վանդեմ
Old Armenian
Alternative forms
- վանգեմ (vangem) – misspelling
Etymology
The origin is uncertain. Often connected with Proto-Germanic *wundō (“wound”) and derived from Proto-Indo-European, but the anlaut is irregular. An Iranian origin is suspected: compare վանեմ (vanem).
Verb
վանդեմ • (vandem)
- (transitive) to drive away, destroy
- second half of 5th century or 6th century, Girkʿ Pitoyicʿ [Book of Chries] :[1]
- […] եւ զայլս այլովք հանդերձ կուր առաջի ամենեցուն արկանելով՝ վանդէին գրէթէ մինչեւ իսպառ իսկ։
- […] ew zayls aylovkʿ handerj kur aṙaǰi amenecʿun arkanelov, vandēin grētʿē minčʿew ispaṙ isk.
- […] եւ զայլս այլովք հանդերձ կուր առաջի ամենեցուն արկանելով՝ վանդէին գրէթէ մինչեւ իսպառ իսկ։
- (in the mediopassive, intransitive) to catch a disease
Conjugation
active
| infinitive | վանդել (vandel) | participle | վանդեցեալ, վանդեալ (vandecʿeal, vandeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | վանդեց- (vandecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | վանդեմ (vandem) | վանդես (vandes) | վանդէ (vandē) | վանդեմք (vandemkʿ) | վանդէք (vandēkʿ) | վանդեն (vanden) | |
| imperfect | վանդէի, վանդեի* (vandēi, vandei*) | վանդէիր, վանդեիր* (vandēir, vandeir*) | վանդէր (vandēr) | վանդէաք, վանդեաք* (vandēakʿ, vandeakʿ*) | վանդէիք, վանդեիք* (vandēikʿ, vandeikʿ*) | վանդէին, վանդեին* (vandēin, vandein*) | |
| aorist | վանդեցի (vandecʿi) | վանդեցեր (vandecʿer) | վանդեաց (vandeacʿ) | վանդեցաք (vandecʿakʿ) | վանդեցէք, վանդեցիք (vandecʿēkʿ, vandecʿikʿ) | վանդեցին (vandecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | վանդիցեմ (vandicʿem) | վանդիցես (vandicʿes) | վանդիցէ (vandicʿē) | վանդիցեմք (vandicʿemkʿ) | վանդիցէք (vandicʿēkʿ) | վանդիցեն (vandicʿen) | |
| aorist | վանդեցից (vandecʿicʿ) | վանդեսցես (vandescʿes) | վանդեսցէ (vandescʿē) | վանդեսցուք (vandescʿukʿ) | վանդեսջիք (vandesǰikʿ) | վանդեսցեն (vandescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | վանդեա՛ (vandeá) | — | — | վանդեցէ՛ք (vandecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | վանդեսջի՛ր (vandesǰír) | — | — | վանդեսջի՛ք (vandesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ վանդեր (mí vander) | — | — | մի՛ վանդէք (mí vandēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | վանդել, վանդիլ* (vandel, vandil*) | participle | վանդեցեալ, վանդեալ (vandecʿeal, vandeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | վանդեց- (vandecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | վանդիմ (vandim) | վանդիս (vandis) | վանդի (vandi) | վանդիմք (vandimkʿ) | վանդիք (vandikʿ) | վանդին (vandin) | |
| imperfect | վանդէի (vandēi) | վանդէիր (vandēir) | վանդէր, վանդիւր (vandēr, vandiwr) | վանդէաք (vandēakʿ) | վանդէիք (vandēikʿ) | վանդէին (vandēin) | |
| aorist | վանդեցայ (vandecʿay) | վանդեցար (vandecʿar) | վանդեցաւ (vandecʿaw) | վանդեցաք (vandecʿakʿ) | վանդեցայք (vandecʿaykʿ) | վանդեցան (vandecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | վանդիցիմ (vandicʿim) | վանդիցիս (vandicʿis) | վանդիցի (vandicʿi) | վանդիցիմք (vandicʿimkʿ) | վանդիցիք (vandicʿikʿ) | վանդիցին (vandicʿin) | |
| aorist | վանդեցայց (vandecʿaycʿ) | վանդեսցիս (vandescʿis) | վանդեսցի (vandescʿi) | վանդեսցուք (vandescʿukʿ) | վանդեսջիք (vandesǰikʿ) | վանդեսցին (vandescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | վանդեա՛ց (vandeácʿ) | — | — | վանդեցարո՛ւք (vandecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | վանդեսջի՛ր (vandesǰír) | — | — | վանդեսջի՛ք (vandesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ վանդիր (mí vandir) | — | — | մի՛ վանդիք (mí vandikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- անվանդ (anvand)
- հինաւանդ (hinawand)
- հիւնաւանդութիւն (hiwnawandutʿiwn)
- վանդումն (vandumn)
References
- Muradyan, Gohar (1993) Girkʿ pitoyicʿ [Book of Chreia], critical text with introduction and commentary, Yerevan: Academy Press, page 215
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “վանդ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 304b
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “վանդեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “վանդ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 703b
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 592
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “վանդեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Mallory, J. P.; Adams, D. Q., editors (1997) Encyclopedia of Indo-European culture, London, Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers, page 549a
- Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 3, Bern, München: Francke Verlag, page 1108
- Scheftelowitz, J. (1905), “Zur altarmenischen lautgeschichte”, in Beiträge zur kunde der indogermanischen Sprachen (in German), volume 29, pages 21, 43, 62
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.