रुजति

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *ruȷ́áti, from Proto-Indo-Iranian *ruȷ́áti, from Proto-Indo-European *luǵ-é-ti, from *lewǵ- (“to break, shatter”).

Cognate with Lithuanian lū́žti (“to fracture”), Latin lūgeō, Old High German liohhan, Ancient Greek λευγαλέος (leugaléos) Old Armenian լուծանեմ (lucanem), Old English lūcan (“to pluck out, pull up”), and Old English tōlūcan (“to dislocate, destroy; unlock”).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ɾu.d͡ʑɐ́.ti/
(Classical) IPA^(key): /ˈɾu.d͡ʑɐ.t̪i/

Verb

रुजति • (rujáti) (root रुज्, class 6, type P)

Declension

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: रुजयितुम् (rujáyitum)
	Undeclinable
Infinitive	रुजयितुम् rujáyitum
Gerund	रुजित्वा rujitvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	रुजयितव्य / रुजनीय rujayitavyá / rujanī́ya
Feminine Gerundive	रुजयितव्या / रुजनीया rujayitavyā́ / rujanī́yā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	रुजित rujitá
Feminine Past Passive Participle	रुजिता rujitā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	रुजितवत् rujitávat
Feminine Past Active Participle	रुजितवती rujitávatī

Present: रुजयति (rujáyáti), रुजयते (rujáyáte), रुज्यते (rujyáte)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	रुजयति rujáyáti	रुजयतः rujáyátaḥ	रुजयन्ति rujáyánti	रुजयते rujáyáte	रुजयेते rujáyéte	रुजयन्ते rujáyánte	रुज्यते rujyáte	रुज्येते rujyéte	रुज्यन्ते rujyánte
Second	रुजयसि rujáyási	रुजयथः rujáyáthaḥ	रुजयथ rujáyátha	रुजयसे rujáyáse	रुजयेथे rujáyéthe	रुजयध्वे rujáyádhve	रुज्यसे rujyáse	रुज्येथे rujyéthe	रुज्यध्वे rujyádhve
First	रुजयामि rujáyā́mi	रुजयावः rujáyā́vaḥ	रुजयामः rujáyā́maḥ	रुजये rujáyé	रुजयावहे rujáyā́vahe	रुजयामहे rujáyā́mahe	रुज्ये rujyé	रुज्यावहे rujyā́vahe	रुज्यामहे rujyā́mahe
Imperative
Third	रुजयतु / रुजयतात् rujáyátu / rujáyátāt	रुजयताम् rujáyátām	रुजयन्तु rujáyántu	रुजयताम् rujáyátām	रुजयेताम् rujáyétām	रुजयन्तम् rujáyántam	रुज्यताम् rujyátām	रुज्येताम् rujyétām	रुज्यन्तम् rujyántam
Second	रुजय / रुजयतात् rujáyá / rujáyátāt	रुजयतम् rujáyátam	रुजयत rujáyáta	रुजयस्व rujáyásva	रुजयेथाम् rujáyéthām	रुजयध्वम् rujáyádhvam	रुज्यस्व rujyásva	रुज्येथाम् rujyéthām	रुज्यध्वम् rujyádhvam
First	रुजयानि rujáyā́ni	रुजयाव rujáyā́va	रुजयाम rujáyā́ma	रुजयै rujáyaí	रुजयावहै rujáyā́vahai	रुजयामहै rujáyā́mahai	रुज्यै rujyaí	रुज्यावहै rujyā́vahai	रुज्यामहै rujyā́mahai
Optative/Potential
Third	रुजयेत् rujáyét	रुजयेताम् rujáyétām	रुजयेयुः rujáyéyuḥ	रुजयेत rujáyéta	रुजयेयाताम् rujáyéyātām	रुजयेरन् rujáyéran	रुज्येत rujyéta	रुज्येयाताम् rujyéyātām	रुज्येरन् rujyéran
Second	रुजयेः rujáyéḥ	रुजयेतम् rujáyétam	रुजयेत rujáyéta	रुजयेथाः rujáyéthāḥ	रुजयेयाथाम् rujáyéyāthām	रुजयेध्वम् rujáyédhvam	रुज्येथाः rujyéthāḥ	रुज्येयाथाम् rujyéyāthām	रुज्येध्वम् rujyédhvam
First	रुजयेयम् rujáyéyam	रुजयेव rujáyéva	रुजयेमः rujáyémaḥ	रुजयेय rujáyéya	रुजयेवहि rujáyévahi	रुजयेमहि rujáyémahi	रुज्येय rujyéya	रुज्येवहि rujyévahi	रुज्येमहि rujyémahi
Participles
	रुजयत् rujáyát			रुजयमान rujáyámāna			रुज्यमान rujyámāna

