կռել
Armenian
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kəˈrɛl]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɡəˈɾɛl]
- Hyphenation: կը‧ռել
Etymology 1
Learned borrowing from Old Armenian կռեմ (kṙem).
Verb
կռել • (kṙel) (transitive)
- to hammer (metal), to forge
- to harden, to strengthen
- (figuratively) to create
Inflection
conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | կռել (kṙel) | imperfective converb | կռում (kṙum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | կռվել (kṙvel) | simultaneous converb | կռելիս (kṙelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | կռել (kṙel) | ||||
| aorist stem | կռ- (kṙ-) | future converb I | կռելու (kṙelu) | ||||
| resultative participle | կռած (kṙac) | future converb II | կռելիք (kṙelikʿ) | ||||
| subject participle | կռող (kṙoł) | connegative converb | կռի (kṙi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | կռում եմ (kṙum em) | կռում ես (kṙum es) | կռում է (kṙum ē) | կռում ենք (kṙum enkʿ) | կռում եք (kṙum ekʿ) | կռում են (kṙum en) | |
| past imperfective | կռում էի (kṙum ēi) | կռում էիր (kṙum ēir) | կռում էր (kṙum ēr) | կռում էինք (kṙum ēinkʿ) | կռում էիք (kṙum ēikʿ) | կռում էին (kṙum ēin) | |
| future | կռելու եմ (kṙelu em) | կռելու ես (kṙelu es) | կռելու է (kṙelu ē) | կռելու ենք (kṙelu enkʿ) | կռելու եք (kṙelu ekʿ) | կռելու են (kṙelu en) | |
| past future | կռելու էի (kṙelu ēi) | կռելու էիր (kṙelu ēir) | կռելու էր (kṙelu ēr) | կռելու էինք (kṙelu ēinkʿ) | կռելու էիք (kṙelu ēikʿ) | կռելու էին (kṙelu ēin) | |
| present perfect | կռել եմ (kṙel em) | կռել ես (kṙel es) | կռել է (kṙel ē) | կռել ենք (kṙel enkʿ) | կռել եք (kṙel ekʿ) | կռել են (kṙel en) | |
| pluperfect | կռել էի (kṙel ēi) | կռել էիր (kṙel ēir) | կռել էր (kṙel ēr) | կռել էինք (kṙel ēinkʿ) | կռել էիք (kṙel ēikʿ) | կռել էին (kṙel ēin) | |
| aorist (past perfective) | կռեցի, կռի* (kṙecʿi, kṙi*) | կռեցիր, կռիր* (kṙecʿir, kṙir*) | կռեց (kṙecʿ) | կռեցինք, կռինք* (kṙecʿinkʿ, kṙinkʿ*) | կռեցիք, կռիք* (kṙecʿikʿ, kṙikʿ*) | կռեցին, կռին* (kṙecʿin, kṙin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | կռեմ (kṙem) | կռես (kṙes) | կռի (kṙi) | կռենք (kṙenkʿ) | կռեք (kṙekʿ) | կռեն (kṙen) | |
| past | կռեի (kṙei) | կռեիր (kṙeir) | կռեր (kṙer) | կռեինք (kṙeinkʿ) | կռեիք (kṙeikʿ) | կռեին (kṙein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կկռեմ (kkṙem) | կկռես (kkṙes) | կկռի (kkṙi) | կկռենք (kkṙenkʿ) | կկռեք (kkṙekʿ) | կկռեն (kkṙen) | |
| past | կկռեի (kkṙei) | կկռեիր (kkṙeir) | կկռեր (kkṙer) | կկռեինք (kkṙeinkʿ) | կկռեիք (kkṙeikʿ) | կկռեին (kkṙein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | կռի՛ր, կռի՛* (kṙír, kṙí*) | — | — | կռե՛ք, կռեցե՛ք** (kṙékʿ, kṙecʿékʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չկռել (čʿkṙel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չկռած (čʿkṙac) | ||||||
