քամակ
Armenian
Etymology
From Old Armenian քամակ (kʿamak).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kʰɑˈmɑk]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [kʰɑˈmɑɡ]
Noun
քամակ • (kʿamak) (colloquial, dialectal)
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քամակ (kʿamak) | քամակներ (kʿamakner) | ||
| dative | քամակի (kʿamaki) | քամակների (kʿamakneri) | ||
| ablative | քամակից (kʿamakicʿ) | քամակներից (kʿamaknericʿ) | ||
| instrumental | քամակով (kʿamakov) | քամակներով (kʿamaknerov) | ||
| locative | քամակում (kʿamakum) | քամակներում (kʿamaknerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | քամակը/քամակն (kʿamakə/kʿamakn) | քամակները/քամակներն (kʿamaknerə/kʿamaknern) | ||
| dative | քամակին (kʿamakin) | քամակներին (kʿamaknerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քամակս (kʿamaks) | քամակներս (kʿamakners) | ||
| dative | քամակիս (kʿamakis) | քամակներիս (kʿamakneris) | ||
| ablative | քամակիցս (kʿamakicʿs) | քամակներիցս (kʿamaknericʿs) | ||
| instrumental | քամակովս (kʿamakovs) | քամակներովս (kʿamaknerovs) | ||
| locative | քամակումս (kʿamakums) | քամակներումս (kʿamaknerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քամակդ (kʿamakd) | քամակներդ (kʿamaknerd) | ||
| dative | քամակիդ (kʿamakid) | քամակներիդ (kʿamaknerid) | ||
| ablative | քամակիցդ (kʿamakicʿd) | քամակներիցդ (kʿamaknericʿd) | ||
| instrumental | քամակովդ (kʿamakovd) | քամակներովդ (kʿamaknerovd) | ||
| locative | քամակումդ (kʿamakumd) | քամակներումդ (kʿamaknerumd) | ||
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1913), “քամակ”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žołovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 1093b
Old Armenian
Etymology
Since Lidén usually connected with Latvian kamiesis (“shoulder”) and Old Prussian caymoys (“shoulder”) and derived from Proto-Indo-European *kh₂em- (“to bend, to curve”). It is assumed the Iranian-origin suffix + -ակ (-ak) was added to a native stem. However, the derivation of the Baltic terms from this root is problematic.
More likely, as Dervischjan suggested, borrowed from an Iranian reflex of the same Proto-Indo-European *kh₂em-: compare Persian کمان (kamân, “bow, arch, arc”), کمر (kamar, “waist; girdle; arch, cupola, dome, arched bridge”), Yagnobi кама (kama, “neck, nape of the neck”), Roshani puǰumc, Khufi paǰumc (“pad worn on back to carry a burden”), the latter two from Proto-Iranian *pati-kama-ča-. For the Iranian words see ESIJa, without the Armenian.
Kurdish k̄amak̄a, glossed with Italian culata and found only in Garzoni, may be related.[1][2]
Note also Old Armenian քամահ-եմ (kʿamah-em, “to disdain, to despise”).
Noun
քամակ • (kʿamak)
- back (the rear part of the body)
- 5th century, Eusebius of Caesarea, Ecclesiastical History VIII.12:[3]
- […] և կիսոցն կապար հալեալ ի կրակի, և ի հրածորան յեռանդան անդ ի վերայ թիկանց և քամակի նոցա հեղուին, և անդամք որ առաւել կարևորք էին ի մարմնի անդ՝ խորովէին։
- […] ew kisocʿn kapar haleal i kraki, ew i hracoran yeṙandan and i veray tʿikancʿ ew kʿamaki nocʿa hełuin, ew andamkʿ or aṙawel kareworkʿ ēin i marmni and, xorovēin.
- Melted lead, bubbling and boiling with the heat, was poured down the backs of others, and they were roasted in the most sensitive parts of the body.
- […] և կիսոցն կապար հալեալ ի կրակի, և ի հրածորան յեռանդան անդ ի վերայ թիկանց և քամակի նոցա հեղուին, և անդամք որ առաւել կարևորք էին ի մարմնի անդ՝ խորովէին։
- 5th century, Ephrem the Syrian, Meknutʿiwn Erkrord orinacʿ [Commentary on Deuteronomy] :[4]
- Զի թէպէտ և կատարի այս ի վերայ Մովսիսի, որ կոտորեաց նա յանցս Յորդանան գետոյ զթագաւորսն ամուրհացւոց, սակայն և ոչ առ Փենեհէս օտար է այս, այն որ ցցեաց զտէգն իւր ի քամակ Զամբրեայ նահապետին շմաւոնեանց գնդին՝ թշնամւոյն Ղևեայ։
- Zi tʿēpēt ew katari ays i veray Movsisi, or kotoreacʿ na yancʿs Yordanan getoy ztʿagaworsn amurhacʿwocʿ, sakayn ew očʿ aṙ Pʿenehēs ōtar ē ays, ayn or cʿcʿeacʿ ztēgn iwr i kʿamak Zambreay nahapetin šmawoneancʿ gndin, tʿšnamwoyn Łeweay.
