धुनि
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬥᬸᬦᬶ (Balinese script)
- ধুনি (Assamese script)
- ধুনি (Bengali script)
- 𑰠𑰲𑰡𑰰 (Bhaiksuki script)
- 𑀥𑀼𑀦𑀺 (Brahmi script)
- 𑌧𑍁𑌨𑌿 (Grantha script)
- ધુનિ (Gujarati script)
- ਧੁਨਿ (Gurmukhi script)
- ꦣꦸꦤꦶ (Javanese script)
- ធុនិ (Khmer script)
- ಧುನಿ (Kannada script)
- ຘຸນິ (Lao script)
- ധുനി (Malayalam script)
- 𑘠𑘳𑘡𑘱 (Modi script)
- ᢑᠾᠤᠨᢈ (Mongolian script)
- ᢡᡠᠨᡳ (Manchu script)
- ဓုနိ (Burmese script)
- 𑧀𑧔𑧁𑧒 (Nandinagari script)
- 𑐢𑐸𑐣𑐶 (Newa script)
- ଧୁନି (Oriya script)
- ꢤꢸꢥꢶ (Saurashtra script)
- 𑆣𑆶𑆤𑆴 (Sharada script)
- 𑖠𑖲𑖡𑖰 (Siddham script)
- ධුනි (Sinhalese script)
- ధుని (Telugu script)
- ธุนิ (Thai script)
- དྷུ་ནི (Tibetan script)
- 𑒡𑒳𑒢𑒱 (Tirhuta script)
Etymology
From Proto-Indo-European *dʰún-is, from *dʰwen- (“to make noise”). Cognate with English din. Also related to ध्वनि (dhvani).
Adjective
धुनि • (dhúni)
- noisy, boisterous, roaring loudly, sounding
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.87.3:
- प्रैषामज्मेषु विथुरेव रेजते भूमिर्यामेषु यद्ध युञ्जते शुभे ।
ते क्रीळयो धुनयो भ्राजदृष्टयः स्वयं महित्वं पनयन्त धूतयः ॥- praiṣāmajmeṣu vithureva rejate bhūmiryāmeṣu yaddha yuñjate śubhe .
te krīḷayo dhunayo bhrājadṛṣṭayaḥ svayaṃ mahitvaṃ panayanta dhūtayaḥ . - At their racings the Earth trembles as if weak and worn, when they yoke their cars for victory on their ways.
They, sportive, boisterous, armed with glittering spears, causing tremors, admire their own might.
- praiṣāmajmeṣu vithureva rejate bhūmiryāmeṣu yaddha yuñjate śubhe .
- प्रैषामज्मेषु विथुरेव रेजते भूमिर्यामेषु यद्ध युञ्जते शुभे ।
Declension
| Masculine i-stem declension of धुनि (dhúni) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | धुनिः dhúniḥ |
धुनी dhúnī |
धुनयः dhúnayaḥ |
| Vocative | धुने dhúne |
धुनी dhúnī |
धुनयः dhúnayaḥ |
| Accusative | धुनिम् dhúnim |
धुनी dhúnī |
धुनीन् dhúnīn |
| Instrumental | धुनिना / धुन्या¹ dhúninā / dhúnyā¹ |
धुनिभ्याम् dhúnibhyām |
धुनिभिः dhúnibhiḥ |
| Dative | धुनये / धुन्ये² dhúnaye / dhúnye² |
धुनिभ्याम् dhúnibhyām |
धुनिभ्यः dhúnibhyaḥ |
| Ablative | धुनेः / धुन्यः² dhúneḥ / dhúnyaḥ² |
धुनिभ्याम् dhúnibhyām |
धुनिभ्यः dhúnibhyaḥ |
| Genitive | धुनेः / धुन्यः² dhúneḥ / dhúnyaḥ² |
धुन्योः dhúnyoḥ |
धुनीनाम् dhúnīnām |
| Locative | धुनौ dhúnau |
धुन्योः dhúnyoḥ |
धुनिषु dhúniṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine i-stem declension of धुनि (dhúni) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | धुनिः dhúniḥ |
धुनी dhúnī |
धुनयः dhúnayaḥ |
| Vocative | धुने dhúne |
धुनी dhúnī |
धुनयः dhúnayaḥ |
| Accusative | धुनिम् dhúnim |
धुनी dhúnī |
धुनीः dhúnīḥ |
| Instrumental | धुन्या dhúnyā |
धुनिभ्याम् dhúnibhyām |
धुनिभिः dhúnibhiḥ |
| Dative | धुनये / धुन्ये¹ / धुन्यै² dhúnaye / dhúnye¹ / dhúnyai² |
धुनिभ्याम् dhúnibhyām |
धुनिभ्यः dhúnibhyaḥ |
| Ablative | धुनेः / धुन्याः² dhúneḥ / dhúnyāḥ² |
धुनिभ्याम् dhúnibhyām |
धुनिभ्यः dhúnibhyaḥ |
| Genitive | धुनेः / धुन्याः² dhúneḥ / dhúnyāḥ² |
धुन्योः dhúnyoḥ |
धुनीनाम् dhúnīnām |
| Locative | धुनौ / धुन्याम्² dhúnau / dhúnyām² |
धुन्योः dhúnyoḥ |
धुनिषु dhúniṣu |
| Notes |
| ||
| Neuter i-stem declension of धुनि (dhúni) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | धुनि dhúni |
धुनिनी dhúninī |
धुनी / धुनि / धुनीनि¹ dhúnī / dhúni / dhúnīni¹ |
| Vocative | धुनि / धुने dhúni / dhúne |
धुनिनी dhúninī |
धुनी / धुनि / धुनीनि¹ dhúnī / dhúni / dhúnīni¹ |
| Accusative | धुनि dhúni |
धुनिनी dhúninī |
धुनी / धुनि / धुनीनि¹ dhúnī / dhúni / dhúnīni¹ |
| Instrumental | धुनिना / धुन्या² dhúninā / dhúnyā² |
धुनिभ्याम् dhúnibhyām |
धुनिभिः dhúnibhiḥ |
| Dative | धुनये / धुन्ये³ dhúnaye / dhúnye³ |
धुनिभ्याम् dhúnibhyām |
धुनिभ्यः dhúnibhyaḥ |
| Ablative | धुनेः / धुनिनः¹ / धुन्यः³ dhúneḥ / dhúninaḥ¹ / dhúnyaḥ³ |
धुनिभ्याम् dhúnibhyām |
धुनिभ्यः dhúnibhyaḥ |
| Genitive | धुनेः / धुनिनः¹ / धुन्यः³ dhúneḥ / dhúninaḥ¹ / dhúnyaḥ³ |
धुनिनोः dhúninoḥ |
धुनीनाम् dhúnīnām |
| Locative | धुनिनि dhúnini |
धुनिनोः dhúninoḥ |
धुनिषु dhúniṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
Further reading
- Monier Williams (1899), “धुनि”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 517, column 2.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.