բարք
Armenian
Etymology
From Old Armenian բարք (barkʿ).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [bɑɾkʰ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [pʰɑɾkʰ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun
բարք • (barkʿ)
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | բարք (barkʿ) | բարքեր (barkʿer) | ||
| dative | բարքի (barkʿi) | բարքերի (barkʿeri) | ||
| ablative | բարքից (barkʿicʿ) | բարքերից (barkʿericʿ) | ||
| instrumental | բարքով (barkʿov) | բարքերով (barkʿerov) | ||
| locative | բարքում (barkʿum) | բարքերում (barkʿerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | բարքը/բարքն (barkʿə/barkʿn) | բարքերը/բարքերն (barkʿerə/barkʿern) | ||
| dative | բարքին (barkʿin) | բարքերին (barkʿerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | բարքս (barkʿs) | բարքերս (barkʿers) | ||
| dative | բարքիս (barkʿis) | բարքերիս (barkʿeris) | ||
| ablative | բարքիցս (barkʿicʿs) | բարքերիցս (barkʿericʿs) | ||
| instrumental | բարքովս (barkʿovs) | բարքերովս (barkʿerovs) | ||
| locative | բարքումս (barkʿums) | բարքերումս (barkʿerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | բարքդ (barkʿd) | բարքերդ (barkʿerd) | ||
| dative | բարքիդ (barkʿid) | բարքերիդ (barkʿerid) | ||
| ablative | բարքիցդ (barkʿicʿd) | բարքերիցդ (barkʿericʿd) | ||
| instrumental | բարքովդ (barkʿovd) | բարքերովդ (barkʿerovd) | ||
| locative | բարքումդ (barkʿumd) | բարքերումդ (barkʿerumd) | ||
Old Armenian
Etymology
Probably ultimately from Proto-Indo-European *bʰer- (“to bear”), with the original meaning being "bearing". Either inherited from the variant *bʰr̥u- or borrowed from a Middle Iranian cognate from the same root: compare Middle Persian [script needed] (blšn' /barišn/, “bearing, behaviour”).
Noun
բարք • (barkʿ) pl
- manners, morals, custom, disposition, inclination, conduct, manner of acting
- բոյս բարուց ― boys barucʿ ― nature, character, natural disposition, inclination
- բարք քաղցունք ― barkʿ kʿałcʿunkʿ ― good manners, morals
- անբիծ, անարատ բարք ― anbic, anarat barkʿ ― pure morals
- խրոխտ բարք ― xroxt barkʿ ― proud character
- խանգարել, եղծանել զբարս ― xangarel, ełcanel zbars ― to corrupt the morals
- ամոքել զբարս ― amokʿel zbars ― to soften the morals
- յիւրոց բարուցն, ի կամաց բարուցն, կամաւոր բարուք, բարուք յօժարութեան ― yiwrocʿ barucʿn, i kamacʿ barucʿn, kamawor barukʿ, barukʿ yōžarutʿean ― willingly, spontaneously
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).2.15–16:[1]
- Երրորդ բարք առիւծուն․ յորժամ ծնանի մատակ առեւծն զկորիւնն, մեռեալ ծնանի․ եւ նստեալ պահէ զորդի իւր, մինչեւ գայ հայրն յաւուր երրորդի եւ փչէ ի ճակատն նորա եւ յարուցանէ զնա։
- Errord barkʿ aṙiwcun; yoržam cnani matak aṙewcn zkoriwnn, meṙeal cnani; ew nsteal pahē zordi iwr, minčʿew gay hayrn yawur errordi ew pʿčʿē i čakatn nora ew yarucʿanē zna.
- Translation by Gohar Muradyan
- The third custom of the lion: when the lioness gives birth to the whelp, she brings it forth dead. And she sits and guards her child, until on the third day the father comes and blows into its forehead and awakens it.