Imperfect: अरुजयत् (árujayat), अरुजयत (árujayata), अरुज्यत (árujyata)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अरुजयत् árujayat	अरुजयताम् árujayatām	अरुजयन् árujayan	अरुजयत árujayata	अरुजयेताम् árujayetām	अरुजयन्त árujayanta	अरुज्यत árujyata	अरुज्येताम् árujyetām	अरुज्यन्त árujyanta
Second	अरुजयः árujayaḥ	अरुजयतम् árujayatam	अरुजयत árujayata	अरुजयथाः árujayathāḥ	अरुजयेथाम् árujayethām	अरुजयध्वम् árujayadhvam	अरुज्यथाः árujyathāḥ	अरुज्येथाम् árujyethām	अरुज्यध्वम् árujyadhvam
First	अरुजयम् árujayam	अरुजयाव árujayāva	अरुजयाम árujayāma	अरुजये árujaye	अरुजयावहि árujayāvahi	अरुजयामहि árujayāmahi	अरुज्ये árujye	अरुज्यावहि árujyāvahi	अरुज्यामहि árujyāmahi

Future: रुजयिष्यति (rujayiṣyáti), रुजयिष्यते (rujayiṣyáte)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Simple Indicative
Third	रुजयिष्यति rujayiṣyáti	रुजयिष्यतः rujayiṣyátaḥ	रुजयिष्यन्ति rujayiṣyánti	रुजयिष्यते rujayiṣyáte	रुजयिष्येते rujayiṣyéte	रुजयिष्यन्ते rujayiṣyánte
Second	रुजयिष्यसि rujayiṣyási	रुजयिष्यथः rujayiṣyáthaḥ	रुजयिष्यथ rujayiṣyátha	रुजयिष्यसे rujayiṣyáse	रुजयिष्येथे rujayiṣyéthe	रुजयिष्यध्वे rujayiṣyádhve
First	रुजयिष्यामि rujayiṣyā́mi	रुजयिष्यावः rujayiṣyā́vaḥ	रुजयिष्यामः rujayiṣyā́maḥ	रुजयिष्ये rujayiṣyé	रुजयिष्यावहे rujayiṣyā́vahe	रुजयिष्यामहे rujayiṣyā́mahe
Periphrastic Indicative
Third	रुजयिता rujayitā́	रुजयितारौ rujayitā́rau	रुजयितारः rujayitā́raḥ	रुजयिता rujayitā́	रुजयितारौ rujayitā́rau	रुजयितारः rujayitā́raḥ
Second	रुजयितासि rujayitā́si	रुजयितास्थः rujayitā́sthaḥ	रुजयितास्थ rujayitā́stha	रुजयितासे rujayitā́se	रुजयितासाथे rujayitā́sāthe	रुजयिताध्वे rujayitā́dhve
First	रुजयितास्मि rujayitā́smi	रुजयितास्वः rujayitā́svaḥ	रुजयितास्मः rujayitā́smaḥ	रुजयिताहे rujayitā́he	रुजयितास्वहे rujayitā́svahe	रुजयितास्महे rujayitā́smahe
Participles
	रुजयिष्यत् rujayiṣyát			रुजयिष्याण rujayiṣyā́ṇa

Conditional: अरुजयिष्यत् (árujayiṣyat), अरुजयिष्यत (árujayiṣyata)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अरुजयिष्यत् árujayiṣyat	अरुजयिष्यताम् árujayiṣyatām	अरुजयिष्यन् árujayiṣyan	अरुजयिष्यत árujayiṣyata	अरुजयिष्येताम् árujayiṣyetām	अरुजयिष्यन्त árujayiṣyanta
Second	अरुजयिष्यः árujayiṣyaḥ	अरुजयिष्यतम् árujayiṣyatam	अरुजयिष्यत árujayiṣyata	अरुजयिष्यथाः árujayiṣyathāḥ	अरुजयिष्येथाम् árujayiṣyethām	अरुजयिष्यध्वम् árujayiṣyadhvam
First	अरुजयिष्यम् árujayiṣyam	अरुजयिष्याव árujayiṣyāva	अरुजयिष्याम árujayiṣyāma	अरुजयिष्ये árujayiṣye	अरुजयिष्यावहि árujayiṣyāvahi	अरुजयिष्यामहि árujayiṣyāmahi

Benedictive/Precative: रुज्यात् (rujyā́t), रुजयिषीष्ट (rujayiṣīṣṭá)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	रुज्यात् rujyā́t	रुज्यास्ताम् rujyā́stām	रुज्यासुः rujyā́suḥ	रुजयिषीष्ट rujayiṣīṣṭá	रुजयिषीयास्ताम् rujayiṣīyā́stām	रुजयिषीरन् rujayiṣīrán
Second	रुज्याः rujyā́ḥ	रुज्यास्तम् rujyā́stam	रुज्यास्त rujyā́sta	रुजयिषीष्ठाः rujayiṣīṣṭhā́ḥ	रुजयिषीयास्थाम् rujayiṣīyā́sthām	रुजयिषीध्वम् rujayiṣīdhvám
First	रुज्यासम् rujyā́sam	रुज्यास्व rujyā́sva	रुज्यास्म rujyā́sma	रुजयिषीय rujayiṣīyá	रुजयिषीवहि rujayiṣīváhi	रुजयिषीमहि rujayiṣīmáhi

