խարիսխ
Armenian
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian խարիսխ (xarisx).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [χɑˈɾisχ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [χɑˈɾisχ]
Audio (file) - Hyphenation: խա‧րիսխ
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խարիսխ (xarisx) | խարիսխներ (xarisxner) | ||
| dative | խարսխի (xarsxi) | խարիսխների (xarisxneri) | ||
| ablative | խարսխից (xarsxicʿ) | խարիսխներից (xarisxnericʿ) | ||
| instrumental | խարսխով (xarsxov) | խարիսխներով (xarisxnerov) | ||
| locative | խարսխում (xarsxum) | խարիսխներում (xarisxnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խարիսխը/խարիսխն (xarisxə/xarisxn) | խարիսխները/խարիսխներն (xarisxnerə/xarisxnern) | ||
| dative | խարսխին (xarsxin) | խարիսխներին (xarisxnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խարիսխս (xarisxs) | խարիսխներս (xarisxners) | ||
| dative | խարսխիս (xarsxis) | խարիսխներիս (xarisxneris) | ||
| ablative | խարսխիցս (xarsxicʿs) | խարիսխներիցս (xarisxnericʿs) | ||
| instrumental | խարսխովս (xarsxovs) | խարիսխներովս (xarisxnerovs) | ||
| locative | խարսխումս (xarsxums) | խարիսխներումս (xarisxnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խարիսխդ (xarisxd) | խարիսխներդ (xarisxnerd) | ||
| dative | խարսխիդ (xarsxid) | խարիսխներիդ (xarisxnerid) | ||
| ablative | խարսխիցդ (xarsxicʿd) | խարիսխներիցդ (xarisxnericʿd) | ||
| instrumental | խարսխովդ (xarsxovd) | խարիսխներովդ (xarisxnerovd) | ||
| locative | խարսխումդ (xarsxumd) | խարիսխներումդ (xarisxnerumd) | ||
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խարիսխ (xarisx) | խարիսխներ (xarisxner) | ||
| dative | խարիսխի (xarisxi) | խարիսխների (xarisxneri) | ||
| ablative | խարիսխից (xarisxicʿ) | խարիսխներից (xarisxnericʿ) | ||
| instrumental | խարիսխով (xarisxov) | խարիսխներով (xarisxnerov) | ||
| locative | խարիսխում (xarisxum) | խարիսխներում (xarisxnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խարիսխը/խարիսխն (xarisxə/xarisxn) | խարիսխները/խարիսխներն (xarisxnerə/xarisxnern) | ||
| dative | խարիսխին (xarisxin) | խարիսխներին (xarisxnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խարիսխս (xarisxs) | խարիսխներս (xarisxners) | ||
| dative | խարիսխիս (xarisxis) | խարիսխներիս (xarisxneris) | ||
| ablative | խարիսխիցս (xarisxicʿs) | խարիսխներիցս (xarisxnericʿs) | ||
| instrumental | խարիսխովս (xarisxovs) | խարիսխներովս (xarisxnerovs) | ||
| locative | խարիսխումս (xarisxums) | խարիսխներումս (xarisxnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խարիսխդ (xarisxd) | խարիսխներդ (xarisxnerd) | ||
| dative | խարիսխիդ (xarisxid) | խարիսխներիդ (xarisxnerid) | ||
| ablative | խարիսխիցդ (xarisxicʿd) | խարիսխներիցդ (xarisxnericʿd) | ||
| instrumental | խարիսխովդ (xarisxovd) | խարիսխներովդ (xarisxnerovd) | ||
| locative | խարիսխումդ (xarisxumd) | խարիսխներումդ (xarisxnerumd) | ||
Old Armenian
Alternative forms
- սարիսխ (sarisx) – post-classical, dialectal
Etymology
The origin is unknown. The form սարիսխ (sarisx) is a post-classical dialectal development of խարիսխ (xarisx), for which Ačaṙyan compares խուն (xun) ~ սուն (sun), բախտ (baxt) ~ բաստ (bast), դրախտ (draxt) ~ դրաստ (drast).
Noun
խարիսխ • (xarisx)
- base, foundation, pedestal (of a column, pool, door, etc.)
- anchor
- խարիսխ արկանել, ընկենուլ զխարիսխ ― xarisx arkanel, ənkenul zxarisx ― to anchor, to cast anchor
- խարիսխ վերացուցանել, լուծանել զխարիսխն ― xarisx veracʿucʿanel, lucanel zxarisxn ― to weigh anchor
- խարիսխ արկեալ կալ ― xarisx arkeal kal ― to be, to ride or to lie at anchor
- խարիսխ յուսոյ ― xarisx yusoy ― anchor of hope
- խարիսխ փրկութեան ― xarisx pʿrkutʿean ― sheet anchor; (figuratively) last resource, last shift
- (figuratively) leg
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խարիսխ (xarisx) | խարիսխք (xarisxkʿ) | |
| genitive | խարսխի (xarsxi) | խարսխաց (xarsxacʿ) | |
| dative | խարսխի (xarsxi) | խարսխաց (xarsxacʿ) | |
| accusative | խարիսխ (xarisx) | խարիսխս (xarisxs) | |
| ablative | խարսխէ (xarsxē) | խարսխաց (xarsxacʿ) | |
| instrumental | խարսխաւ (xarsxaw) | խարսխաւք = խարսխօք (xarsxawkʿ = xarsxōkʿ) | |
| locative | խարսխի (xarsxi) | խարիսխս (xarisxs) |
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խարիսխ (xarisx) | խարիսխք (xarisxkʿ) | |
| genitive | խարսխի (xarsxi) | խարսխից (xarsxicʿ) | |
| dative | խարսխի (xarsxi) | խարսխից (xarsxicʿ) | |
| accusative | խարիսխ (xarisx) | խարիսխս (xarisxs) | |
| ablative | խարսխէ (xarsxē) | խարսխից (xarsxicʿ) | |
| instrumental | խարսխիւ (xarsxiw) | խարսխիւք (xarsxiwkʿ) | |
| locative | խարսխի (xarsxi) | խարիսխս (xarisxs) | |
| post-classical | |||
Derived terms
Derived terms
- անխարիսխ (anxarisx)
- արմախարիսխ (armaxarisx)
- խարիսխաձեւ (xarisxajew)
- խարսխաձեւ (xarsxajew)
- խարսխաւոր (xarsxawor)
- խարսխեմ (xarsxem)
- կարծրախարիսխ (karcraxarisx)
- հաստախարիսխ (hastaxarisx)
- վերնախարիսխ (vernaxarisx)
- վիմախարիսխ (vimaxarisx)
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “խարիսխ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “խարիսխ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “խարիսխ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik
- Łazarean, Ṙ. S. (2000), “խարիսխ”, in Tʿosunean G. B., editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), Yerevan: University Press
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “խարիսխ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.