- Երրորդ բարք առիւծուն․ յորժամ ծնանի մատակ առեւծն զկորիւնն, մեռեալ ծնանի․ եւ նստեալ պահէ զորդի իւր, մինչեւ գայ հայրն յաւուր երրորդի եւ փչէ ի ճակատն նորա եւ յարուցանէ զնա։
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).19.2–4:[2]
- Բարոյախաւսն ասէ զյովազէ, թէ այսպիսի բարս ունի, որ ամենայն անասնոց սիրելի է, բայց միայն աւձի թշնամի է․ ամենախայտ է, իբրեւ զծաղկեայ պատմուճանն Յովսեփու, գեղեցիկ եւ զարդարուն։
- Baroyaxawsn asē zyovazē, tʿē ayspisi bars uni, or amenayn anasnocʿ sireli ē, baycʿ miayn awji tʿšnami ē; amenaxayt ē, ibrew zcałkeay patmučann Yovsepʿu, gełecʿik ew zardarun.
- Translation by Gohar Muradyan
- Physiologus says about the panther, that it has such a custom: it is dear to all animals, but hostile only to the dragon. It is multicolored like Joseph's robe of many colours, it is beautiful and adorned.
- Բարոյախաւսն ասէ զյովազէ, թէ այսպիսի բարս ունի, որ ամենայն անասնոց սիրելի է, բայց միայն աւձի թշնամի է․ ամենախայտ է, իբրեւ զծաղկեայ պատմուճանն Յովսեփու, գեղեցիկ եւ զարդարուն։
Usage notes
The word has the following combining forms: բար- (bar-), բարք- (barkʿ-), բարե- (bare-), բարոյ- (baroy-), բարու- (baru-).
Declension
u-type
| plural only (plurale tantum) | |
|---|---|
| nominative | բարք (barkʿ) |
| genitive | բարուց (barucʿ) |
| dative | բարուց (barucʿ) |
| accusative | բարս (bars) |
| ablative | բարուց (barucʿ) |
| instrumental | բարուք (barukʿ) |
| locative | բարս (bars) |
Derived terms
- ազատաբարոյ (azatabaroy)
- անասնաբարոյ (anasnabaroy)
- անչարաբարոյական (ančʿarabaroyakan)
- անվիճաբարութիւն (anvičabarutʿiwn)
- առատաբարոյ (aṙatabaroy)
- աւազակաբարոյ (awazakabaroy)
- բազմաբարոյ (bazmabaroy)
- -բար (-bar)
- բարառնութիւն (baraṙnutʿiwn)
- բարացուցական (baracʿucʿakan)
- բարաւորութիւն (baraworutʿiwn)
- բարեբար (barebar)
- բարեբարոյ (barebaroy)
- բարեբարոյագոյն (barebaroyagoyn)
- բարեբարոյութիւն (barebaroyutʿiwn)
- բարեբարու (barebaru)
- բարեբարութիւն (barebarutʿiwn)
- բարեբարւոյ (barebarwoy)
- բարեբարք (barebarkʿ)
- բարեգիտութիւն (baregitutʿiwn)
- բարի (bari)
- բարոյախօս (baroyaxōs)
- բարոյախօսեմ (baroyaxōsem)
- բարոյածին (baroyacin)
- բարոյական (baroyakan)
- բարոյականաբար (baroyakanabar)
- բարոյականագոյն (baroyakanagoyn)
- բարոյականապէս (baroyakanapēs)
- բարոյակից (baroyakicʿ)
- բարոյապէս (baroyapēs)
- բարոյք (baroykʿ)
- բարուախօս (baruaxōs)
- բարուական (baruakan)
- բարուցք (barucʿkʿ)
- բարքախռպոտ (barkʿaxṙpot)
- բնաբարութիւն (bnabarutʿiwn)
- բռնաբարու (bṙnabaru)
- գազանաբարոյ (gazanabaroy)
- գազանաբարոյութիւն (gazanabaroyutʿiwn)
- գազանաբարու (gazanabaru)
- գազանաբարութիւն (gazanabarutʿiwn)
- գազանաբարք (gazanabarkʿ)
- գայլաբարոյ (gaylabaroy)
- գայլաբարու (gaylabaru)
- գեղեցկաբարութիւն (gełecʿkabarutʿiwn)
- գոռոզաբարոյ (goṙozabaroy)
- գոռոզաբարու (goṙozabaru)
- դաժանաբարոյ (dažanabaroy)
- դաժանաբարու (dažanabaru)