- Զի թէպէտ և կատարի այս ի վերայ Մովսիսի, որ կոտորեաց նա յանցս Յորդանան գետոյ զթագաւորսն ամուրհացւոց, սակայն և ոչ առ Փենեհէս օտար է այս, այն որ ցցեաց զտէգն իւր ի քամակ Զամբրեայ նահապետին շմաւոնեանց գնդին՝ թշնամւոյն Ղևեայ։
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | քամակ (kʿamak) | քամակք (kʿamakkʿ) | |
| genitive | քամակի (kʿamaki) | քամակաց (kʿamakacʿ) | |
| dative | քամակի (kʿamaki) | քամակաց (kʿamakacʿ) | |
| accusative | քամակ (kʿamak) | քամակս (kʿamaks) | |
| ablative | քամակէ (kʿamakē) | քամակաց (kʿamakacʿ) | |
| instrumental | քամակաւ (kʿamakaw) | քամակաւք = քամակօք (kʿamakawkʿ = kʿamakōkʿ) | |
| locative | քամակի (kʿamaki) | քամակս (kʿamaks) |
Derived terms
- կորաքամակութիւն (korakʿamakutʿiwn)
- քամակաբեկ (kʿamakabek)
- քամակակոտոր (kʿamakakotor)
- քամակակոր (kʿamakakor)
Descendants
- Armenian: քամակ (kʿamak)
References
- Garzoni, Maurizio (1787) Grammatica e vocabolario della lingua kurda, Rome: typis Sacrae Congr. de Propag. Fide, page 125
- Jaba, Auguste; Justi, Ferdinand (1879) Dictionnaire Kurde-Français [Kurdish–French Dictionary], Saint Petersburg: Imperial Academy of Sciences, page 159a
- Čarean, Abraham (1877) Ewsebiosi Kesaracʿwoy Patmutʿiwn ekełecʿwoy yełeal yasorwoyn i hay i hingerord daru [The Ecclesiastical History of Eusebius of Caesarea translated from Syriac into Armenian in the fifth century], accompanied with a modern Armenian translation from the Greek original, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 646
- Epʿrem Xori Asori (1836) Srboyn Epʿremi matenagrutʿiwnkʿ. Hator aṙaǰin. Meknutʿiwn Araracocʿ, Elicʿ, Łewtacʿwocʿ, Tʿuocʿ, Ōrinacʿ, Yesuay, Dataworacʿ, Tʿagaworutʿeancʿ ew Mnacʿordacʿ [Collected works of Ephrem the Syrian. Volume I: Commentaries on Gen., Ex., Lev., Num., Deut, Josh., Ju., Kings, Chron.] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 286
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “քամակ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “քամակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 548ab
- Buck, Carl Darling (1949) A Dictionary of Selected Synonyms in the Principal Indo-European Languages, Chicago: University of Chicago Press, page 236a
- Dervischjan, P. Seraphin (1877) Armeniaca I: Das Altarmenische (in German), Vienna: Mekhitarist Press, page 31
- Tērvišean, Serovbē (1885) Hndewropakan naxalezu [The Proto-Indo-European Language] (in Armenian), Constantinople: Nšan K. Pērpērean, page 69
- Edelʹman, D. I. (2011) Etimologičeskij slovarʹ iranskix jazykov [Etymological Dictionary of Iranian Languages] (in Russian), volume IV, Moscow: Vostochnaya Literatura, page 191–193, 196–199
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, pages 130, 173
- Lidén, Evald (1906) Armenische Studien (in German), Göteborg: Wald. Zachrissons, page 30
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “քամակ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Specht, Franz (1947) Der Ursprung der Indogermanischen Deklination, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, pages 165, 207, 217
- Tʿireakʿean, Yarutʿiwn (1914), “քամակ”, in Ariahay baṙaran : Norog tesutʿeambkʿ ew yaweluacovkʿ [Armeno-Aryan Dictionary] (in Armenian), Vienna: Mekhitarist Press, page 370, deriving from Persian کمک (komak, “assistance”), but this is a Turkic borrowing
- Vladimir Toporov (1980), “caymoys”, in Vyacheslav Ivanov, editor, Прусский язык [Old Prussian language] (in Russian), volume 3, Nauka, page 155
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.