रक्षति

Sanskrit

Alternative scripts

ᬭᬓ᭄ᬱᬢᬶ (Balinese script)
ৰক্ষতি (Assamese script)
রক্ষতি (Bengali script)
𑰨𑰎𑰿𑰬𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀭𑀓𑁆𑀱𑀢𑀺 (Brahmi script)
𑌰𑌕𑍍𑌷𑌤𑌿 (Grantha script)
રક્ષતિ (Gujarati script)
ਰਕੑਸ਼ਤਿ (Gurmukhi script)
ꦫꦏ꧀ꦰꦠꦶ (Javanese script)
រក្ឞតិ (Khmer script)
ರಕ್ಷತಿ (Kannada script)
ຣກ຺ຩຕິ (Lao script)
രക്ഷതി (Malayalam script)
𑘨𑘎𑘿𑘬𑘝𑘱 (Modi script)
ᠷᠠᢉᢔᠠᢐᢈ (Mongolian script)
ᡵᠠᡬᢢᠠᢠᡳ (Manchu script)
ရက္ၑတိ (Burmese script)
𑧈𑦮𑧠𑧌𑦽𑧒 (Nandinagari script)
𑐬𑐎𑑂𑐲𑐟𑐶 (Newa script)
ରକ୍ଷତି (Oriya script)
ꢬꢒ꣄ꢰꢡꢶ (Saurashtra script)
𑆫𑆑𑇀𑆰𑆠𑆴 (Sharada script)
𑖨𑖎𑖿𑖬𑖝𑖰 (Siddham script)
රක්ෂති (Sinhalese script)
రక్షతి (Telugu script)
รกฺษติ (Thai script)
ར་ཀྵ་ཏི (Tibetan script)
𑒩𑒏𑓂𑒭𑒞𑒱 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *Hrákṣati, from Proto-Indo-Iranian *Hrákšati, from Proto-Indo-European *h₂lékseti (“to protect, to guard”). Cognate with Ancient Greek ἀλέξω (aléxō, “to guard, defend, help”), Old English ealgian (“to protect”), Middle Persian lškl (laškar) (whence Persian ‎ (laškar, “army”)).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ɾɐ́k.ʂɐ.ti/
(Classical) IPA^(key): /ˈɾɐk.ʂɐ.t̪i/

Verb

रक्षति • (rákṣati) (root रक्ष्, class 1, type P)

to protect, defend, guard
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.108.07
  
  ayáṃ nidhíḥ sarame ádribudhno góbhir ášvebhir vásubhir niṛṣṭaḥ
  rákṣanti tám paṇáyo yé sugopā́ réku padám álakam ā́ jagantha
  Paved with the rock is this our treasure-chamber; filled full of precious things, of kine, and horses.
  These Paṇis who are watchful keepers guard it. In vain hast thou approached this lonely station.

Conjugation

Present: रक्षति (rakṣati), रक्षते (rakṣate), रक्ष्यते (rakṣyate)
Voice	Active			Middle			Passive
Number	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative Mood
Third	रक्षति rakṣati	रक्षतः rakṣataḥ	रक्षन्ति rakṣanti	रक्षते rakṣate	रक्षेते rakṣete	रक्षन्ते rakṣante	रक्ष्यते rakṣyate	रक्ष्येते rakṣyete	रक्ष्यन्ते rakṣyante
Second	रक्षसि rakṣasi	रक्षथः rakṣathaḥ	रक्षथ rakṣatha	रक्षसे rakṣase	रक्षेथे rakṣethe	रक्षध्वे rakṣadhve	रक्ष्यसे rakṣyase	रक्ष्येथे rakṣyethe	रक्ष्यध्वे rakṣyadhve
First	रक्षामि rakṣāmi	रक्षावः rakṣāvaḥ	रक्षामः rakṣāmaḥ	रक्षे rakṣe	रक्षावहे rakṣāvahe	रक्षामहे rakṣāmahe	रक्ष्ये rakṣye	रक्ष्यावहे rakṣyāvahe	रक्ष्यामहे rakṣyāmahe
Imperative Mood
Third	रक्षतु rakṣatu	रक्षताम् rakṣatām	रक्षन्तु rakṣantu	रक्षताम् rakṣatām	रक्षेताम् rakṣetām	रक्षन्ताम् rakṣantām	रक्ष्यताम् rakṣyatām	रक्ष्येताम् rakṣyetām	रक्ष्यन्ताम् rakṣyantām
Second	रक्ष rakṣa	रक्षतम् rakṣatam	रक्षत rakṣata	रक्षस्व rakṣasva	रक्षेथाम् rakṣethām	रक्षध्वम् rakṣadhvam	रक्ष्यस्व rakṣyasva	रक्ष्येथाम् rakṣyethām	रक्ष्यध्वम् rakṣyadhvam
First	रक्षाणि rakṣāṇi	रक्षाव rakṣāva	रक्षाम rakṣāma	रक्षै rakṣai	रक्षावहै rakṣāvahai	रक्षामहै rakṣāmahai	रक्ष्यै rakṣyai	रक्ष्यावहै rakṣyāvahai	रक्ष्यामहै rakṣyāmahai
Optative Mood
Third	रक्षेत् rakṣet	रक्षेताम् rakṣetām	रक्षेयुः rakṣeyuḥ	रक्षेत rakṣeta	रक्षेयाताम् rakṣeyātām	रक्षेरन् rakṣeran	रक्ष्येत rakṣyeta	रक्ष्येयाताम् rakṣyeyātām	रक्ष्येरन् rakṣyeran
Second	रक्षेः rakṣeḥ	रक्षेतम् rakṣetam	रक्षेत rakṣeta	रक्षेथाः rakṣethāḥ	रक्षेयाथाम् rakṣeyāthām	रक्षेध्वम् rakṣedhvam	रक्ष्येथाः rakṣyethāḥ	रक्ष्येयाथाम् rakṣyeyāthām	रक्ष्येध्वम् rakṣyedhvam
First	रक्षेयम् rakṣeyam	रक्षेव rakṣeva	रक्षेमः rakṣemaḥ	रक्षेय rakṣeya	रक्षेवहि rakṣevahi	रक्षेमहि rakṣemahi	रक्ष्येय rakṣyeya	रक्ष्येवहि rakṣyevahi	रक्ष्येमहि rakṣyemahi
Participles
	रक्षत् rakṣat	or	रक्षन्त् rakṣant	रक्षमान rakṣamāna			रक्ष्यमान rakṣyamāna

