վառեկ
Armenian
Alternative forms
- վառյակ (vaṙyak)
- վառէկ (vaṙēk) – Akhaltsikhe, Erzurum
- վառեգ (vaṙeg) – Alashkert, Khotorjur, Muş
- վառէկյ (vaṙēky) – Maragheh
- վառէգ (vaṙēg) – Hamshen, Nor Nakhichevan, Sivas, Aslanbeg
- վառէքյ (vaṙēkʿy) – Kharberd
- վա̈ռէկ (väṙēk) – Van
- վա̈ռէկյ (väṙēky) – Salmas
- վառիգ (vaṙig) – Ararat, Zeitun, Svedia
- վառիկյ (vaṙiky) – Shamakhi
- վարիկ (varik) – Tbilisi
- վա̈ռիկ (väṙik), վա̈ռըկ (väṙək) – Moks
- վառնէկ (vaṙnēk) – New Julfa
Etymology
From Middle Armenian վառեկ (vaṙek).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [vɑˈrɛk]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [vɑˈɾɛɡ]
Declension
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | վառեկ (vaṙek) | վառեկներ (vaṙekner) | ||
| dative | վառեկի (vaṙeki) | վառեկների (vaṙekneri) | ||
| ablative | վառեկից (vaṙekicʿ) | վառեկներից (vaṙeknericʿ) | ||
| instrumental | վառեկով (vaṙekov) | վառեկներով (vaṙeknerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | վառեկը/վառեկն (vaṙekə/vaṙekn) | վառեկները/վառեկներն (vaṙeknerə/vaṙeknern) | ||
| dative | վառեկին (vaṙekin) | վառեկներին (vaṙeknerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | վառեկս (vaṙeks) | վառեկներս (vaṙekners) | ||
| dative | վառեկիս (vaṙekis) | վառեկներիս (vaṙekneris) | ||
| ablative | վառեկիցս (vaṙekicʿs) | վառեկներիցս (vaṙeknericʿs) | ||
| instrumental | վառեկովս (vaṙekovs) | վառեկներովս (vaṙeknerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | վառեկդ (vaṙekd) | վառեկներդ (vaṙeknerd) | ||
| dative | վառեկիդ (vaṙekid) | վառեկներիդ (vaṙeknerid) | ||
| ablative | վառեկիցդ (vaṙekicʿd) | վառեկներիցդ (vaṙeknericʿd) | ||
| instrumental | վառեկովդ (vaṙekovd) | վառեկներովդ (vaṙeknerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Derived terms
- վառեկիլ (vaṙekil)
Descendants
- → Turkish: varek, varik (dialectal)
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “վառեակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 308b
Middle Armenian
Etymology
An Iranian borrowing: compare Northern Kurdish var̄ik (“chick, young of chicken; female chicken, hen”), Central Kurdish باڕ (barr, “immature”), باڕۆکە (barroke), dialectal واڕۆکە (warroke), Southern Kurdish واڕِگ (warrig), Laki ڤاڕِک (varrik), Hawrami ۋاڕوْکە (ʋāřɔka), Zazaki varrik, varrike (“pullet, chick”), Talysh верә (verä, “pullet”), Southern Luri [script needed] (bāřīk, “a hen which lays an egg for the first time”). Note also Georgian ვარია (varia, “pullet”). For the ultimate origin compare Avestan 𐬬𐬁𐬭𐬆𐬔𐬀𐬥 (vārəgan, “a kind of predatory bird”), which may contain *𐬬𐬁𐬭𐬀- (*vāra-, “a kind of domestic fowl”) and 𐬔𐬀𐬥- (gan-, “to kill”).
An alternative (Old Armenian?) form վառեակ (vaṙeak) is recorded in several dictionaries,[1][2] but its place of attestation is unknown. Modern literary վառյակ (vaṙyak) is a learned borrowing from this presumed form.
Dialectal Turkish ferik, feruk, ferük, firig, firik, Azerbaijani fərik (“young chick”) are sometimes cited as related terms or borrowings from Armenian, but they are probably from Arabic فَرْخ (farḵ, “young chick”).
Noun
վառեկ • (vaṙek)[3]
- pullet, chick
- 1184, Mxitʿar Heracʿi, J̌ermancʿ mxitʿarutʿiwn [Relief of Fevers] :
- […] և կերակուր պարկեշտ տալ, զերդ վառեկ հաւ պարկեշտ համեմնով եփած, որ հիւանդին ուժն չպակասի, մինչև հիւանդութիւն ՚ի վճար գայ։
- […] ew kerakur parkešt tal, zerd vaṙek haw parkešt hamemnov epʿac, or hiwandin užn čʿpakasi, minčʿew hiwandutʿiwn ’i včar gay.
- […] և կերակուր պարկեշտ տալ, զերդ վառեկ հաւ պարկեշտ համեմնով եփած, որ հիւանդին ուժն չպակասի, մինչև հիւանդութիւն ՚ի վճար գայ։
Descendants
References
- Anonymous disciples of Mxitʿar Sebastacʿi (1769), “վառեակ”, in Baṙgirkʿ Haykazean lezui. Mnacʿordkʿ grabaṙ baṙicʿ haykazean lezui [Dictionary of the Armenian Language. The Remainder of Old Armenian Words] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 244a
- Awgerean, Mkrtičʿ; Čēlalean, Grigor (1865), “վառեկ”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 749b
- Łazaryan, Ṙ. S.; Avetisyan, H. M. (2009), “վառեկ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 730b
Further reading
- Абаев, В. И. (1989) Историко-этимологический словарь осетинского языка [Historical-Etymological Dictionary of the Ossetian Language] (in Russian), volume IV, Moscow, Leningrad: Academy Press, page 50
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “վառեակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 308b
- Bläsing, Uwe (1992) Armenisches Lehngut im Türkeitürkischen am Beispiel von Hemşin (Dutch Studies in Armenian Language and Literature; 2) (in German), Amsterdam and Atlanta: Rodopi, page 23
- Cabolov, R. L. (2010) Etimologičeskij slovarʹ kurdskovo jazyka [Etymological Dictionary of the Kurdish Language] (in Russian), volume II, Moscow: Russian Academy Press Vostochnaya Literatura, page 427
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “վառեակ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 704b
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “վառեակ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy