शीघ्र
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /ʃiːɡʱ.ɾᵊ/
Sanskrit
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *śiHgʰrás, from Proto-Indo-Iranian *ćiHgʰrás, from Proto-Indo-European *ḱeygʰ- (“fast”). Cognate with Younger Avestan 𐬯𐬌𐬰𐬘- (sizj-, “to be fast”),[1] Old Armenian սէգ (sēg), Russian сигать (sigatʹ, “to jump”), Old English hīgian (whence English hie).[2]
Declension
| Masculine a-stem declension of शीघ्र (śīghrá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | शीघ्रः śīghráḥ |
शीघ्रौ śīghraú |
शीघ्राः / शीघ्रासः¹ śīghrā́ḥ / śīghrā́saḥ¹ |
| Vocative | शीघ्र śī́ghra |
शीघ्रौ śī́ghrau |
शीघ्राः / शीघ्रासः¹ śī́ghrāḥ / śī́ghrāsaḥ¹ |
| Accusative | शीघ्रम् śīghrám |
शीघ्रौ śīghraú |
शीघ्रान् śīghrā́n |
| Instrumental | शीघ्रेण śīghréṇa |
शीघ्राभ्याम् śīghrā́bhyām |
शीघ्रैः / शीघ्रेभिः¹ śīghraíḥ / śīghrébhiḥ¹ |
| Dative | शीघ्राय śīghrā́ya |
शीघ्राभ्याम् śīghrā́bhyām |
शीघ्रेभ्यः śīghrébhyaḥ |
| Ablative | शीघ्रात् śīghrā́t |
शीघ्राभ्याम् śīghrā́bhyām |
शीघ्रेभ्यः śīghrébhyaḥ |
| Genitive | शीघ्रस्य śīghrásya |
शीघ्रयोः śīghráyoḥ |
शीघ्राणाम् śīghrā́ṇām |
| Locative | शीघ्रे śīghré |
शीघ्रयोः śīghráyoḥ |
शीघ्रेषु śīghréṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of शीघ्रा (śīghrā́) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | शीघ्रा śīghrā́ |
शीघ्रे śīghré |
शीघ्राः śīghrā́ḥ |
| Vocative | शीघ्रे śī́ghre |
शीघ्रे śī́ghre |
शीघ्राः śī́ghrāḥ |
| Accusative | शीघ्राम् śīghrā́m |
शीघ्रे śīghré |
शीघ्राः śīghrā́ḥ |
| Instrumental | शीघ्रया / शीघ्रा¹ śīghráyā / śīghrā́¹ |
शीघ्राभ्याम् śīghrā́bhyām |
शीघ्राभिः śīghrā́bhiḥ |
| Dative | शीघ्रायै śīghrā́yai |
शीघ्राभ्याम् śīghrā́bhyām |
शीघ्राभ्यः śīghrā́bhyaḥ |
| Ablative | शीघ्रायाः śīghrā́yāḥ |
शीघ्राभ्याम् śīghrā́bhyām |
शीघ्राभ्यः śīghrā́bhyaḥ |
| Genitive | शीघ्रायाः śīghrā́yāḥ |
शीघ्रयोः śīghráyoḥ |
शीघ्राणाम् śīghrā́ṇām |
| Locative | शीघ्रायाम् śīghrā́yām |
शीघ्रयोः śīghráyoḥ |
शीघ्रासु śīghrā́su |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of शीघ्र (śīghrá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | शीघ्रम् śīghrám |
शीघ्रे śīghré |
शीघ्राणि / शीघ्रा¹ śīghrā́ṇi / śīghrā́¹ |
| Vocative | शीघ्र śī́ghra |
शीघ्रे śī́ghre |
शीघ्राणि / शीघ्रा¹ śī́ghrāṇi / śī́ghrā¹ |
| Accusative | शीघ्रम् śīghrám |
शीघ्रे śīghré |
शीघ्राणि / शीघ्रा¹ śīghrā́ṇi / śīghrā́¹ |
| Instrumental | शीघ्रेण śīghréṇa |
शीघ्राभ्याम् śīghrā́bhyām |
शीघ्रैः / शीघ्रेभिः¹ śīghraíḥ / śīghrébhiḥ¹ |
| Dative | शीघ्राय śīghrā́ya |