Imperfect: अरक्षत् (arakṣat), अरक्षत (arakṣata), अरक्ष्यत (arakṣyata)
Voice	Active			Middle			Passive
Number	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative Mood
Third	अरक्षत् arakṣat	अरक्षताम् arakṣatām	अरक्षन् arakṣan	अरक्षत arakṣata	अरक्षेताम् arakṣetām	अरक्षन्त arakṣanta	अरक्ष्यत arakṣyata	अरक्ष्येताम् arakṣyetām	अरक्ष्यन्त arakṣyanta
Second	अरक्षः arakṣaḥ	अरक्षतम् arakṣatam	अरक्षत arakṣata	अरक्षथाः arakṣathāḥ	अरक्षेथाम् arakṣethām	अरक्षध्वम् arakṣadhvam	अरक्ष्यथाः arakṣyathāḥ	अरक्ष्येथाम् arakṣyethām	अरक्ष्यध्वम् arakṣyadhvam
First	अरक्षम् arakṣam	अरक्षाव arakṣāva	अरक्षाम arakṣāma	अरक्षे arakṣe	अरक्षावहि arakṣāvahi	अरक्षामहि arakṣāmahi	अरक्ष्ये arakṣye	अरक्ष्यावहि arakṣyāvahi	अरक्ष्यामहि arakṣyāmahi

Future: रक्षिष्यति (rakṣiṣyati), रक्षिष्यते (rakṣiṣyate)
Voice	Active			Middle/Passive
Number	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Simple Future
Third	रक्षिष्यति rakṣiṣyati	रक्षिष्यतः rakṣiṣyataḥ	रक्षिष्यन्ति rakṣiṣyanti	रक्षिष्यते rakṣiṣyate	रक्षिष्येते rakṣiṣyete	रक्षिष्यन्ते rakṣiṣyante
Second	रक्षिष्यसि rakṣiṣyasi	रक्षिष्यथः rakṣiṣyathaḥ	रक्षिष्यथ rakṣiṣyatha	रक्षिष्यसे rakṣiṣyase	रक्षिष्येथे rakṣiṣyethe	रक्षिष्यध्वे rakṣiṣyadhve
First	रक्षिष्यामि rakṣiṣyāmi	रक्षिष्यावः rakṣiṣyāvaḥ	रक्षिष्यामः rakṣiṣyāmaḥ	रक्षिष्ये rakṣiṣye	रक्षिष्यावहे rakṣiṣyāvahe	रक्षिष्यामहे rakṣiṣyāmahe
Periphrastic Future
Third	रक्षिता rakṣitā	रक्षितारौ rakṣitārau	रक्षितारः rakṣitāraḥ	- -	- -	- -
Second	रक्षितासि rakṣitāsi	रक्षितास्थः rakṣitāsthaḥ	रक्षितास्थ rakṣitāstha	- -	- -	- -
First	रक्षितास्मि rakṣitāsmi	रक्षितास्वः rakṣitāsvaḥ	रक्षितास्मः rakṣitāsmaḥ	- -	- -	- -
Participles
	रक्षिष्यन्त् rakṣiṣyant			रक्षिष्यमान rakṣiṣyamāna

Descendants

Pali: rakkhati
Prakrit: 𑀭𑀓𑁆𑀔𑀇 (rakkhaï) (see there for further descendants)
→ Tamil: இரட்சி (iraṭci), ரக்ஷி (rakṣi), லக்ஷி (lakṣi) (learned)
→ Telugu: రక్షించు (rakṣiñcu) (learned)