Perfect: रुजयाञ्चकार (rujayāñcakā́ra) or रुजयाम्बभूव (rujayāmbabhū́va) or रुजयामास (rujayāmā́sa), रुजयाञ्चक्रे (rujayāñcakré) or रुजयाम्बभूव (rujayāmbabhū́va) or रुजयामास (rujayāmā́sa)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	रुजयाञ्चकार / रुजयाम्बभूव / रुजयामास rujayāñcakā́ra / rujayāmbabhū́va / rujayāmā́sa	रुजयाञ्चक्रतुः / रुजयाम्बभूवतुः / रुजयामासतुः rujayāñcakrátuḥ / rujayāmbabhūvátuḥ / rujayāmāsátuḥ	रुजयाञ्चक्रुः / रुजयाम्बभूवुः / रुजयामासुः rujayāñcakrúḥ / rujayāmbabhūvúḥ / rujayāmāsúḥ	रुजयाञ्चक्रे / रुजयाम्बभूव / रुजयामास rujayāñcakré / rujayāmbabhū́va / rujayāmā́sa	रुजयाञ्चक्राते / रुजयाम्बभूवतुः / रुजयामासतुः rujayāñcakrā́te / rujayāmbabhūvátuḥ / rujayāmāsátuḥ	रुजयाञ्चक्रिरे / रुजयाम्बभूवुः / रुजयामासुः rujayāñcakriré / rujayāmbabhūvúḥ / rujayāmāsúḥ
Second	रुजयाञ्चकर्थ / रुजयाम्बभूविथ / रुजयामासिथ rujayāñcakártha / rujayāmbabhū́vitha / rujayāmā́sitha	रुजयाञ्चक्रथुः / रुजयाम्बभूवथुः / रुजयामासथुः rujayāñcakráthuḥ / rujayāmbabhūváthuḥ / rujayāmāsáthuḥ	रुजयाञ्चक्र / रुजयाम्बभूव / रुजयामास rujayāñcakrá / rujayāmbabhūvá / rujayāmāsá	रुजयाञ्चकृषे / रुजयाम्बभूविथ / रुजयामासिथ rujayāñcakṛṣé / rujayāmbabhū́vitha / rujayāmā́sitha	रुजयाञ्चक्राथे / रुजयाम्बभूवथुः / रुजयामासथुः rujayāñcakrā́the / rujayāmbabhūváthuḥ / rujayāmāsáthuḥ	रुजयाञ्चकृध्वे / रुजयाम्बभूव / रुजयामास rujayāñcakṛdhvé / rujayāmbabhūvá / rujayāmāsá
First	रुजयाञ्चकर / रुजयाम्बभूव / रुजयामास rujayāñcakára / rujayāmbabhū́va / rujayāmā́sa	रुजयाञ्चकृव / रुजयाम्बभूविव / रुजयामासिव rujayāñcakṛvá / rujayāmbabhūvivá / rujayāmāsivá	रुजयाञ्चकृम / रुजयाम्बभूविम / रुजयामासिम rujayāñcakṛmá / rujayāmbabhūvimá / rujayāmāsimá	रुजयाञ्चक्रे / रुजयाम्बभूव / रुजयामास rujayāñcakré / rujayāmbabhū́va / rujayāmā́sa	रुजयाञ्चकृवहे / रुजयाम्बभूविव / रुजयामासिव rujayāñcakṛváhe / rujayāmbabhūvivá / rujayāmāsivá	रुजयाञ्चकृमहे / रुजयाम्बभूविम / रुजयामासिम rujayāñcakṛmáhe / rujayāmbabhūvimá / rujayāmāsimá
Participles
	रुजयाञ्चकृवांस् / रुजयाम्बभूवांस् / रुजयामासिवांस् rujayāñcakṛvā́ṃs / rujayāmbabhūvā́ṃs / rujayāmāsivā́ṃs			रुजयाञ्चक्रान / रुजयाम्बभूवांस् / रुजयामासिवांस् rujayāñcakrāná / rujayāmbabhūvā́ṃs / rujayāmāsivā́ṃs

Descendants

Pali: rujati
Northern:
- Central Pahari:
  - Kumaoni: र्वीणो (rwīṇo)
Southern:
- Sinhalese: රිදෙනවා (ridenawā), රිදවනවා (ridawanawā), රුද්දනවා (ruddanawā)

References

Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “rujati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 622

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.