- դառնաբարոյ (daṙnabaroy)
- դառնաբարոյութիւն (daṙnabaroyutʿiwn)
- դժնաբարք (džnabarkʿ)
- դժուարաբարոյ (džuarabaroy)
- դիւրաբարութիւն (diwrabarutʿiwn)
- դիւրաբարք (diwrabarkʿ)
- երբ (erb)
- զգօնաբարոյ (zgōnabaroy)
- զուգաբարոյութիւն (zugabaroyutʿiwn)
- ընտանեբարութիւն (əntanebarutʿiwn)
- ժանտաբարոյ (žantabaroy)
- ժանտաբարու (žantabaru)
- իբր (ibr)
- իժաբարոյ (ižabaroy)
- ինքնաբարութիւն (inkʿnabarutʿiwn)
- լաւաբարութիւն (lawabarutʿiwn)
- խակաբարոյ (xakabaroy)
- խեղաբարութիւն (xełabarutʿiwn)
- խեռաբարոյ (xeṙabaroy)
- խեռաբարութիւն (xeṙabarutʿiwn)
- խոզաբարոյ (xozabaroy)
- խոշորաբարք (xošorabarkʿ)
- խորթաբարոյ (xortʿabaroy)
- խստաբարոյութիւն (xstabaroyutʿiwn)
- ծառայաբարոյ (caṙayabaroy)
- կանանցաբարոյ (kanancʿabaroy)
- համաբարոյ (hamabaroy)
- հայրաբարոյ (hayrabaroy)
- հայրաբարու (hayrabaru)
- հանդարտաբարք (handartabarkʿ)
- հեզաբարոյ (hezabaroy)
- հեզաբարու (hezabaru)
- հեթանոսաբարոյ (hetʿanosabaroy)
- հզօրաբարոյ (hzōrabaroy)
- հզօրաբարութիւն (hzōrabarutʿiwn)
- հօրաբարոյ (hōrabaroy)
- ճիւաղաբարոյ (čiwałabaroy)
- ճուաղաբարոյ (čuałabaroy)
- մանկաբարոյ (mankabaroy)
- միաբարոյ (miabaroy)
- մշտնջենաբարոյ (mštnǰenabaroy)
- նենգաբարոյ (nengabaroy)
- նենգաբարու (nengabaru)
- շղուաբարոյ (šłuabaroy)
- շղուրտաբարոյ (šłurtabaroy)
- շնաբարոյ (šnabaroy)
- շուաբարոյ (šuabaroy)
- շուաղաբարոյ (šuałabaroy)
- շուայտաբարոյ (šuaytabaroy)
- ուղղաբարոյ (ułłabaroy)
- չարաբար (čʿarabar)
- չարաբարոյ (čʿarabaroy)
- չարաբարու (čʿarabaru)
- չարաբարութիւն (čʿarabarutʿiwn)
- պարզաբարոյ (parzabaroy)
- պարսկաբարոյ (parskabaroy)
- պարսկաբարոյական (parskabaroyakan)
- պերճաբարոյ (perčabaroy)
- սնոտիաբարուր (snotiabarur)
- վայրենաբարոյ (vayrenabaroy)
- վայրենաբարու (vayrenabaru)
- վատաբարոյ (vatabaroy)
- վատաբարութիւն (vatabarutʿiwn)
- վիսաբարոյ (visabaroy)
- տգիտաբարոյ (tgitabaroy)
- տղայաբարոյ (tłayabaroy)
- տղայաբարու (tłayabaru)
- քաղցրաբարոյ (kʿałcʿrabaroy)
- քաղցրաբարութիւն (kʿałcʿrabarutʿiwn)
- քաջաբարոյապէս (kʿaǰabaroyapēs)
- քաջաբարութիւն (kʿaǰabarutʿiwn)
- օձաբարոյ (ōjabaroy)
- օձաբարու (ōjabaru)
Descendants
- Armenian: բարք (barkʿ)
References
- Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6), Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 90, 142
- Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6), Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 118–120, 152–153
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “բարք”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “բարք”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 116
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “բարք”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 22b
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, pages 215, 870
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “բարք”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.