառնուած (džuaraxaṙnuac)
- դիցախառն (dicʿaxaṙn)
- դիւցախառն (diwcʿaxaṙn)
- եղեգնախառն (ełegnaxaṙn)
- եղեմնախառն (ełemnaxaṙn)
- երանախառն (eranaxaṙn)
- երկախառնեմ (erkaxaṙnem)
- երկախառնիմ (erkaxaṙnim)
- երկիւղախառն (erkiwłaxaṙn)
- զուարճախառն (zuarčaxaṙn)
- զուգախառն (zugaxaṙn)
- զուգախառնեմ (zugaxaṙnem)
- զուգախառնութիւն (zugaxaṙnutʿiwn)
- ըմպելիքախառնոց (əmpelikʿaxaṙnocʿ)
- ընդխառնեմ (əndxaṙnem)
- ընդխառնիմ (əndxaṙnim)
- թիկնախառն (tʿiknaxaṙn)
- ժանգախառն (žangaxaṙn)
- ժանգախառնեալ (žangaxaṙneal)
- ժանտախառն (žantaxaṙn)
- իգախառնութիւն (igaxaṙnutʿiwn)
- լեղախառն (lełaxaṙn)
- լիախառն (liaxaṙn)
- լիբիախառն (libiaxaṙn)
- խառնաբանջար (xaṙnabanǰar)
- խառնաբնդոր (xaṙnabndor)
- խառնաբնդորեմ (xaṙnabndorem)
- խառնագազան (xaṙnagazan)
- խառնագնաց (xaṙnagnacʿ)
- խառնագոյն (xaṙnagoyn)
- խառնագործ (xaṙnagorc)
- խառնադեղ (xaṙnadeł)
- խառնադրոշմ (xaṙnadrošm)
- խառնաթան (xaṙnatʿan)
- խառնախաղտիմ (xaṙnaxałtim)
- խառնախորթ (xaṙnaxortʿ)
- խառնախուժ (xaṙnaxuž)
- խառնախուց (xaṙnaxucʿ)
- խառնախռիւ (xaṙnaxṙiw)
- խառնախօս (xaṙnaxōs)
- խառնախօսութիւն (xaṙnaxōsutʿiwn)
- խառնակ (xaṙnak)
- խառնակաբան (xaṙnakaban)
- խառնակեաց (xaṙnakeacʿ)
- խառնակեմ (xaṙnakem)
- խառնակեր (xaṙnaker)
- խառնակեցիկ (xaṙnakecʿik)
- խառնակիմ (xaṙnakim)
- խառնակոխ (xaṙnakox)
- խառնակոչութիւն (xaṙnakočʿutʿiwn)
- խառնակութիւն (xaṙnakutʿiwn)
- խառնակումն (xaṙnakumn)
- խառնակրօն (xaṙnakrōn)
- խառնաձայն (xaṙnajayn)
- խառնաղանճ (xaṙnałanč)
- խառնաղանջ (xaṙnałanǰ)
- խառնամաղ (xaṙnamał)
- խառնամառն (xaṙnamaṙn)
- խառնամառնեալ (xaṙnamaṙneal)
- խառնամբոխ (xaṙnambox)
- խառնամիս (xaṙnamis)
- խառնամխիմ (xaṙnamxim)
- խառնամուխ (xaṙnamux)
- խառնապատում (xaṙnapatum)
- խառնասէր (xaṙnasēr)
- խառնավար (xaṙnavar)
- խառնարան (xaṙnaran)
- խառնարձակ (xaṙnarjak)
- խառնափնդոր (xaṙnapʿndor)
- խառնափնդորապէս (xaṙnapʿndorapēs)
- խառնափնդորեմ (xaṙnapʿndorem)
- խառնելի (xaṙneli)
- խառնեմ (xaṙnem)
- խառնիխուռն (xaṙnixuṙn)
- խառնիճ (xaṙnič)
- խառնիճաղանճ (xaṙničałanč)
- խառնիճաղանջ (xaṙničałanǰ)
- խառնիչ (xaṙničʿ)
- խառնխօսութիւն (xaṙnxōsutʿiwn)
- խառնողութիւն (xaṙnołutʿiwn)
- խառնորդ (xaṙnord)
- խառնոց (xaṙnocʿ)
- խառնուած (xaṙnuac)
- խառնուածոյ (xaṙnuacoy)
- խառնութիւն (xaṙnutʿiwn)
- խառնումն (xaṙnumn)
- խառնուրդ (xaṙnurd)
- խաւարախառն (xawaraxaṙn)
- խղճախառն (xłčaxaṙn)
- խնկախառն (xnkaxaṙn)
- խորշակախառն (xoršakaxaṙn)
- ծաղրախառն (całraxaṙn)
- ծխախառն (cxaxaṙn)
- ծծմախառն (ccmaxaṙn)
- ծծմբախառն (ccmbaxaṙn)
- կայծախառն (kaycaxaṙn)
- կայծակախառն (kaycakaxaṙn)
- կարկտախառն (karktaxaṙn)
- կնդրկախառն (kndrkaxaṙn)
- կորստախառն (korstaxaṙn)
- հակառակախառն (hakaṙakaxaṙn)
- հասարակախառն (hasarakaxaṙn)
- հեղեղախառն (hełełaxaṙn)
- հեշտախառնութիւն (heštaxaṙnutʿiwn)
- հիւսիսախառն (hiwsisaxaṙn)
- հոգեխառն (hogexaṙn)
- հոգեխառնեմ (hogexaṙnem)
- հոգեխառնիմ (hogexaṙnim)
- հոգեխառնութիւն (hogexaṙnutʿiwn)
- հոգէխառն (hogēxaṙn)
- հողախառն (hołaxaṙn)
- հողմախառն (hołmaxaṙn)
- հրախառն (hraxaṙn)
- հրախառնեալ (hraxaṙneal)
- հրատախառն (hrataxaṙn)
- հրեշտակախառն (hreštakaxaṙn)
- հրէախառն (hrēaxaṙn)
- ձագախառն (jagaxaṙn)
- ձագախառնեալ (jagaxaṙneal)
- ձիախառն (jiaxaṙn)
- ձիւնախառն (jiwnaxaṙn)
- մաղձախառն (małjaxaṙn)
- մարգարէախառն (margarēaxaṙn)
- մարդախառն (mardaxaṙn)
- մարդկախառն (mardkaxaṙn)
- մեղմախառն (mełmaxaṙn)
- մերունակերպախառնութիւն (merunakerpaxaṙnutʿiwn)
- մթախառն (mtʿaxaṙn)
- միախառն (miaxaṙn)
- միախառնութիւն (miaxaṙnutʿiwn)
- միգախառն (migaxaṙn)
- միխառն (mixaṙn)
- միջախառն (miǰaxaṙn)
- մխախառն (mxaxaṙn)
- մոխրախառն (moxraxaṙn)
- մրրախառն (mrraxaṙn)
- մրրկախառն (mrrkaxaṙn)
- յարախառնիմ (yaraxaṙnim)
- շարախառն (šaraxaṙn)
- շարախառնապէս (šaraxaṙnapēs)
- շարախառնեմ (šaraxaṙnem)
- շարախառնութիւն (šaraxaṙnutʿiwn)
- շարախառնումն (šaraxaṙnumn)
- շնչախառն (šnčʿaxaṙn)
- ոգեխառնիմ (ogexaṙnim)
- պաղատախառն (pałataxaṙn)
- պատրախառն (patraxaṙn)
- պղծախառն (płcaxaṙn)
- պղնձախառն (płnjaxaṙn)
- պոռնկախառնիչ (poṙnkaxaṙničʿ)
- ջերմախառն (ǰermaxaṙn)
- ջրախառն (ǰraxaṙn)
- սառնախառն (saṙnaxaṙn)
- սկախառն (skaxaṙn)
- սպիտակախառն (spitakaxaṙn)
- սպիտակախառնեալ (spitakaxaṙneal)
- սքախառն (skʿaxaṙn)
- սքանչելախառն (skʿančʿelaxaṙn)
- վատախառն (vataxaṙn)
- վատախառնութիւն (vataxaṙnutʿiwn)
- վարազախառն (varazaxaṙn)
- վերախառնիմ (veraxaṙnim)
- տապախառն (tapaxaṙn)
- տապախառնութիւն (tapaxaṙnutʿiwn)
- տենջանախառն (tenǰanaxaṙn)
- տղմախառն (tłmaxaṙn)
- ցօղախառն (cʿōłaxaṙn)
- քաղցրախառն (kʿałcʿraxaṙn)
- քաղցրախառնութիւն (kʿałcʿraxaṙnutʿiwn)
- քաջախառնութիւն (kʿaǰaxaṙnutʿiwn)
- քարախառն (kʿaraxaṙn)
- քրիստոսախառն (kʿristosaxaṙn)
- օդախառն (ōdaxaṙn)
- օձախառն (ōjaxaṙn)
- օտարախառն (ōtaraxaṙn)
References
- Schultheiss, Tassilo (1961), “Hethitisch und Armenisch”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der Indogermanischen Sprachen, issue 77, page 220
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 314
- Djahukian, Gevork B. (1990), “Did Armenians Live in Asia Anterior Before the Twelfth Century B.C.?”, in T. L. Markey and J. A. C. Greppin, editors, When Worlds Collide: Indo-Europeans and Pre-Indo-Europeans, Ann Arbor: Karoma Publishers, page 27 of 25–33
- Simon, Zsolt (2013), “Die These der hethitisch-luwischen Lehnwörter im Armenischen: eine kritische Neubetrachtung”, in International Journal of Diachronic Linguistics and Linguistic Reconstruction (in German), volume 10, issue 2, page 120
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “խառն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume II, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 336–337
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “խառն”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, pages 89, 230–231, 252, 884
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “խառն”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Thomson, Robert W. (1989) An Introduction to Classical Armenian, 2nd edition, Delmar, New York: Caravan Books, page 204
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.