ցին
Armenian
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [t͡sʰin]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [t͡sʰin]
Etymology 1
From Old Armenian ցին (cʿin).
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ցին (cʿin) | ցիներ (cʿiner) | ||
| dative | ցինի (cʿini) | ցիների (cʿineri) | ||
| ablative | ցինից (cʿinicʿ) | ցիներից (cʿinericʿ) | ||
| instrumental | ցինով (cʿinov) | ցիներով (cʿinerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ցինը/ցինն (cʿinə/cʿinn) | ցիները/ցիներն (cʿinerə/cʿinern) | ||
| dative | ցինին (cʿinin) | ցիներին (cʿinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ցինս (cʿins) | ցիներս (cʿiners) | ||
| dative | ցինիս (cʿinis) | ցիներիս (cʿineris) | ||
| ablative | ցինիցս (cʿinicʿs) | ցիներիցս (cʿinericʿs) | ||
| instrumental | ցինովս (cʿinovs) | ցիներովս (cʿinerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ցինդ (cʿind) | ցիներդ (cʿinerd) | ||
| dative | ցինիդ (cʿinid) | ցիներիդ (cʿinerid) | ||
| ablative | ցինիցդ (cʿinicʿd) | ցիներիցդ (cʿinericʿd) | ||
| instrumental | ցինովդ (cʿinovd) | ցիներովդ (cʿinerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Etymology 2
From Middle Armenian ցին (cʿin).
Noun
ցին • (cʿin) (dialectal)
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ցին (cʿin) | ցիներ (cʿiner) | ||
| dative | ցինի (cʿini) | ցիների (cʿineri) | ||
| ablative | ցինից (cʿinicʿ) | ցիներից (cʿinericʿ) | ||
| instrumental | ցինով (cʿinov) | ցիներով (cʿinerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ցինը/ցինն (cʿinə/cʿinn) | ցիները/ցիներն (cʿinerə/cʿinern) | ||
| dative | ցինին (cʿinin) | ցիներին (cʿinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ցինս (cʿins) | ցիներս (cʿiners) | ||
| dative | ցինիս (cʿinis) | ցիներիս (cʿineris) | ||
| ablative | ցինիցս (cʿinicʿs) | ցիներիցս (cʿinericʿs) | ||
| instrumental | ցինովս (cʿinovs) | ցիներովս (cʿinerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ցինդ (cʿind) | ցիներդ (cʿinerd) | ||
| dative | ցինիդ (cʿinid) | ցիներիդ (cʿinerid) | ||
| ablative | ցինիցդ (cʿinicʿd) | ցիներիցդ (cʿinericʿd) | ||
| instrumental | ցինովդ (cʿinovd) | ցիներովդ (cʿinerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Further reading
- Amatuni, Sahak (1912), “ցին”, in Hayocʿ baṙ u ban [Armenian Words and Idioms] (in Armenian), Vagharshapat: Mother See of Holy Etchmiadzin, page 643a
- Malxaseancʿ, Stepʿan (1945), “ցին”, in Hayerēn bacʿatrakan baṙaran [Armenian Explanatory Dictionary] (in Armenian), volume IV, Yerevan: State Publishing House, page 466c
- Sargsyan, Artem et al., editors (2010), “ցին”, in Hayocʿ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume VI, Yerevan: Hayastan, page 272b
- Tʿuršyan, Harutʿyun (2018), “ցին”, in Baṙaran Vani barbaṙi [Dictionary of Van Dialect] (in Armenian), compiled and edited by Haykanuš Mesropyan, Yerevan: Academy Press, →ISBN, page 222b
Middle Armenian
Etymology
Likely related to dialectal ցան (cʿan) and inherited from Proto-Indo-European *sken-, from *sek- (“to cut, cut off”). See ցանեմ (cʿanem) for more.
Noun
ցին • (cʿin)
- feces inside animal entrails
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Shorter recension C based on a manuscript written in 1400:[1]
- Գնայ [արջն] ի յորձանս ջուրց, բանայ զբերանն եւ զջուրն ի փորն առնու եւ ողողէ զամենայն աղիսն եւ զորովայնն, մինչեւ գիտենայ, որ ոչ մնայ աղտեղութիւն եւ ցին ի փորն։ […] Եւ թէ մնացեալ լինի յաղտոյ ինչ եւ կամ ցին յաղիսն, այն նեխեալ սպանանէ զարջն, եւ այլ ոչ կենդանանայ։
- Gnay [arǰn] i yorjans ǰurcʿ, banay zberann ew zǰurn i pʿorn aṙnu ew ołołē zamenayn ałisn ew zorovaynn, minčʿew gitenay, or očʿ mnay ałtełutʿiwn ew cʿin i pʿorn. […] Ew tʿē mnacʿeal lini yałtoy inčʿ ew kam cʿin yałisn, ayn nexeal spananē zarǰn, ew ayl očʿ kendananay.
- [The bear] goes to water currents, opens his mouth and takes the water into his entrails and rinses all of the intestines and the stomach until he knows that no uncleanness and feces are left in the entrails. […] And if any of excrements or feces are left in the intestines, they kill the bear by putrefying, and he does not revive again.
- Գնայ [արջն] ի յորձանս ջուրց, բանայ զբերանն եւ զջուրն ի փորն առնու եւ ողողէ զամենայն աղիսն եւ զորովայնն, մինչեւ գիտենայ, որ ոչ մնայ աղտեղութիւն եւ ցին ի փորն։ […] Եւ թէ մնացեալ լինի յաղտոյ ինչ եւ կամ ցին յաղիսն, այն նեխեալ սպանանէ զարջն, եւ այլ ոչ կենդանանայ։
Descendants
- Armenian: ցին (cʿin)
References
- Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6), Leuven – Paris – Dudley: Peeters, page 180
Old Armenian
Etymology
From Proto-Indo-European *tḱyīno-. Cognate with Proto-Indo-Iranian *ćyaynás (“falcon”), Ancient Greek ἴκτινος (íktinos, “kite”).
Declension
Descendants
- Armenian: ցին (cʿin)
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “ցին”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “ցին”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ցին”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.