| subject participle | չկռող (čʿkṙoł) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ կռում (čʿem kṙum) | չես կռում (čʿes kṙum) | չի կռում (čʿi kṙum) | չենք կռում (čʿenkʿ kṙum) | չեք կռում (čʿekʿ kṙum) | չեն կռում (čʿen kṙum) | |
| past imperfective | չէի կռում (čʿēi kṙum) | չէիր կռում (čʿēir kṙum) | չէր կռում (čʿēr kṙum) | չէինք կռում (čʿēinkʿ kṙum) | չէիք կռում (čʿēikʿ kṙum) | չէին կռում (čʿēin kṙum) | |
| future | չեմ կռելու (čʿem kṙelu) | չես կռելու (čʿes kṙelu) | չի կռելու (čʿi kṙelu) | չենք կռելու (čʿenkʿ kṙelu) | չեք կռելու (čʿekʿ kṙelu) | չեն կռելու (čʿen kṙelu) | |
| past future | չէի կռելու (čʿēi kṙelu) | չէիր կռելու (čʿēir kṙelu) | չէր կռելու (čʿēr kṙelu) | չէինք կռելու (čʿēinkʿ kṙelu) | չէիք կռելու (čʿēikʿ kṙelu) | չէին կռելու (čʿēin kṙelu) | |
| present perfect | չեմ կռել (čʿem kṙel) | չես կռել (čʿes kṙel) | չի կռել (čʿi kṙel) | չենք կռել (čʿenkʿ kṙel) | չեք կռել (čʿekʿ kṙel) | չեն կռել (čʿen kṙel) | |
| pluperfect | չէի կռել (čʿēi kṙel) | չէիր կռել (čʿēir kṙel) | չէր կռել (čʿēr kṙel) | չէինք կռել (čʿēinkʿ kṙel) | չէիք կռել (čʿēikʿ kṙel) | չէին կռել (čʿēin kṙel) | |
| aorist (past perfective) | չկռեցի, չկռի* (čʿkṙecʿi, čʿkṙi*) | չկռեցիր, չկռիր* (čʿkṙecʿir, čʿkṙir*) | չկռեց (čʿkṙecʿ) | չկռեցինք, չկռինք* (čʿkṙecʿinkʿ, čʿkṙinkʿ*) | չկռեցիք, չկռիք* (čʿkṙecʿikʿ, čʿkṙikʿ*) | չկռեցին, չկռին* (čʿkṙecʿin, čʿkṙin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չկռեմ (čʿkṙem) | չկռես (čʿkṙes) | չկռի (čʿkṙi) | չկռենք (čʿkṙenkʿ) | չկռեք (čʿkṙekʿ) | չկռեն (čʿkṙen) | |
| past | չկռեի (čʿkṙei) | չկռեիր (čʿkṙeir) | չկռեր (čʿkṙer) | չկռեինք (čʿkṙeinkʿ) | չկռեիք (čʿkṙeikʿ) | չկռեին (čʿkṙein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ կռի (čʿem kṙi) | չես կռի (čʿes kṙi) | չի կռի (čʿi kṙi) | չենք կռի (čʿenkʿ kṙi) | չեք կռի (čʿekʿ kṙi) | չեն կռի (čʿen kṙi) | |
| past | չէի կռի (čʿēi kṙi) | չէիր կռի (čʿēir kṙi) | չէր կռի (čʿēr kṙi) | չէինք կռի (čʿēinkʿ kṙi) | չէիք կռի (čʿēikʿ kṙi) | չէին կռի (čʿēin kṙi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ կռիր, մի՛ կռի* (mí kṙir, mí kṙi*) | — | — | մի՛ կռեք, մի՛ կռեցեք** (mí kṙekʿ, mí kṙecʿekʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կռել (kṙel) | |||
| dative | կռելու (kṙelu) | |||
| ablative | կռելուց (kṙelucʿ) | |||
| instrumental | կռելով (kṙelov) | |||
| locative | կռելում (kṙelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | կռելը/կռելն (kṙelə/kṙeln) | |||
| dative | կռելուն (kṙelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կռելս (kṙels) | |||
| dative | կռելուս (kṙelus) | |||
| ablative | կռելուցս (kṙelucʿs) | |||
| instrumental | կռելովս (kṙelovs) | |||
| locative | կռելումս (kṙelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կռելդ (kṙeld) | |||
| dative | կռելուդ (kṙelud) | |||
| ablative | կռելուցդ (kṙelucʿd) | |||
| instrumental | կռելովդ (kṙelovd) | |||
| locative | կռելումդ (kṙelumd) | |||
Etymology 2
Of the same origin as կռանալ (kṙanal).