शीघ्राभ्याम् śīghrā́bhyām |
शीघ्रेभ्यः śīghrébhyaḥ |
| Ablative | शीघ्रात् śīghrā́t |
शीघ्राभ्याम् śīghrā́bhyām |
शीघ्रेभ्यः śīghrébhyaḥ |
| Genitive | शीघ्रस्य śīghrásya |
शीघ्रयोः śīghráyoḥ |
शीघ्राणाम् śīghrā́ṇām |
| Locative | शीघ्रे śīghré |
शीघ्रयोः śīghráyoḥ |
शीघ्रेषु śīghréṣu |
| Notes |
| ||
Noun
शीघ्र • (śīghra) m or n
Declension
| Masculine a-stem declension of शीघ्र | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | शीघ्रः (śīghraḥ) | ||
| Gen. sg. | शीघ्रस्य (śīghrasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | शीघ्रः (śīghraḥ) | शीघ्रौ (śīghrau) | शीघ्राः (śīghrāḥ) |
| Vocative | शीघ्र (śīghra) | शीघ्रौ (śīghrau) | शीघ्राः (śīghrāḥ) |
| Accusative | शीघ्रम् (śīghram) | शीघ्रौ (śīghrau) | शीघ्रान् (śīghrān) |
| Instrumental | शीघ्रेण (śīghreṇa) | शीघ्राभ्याम् (śīghrābhyām) | शीघ्रैः (śīghraiḥ) |
| Dative | शीघ्राय (śīghrāya) | शीघ्राभ्याम् (śīghrābhyām) | शीघ्रेभ्यः (śīghrebhyaḥ) |
| Ablative | शीघ्रात् (śīghrāt) | शीघ्राभ्याम् (śīghrābhyām) | शीघ्रेभ्यः (śīghrebhyaḥ) |
| Genitive | शीघ्रस्य (śīghrasya) | शीघ्रयोः (śīghrayoḥ) | शीघ्राणाम् (śīghrāṇām) |
| Locative | शीघ्रे (śīghre) | शीघ्रयोः (śīghrayoḥ) | शीघ्रेषु (śīghreṣu) |
| Neuter a-stem declension of शीघ्र | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | शीघ्रम् (śīghram) | ||
| Gen. sg. | शीघ्रस्य (śīghrasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | शीघ्रम् (śīghram) | शीघ्रे (śīghre) | शीघ्राणि (śīghrāṇi) |
| Vocative | शीघ्र (śīghra) | शीघ्रे (śīghre) | शीघ्राणि (śīghrāṇi) |
| Accusative | शीघ्रम् (śīghram) | शीघ्रे (śīghre) | शीघ्राणि (śīghrāṇi) |
| Instrumental | शीघ्रेण (śīghreṇa) | शीघ्राभ्याम् (śīghrābhyām) | शीघ्रैः (śīghraiḥ) |
| Dative | शीघ्राय (śīghrāya) | शीघ्राभ्याम् (śīghrābhyām) | शीघ्रेभ्यः (śīghrebhyaḥ) |
| Ablative | शीघ्रात् (śīghrāt) | शीघ्राभ्याम् (śīghrābhyām) | शीघ्रेभ्यः (śīghrebhyaḥ) |
| Genitive | शीघ्रस्य (śīghrasya) | शीघ्रयोः (śīghrayoḥ) | शीघ्राणाम् (śīghrāṇām) |
| Locative | शीघ्रे (śīghre) | शीघ्रयोः (śīghrayoḥ) | शीघ्रेषु (śīghreṣu) |
Descendants
References
- Mayrhofer, Manfred (1996), “śīghrá-”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume II, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 642–643
- Mallory, J. P.; Adams, D. Q. (2006) The Oxford introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European world, Oxford University Press, page 303: “*k̂eigh- ‘fast’”
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.