Verb
կռել • (kṙel) (dialectal)
Inflection
conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | կռել (kṙel) | imperfective converb | կռում (kṙum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | կռվել (kṙvel) | simultaneous converb | կռելիս (kṙelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | կռել (kṙel) | ||||
| aorist stem | կռ- (kṙ-) | future converb I | կռելու (kṙelu) | ||||
| resultative participle | կռած (kṙac) | future converb II | կռելիք (kṙelikʿ) | ||||
| subject participle | կռող (kṙoł) | connegative converb | կռի (kṙi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | կռում եմ (kṙum em) | կռում ես (kṙum es) | կռում է (kṙum ē) | կռում ենք (kṙum enkʿ) | կռում եք (kṙum ekʿ) | կռում են (kṙum en) | |
| past imperfective | կռում էի (kṙum ēi) | կռում էիր (kṙum ēir) | կռում էր (kṙum ēr) | կռում էինք (kṙum ēinkʿ) | կռում էիք (kṙum ēikʿ) | կռում էին (kṙum ēin) | |
| future | կռելու եմ (kṙelu em) | կռելու ես (kṙelu es) | կռելու է (kṙelu ē) | կռելու ենք (kṙelu enkʿ) | կռելու եք (kṙelu ekʿ) | կռելու են (kṙelu en) | |
| past future | կռելու էի (kṙelu ēi) | կռելու էիր (kṙelu ēir) | կռելու էր (kṙelu ēr) | կռելու էինք (kṙelu ēinkʿ) | կռելու էիք (kṙelu ēikʿ) | կռելու էին (kṙelu ēin) | |
| present perfect | կռել եմ (kṙel em) | կռել ես (kṙel es) | կռել է (kṙel ē) | կռել ենք (kṙel enkʿ) | կռել եք (kṙel ekʿ) | կռել են (kṙel en) | |
| pluperfect | կռել էի (kṙel ēi) | կռել էիր (kṙel ēir) | կռել էր (kṙel ēr) | կռել էինք (kṙel ēinkʿ) | կռել էիք (kṙel ēikʿ) | կռել էին (kṙel ēin) | |
| aorist (past perfective) | կռեցի, կռի* (kṙecʿi, kṙi*) | կռեցիր, կռիր* (kṙecʿir, kṙir*) | կռեց (kṙecʿ) | կռեցինք, կռինք* (kṙecʿinkʿ, kṙinkʿ*) | կռեցիք, կռիք* (kṙecʿikʿ, kṙikʿ*) | կռեցին, կռին* (kṙecʿin, kṙin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | կռեմ (kṙem) | կռես (kṙes) | կռի (kṙi) | կռենք (kṙenkʿ) | կռեք (kṙekʿ) | կռեն (kṙen) | |
| past | կռեի (kṙei) | կռեիր (kṙeir) | կռեր (kṙer) | կռեինք (kṙeinkʿ) | կռեիք (kṙeikʿ) | կռեին (kṙein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կկռեմ (kkṙem) | կկռես (kkṙes) | կկռի (kkṙi) | կկռենք (kkṙenkʿ) | կկռեք (kkṙekʿ) | կկռեն (kkṙen) | |
| past | կկռեի (kkṙei) | կկռեիր (kkṙeir) | կկռեր (kkṙer) | կկռեինք (kkṙeinkʿ) | կկռեիք (kkṙeikʿ) | կկռեին (kkṙein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | կռի՛ր, կռի՛* (kṙír, kṙí*) | — | — | կռե՛ք, կռեցե՛ք** (kṙékʿ, kṙecʿékʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չկռել (čʿkṙel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չկռած (čʿkṙac) | ||||||
| subject participle | չկռող (čʿkṙoł) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ կռում (čʿem kṙum) | չես կռում (čʿes kṙum) | չի կռում (čʿi kṙum) | չենք կռում (čʿenkʿ kṙum) | չեք կռում (čʿekʿ kṙum) | չեն կռում (čʿen kṙum) | |
| past imperfective | չէի կռում (čʿēi kṙum) | չէիր կռում (čʿēir kṙum) | չէր կռում (čʿēr kṙum) | չէինք կռում (čʿēinkʿ kṙum) | չէիք կռում (čʿēikʿ kṙum) | չէին կռում (čʿēin kṙum) | |
| future | չեմ կռելու (čʿem kṙelu) | չես կռելու (čʿes kṙelu) | չի կռելու (čʿi kṙelu) | չենք կռելու (čʿenkʿ kṙelu) | չեք կռելու (čʿekʿ kṙelu) | չեն կռելու (čʿen kṙelu) | |
| past future | չէի կռելու (čʿēi kṙelu) | չէիր կռելու (čʿēir kṙelu) | չէր կռելու (čʿēr kṙelu) | չէինք կռելու (čʿēinkʿ kṙelu) | չէիք կռելու (čʿēikʿ kṙelu) | չէին կռելու (čʿēin kṙelu) | |
| present perfect | չեմ կռել (čʿem kṙel) | չես կռել (čʿes kṙel) | չի կռել (čʿi kṙel) | չենք կռել (čʿenkʿ kṙel) | չեք կռել (čʿekʿ kṙel) | չեն կռել (čʿen kṙel) | |
| pluperfect | չէի կռել (čʿēi kṙel) | չէիր կռել (čʿēir kṙel) | չէր կռել (čʿēr kṙel) | չէինք կռել (čʿēinkʿ kṙel) | չէիք կռել (čʿēikʿ kṙel) | չէին կռել (čʿēin kṙel) | |
| aorist (past perfective) | չկռեցի, չկռի* (čʿkṙecʿi, čʿkṙi*) | չկռեցիր, չկռիր* (čʿkṙecʿir, čʿkṙir*) | չկռեց (čʿkṙecʿ) | չկռեցինք, չկռինք* (čʿkṙecʿinkʿ, čʿkṙinkʿ*) | չկռեցիք, չկռիք* (čʿkṙecʿikʿ, čʿkṙikʿ*) | չկռեցին, չկռին* (čʿkṙecʿin, čʿkṙin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չկռեմ (čʿkṙem) | չկռես (čʿkṙes) | չկռի (čʿkṙi) | չկռենք (čʿkṙenkʿ) | չկռեք (čʿkṙekʿ) | չկռեն (čʿkṙen) | |
| past | չկռեի (čʿkṙei) | չկռեիր (čʿkṙeir) | չկռեր (čʿkṙer) | չկռեինք (čʿkṙeinkʿ) | չկռեիք (čʿkṙeikʿ) | չկռեին (čʿkṙein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ կռի (čʿem kṙi) | չես կռի (čʿes kṙi) | չի կռի (čʿi kṙi) | չենք կռի (čʿenkʿ kṙi) | չեք կռի (čʿekʿ kṙi) | չեն կռի (čʿen kṙi) | |
| past | չէի կռի (čʿēi kṙi) | չէիր կռի (čʿēir kṙi) | չէր կռի (čʿēr kṙi) | չէինք կռի (čʿēinkʿ kṙi) | չէիք կռի (čʿēikʿ kṙi) | չէին կռի (čʿēin kṙi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ կռիր, մի՛ կռի* (mí kṙir, mí kṙi*) | — | — | մի՛ կռեք, մի՛ կռեցեք** (mí kṙekʿ, mí kṙecʿekʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կռել (kṙel) | |||
| dative | կռելու (kṙelu) | |||
| ablative | կռելուց (kṙelucʿ) | |||
| instrumental | կռելով (kṙelov) | |||
| locative | կռելում (kṙelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | կռելը/կռելն (kṙelə/kṙeln) | |||
| dative | կռելուն (kṙelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կռելս (kṙels) | |||
| dative | կռելուս (kṙelus) | |||
| ablative | կռելուցս (kṙelucʿs) | |||
| instrumental | կռելովս (kṙelovs) | |||
| locative | կռելումս (kṙelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կռելդ (kṙeld) | |||
| dative | կռելուդ (kṙelud) | |||
| ablative | կռելուցդ (kṙelucʿd) | |||
| instrumental | կռելովդ (kṙelovd) | |||
| locative | կռելումդ (kṙelumd) | |||
References
- Sargsyan, Artem et al., editors (2004), “կեռ¹”, in Hayocʿ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume III, Yerevan: Hayastan, page 166a
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.