քուրմ
Armenian
Etymology
From Old Armenian քուրմ (kʿurm); see it for more.
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kʰuɾm]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [kʰuɾm]
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քուրմ (kʿurm) | քրմեր (kʿrmer) | ||
| dative | քրմի (kʿrmi) | քրմերի (kʿrmeri) | ||
| ablative | քրմից (kʿrmicʿ) | քրմերից (kʿrmericʿ) | ||
| instrumental | քրմով (kʿrmov) | քրմերով (kʿrmerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | քուրմը/քուրմն (kʿurmə/kʿurmn) | քրմերը/քրմերն (kʿrmerə/kʿrmern) | ||
| dative | քրմին (kʿrmin) | քրմերին (kʿrmerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քուրմս (kʿurms) | քրմերս (kʿrmers) | ||
| dative | քրմիս (kʿrmis) | քրմերիս (kʿrmeris) | ||
| ablative | քրմիցս (kʿrmicʿs) | քրմերիցս (kʿrmericʿs) | ||
| instrumental | քրմովս (kʿrmovs) | քրմերովս (kʿrmerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քուրմդ (kʿurmd) | քրմերդ (kʿrmerd) | ||
| dative | քրմիդ (kʿrmid) | քրմերիդ (kʿrmerid) | ||
| ablative | քրմիցդ (kʿrmicʿd) | քրմերիցդ (kʿrmericʿd) | ||
| instrumental | քրմովդ (kʿrmovd) | քրմերովդ (kʿrmerovd) | ||
| locative | — | — | ||
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քուրմ (kʿurm) | քուրմեր (kʿurmer) | ||
| dative | քուրմի (kʿurmi) | քուրմերի (kʿurmeri) | ||
| ablative | քուրմից (kʿurmicʿ) | քուրմերից (kʿurmericʿ) | ||
| instrumental | քուրմով (kʿurmov) | քուրմերով (kʿurmerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | քուրմը/քուրմն (kʿurmə/kʿurmn) | քուրմերը/քուրմերն (kʿurmerə/kʿurmern) | ||
| dative | քուրմին (kʿurmin) | քուրմերին (kʿurmerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քուրմս (kʿurms) | քուրմերս (kʿurmers) | ||
| dative | քուրմիս (kʿurmis) | քուրմերիս (kʿurmeris) | ||
| ablative | քուրմիցս (kʿurmicʿs) | քուրմերիցս (kʿurmericʿs) | ||
| instrumental | քուրմովս (kʿurmovs) | քուրմերովս (kʿurmerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քուրմդ (kʿurmd) | քուրմերդ (kʿurmerd) | ||
| dative | քուրմիդ (kʿurmid) | քուրմերիդ (kʿurmerid) | ||
| ablative | քուրմիցդ (kʿurmicʿd) | քուրմերիցդ (kʿurmericʿd) | ||
| instrumental | քուրմովդ (kʿurmovd) | քուրմերովդ (kʿurmerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Old Armenian
Etymology
From Classical Syriac ܟܘܡܪܐ (kūmrāʾ, “priest”).
Noun
քուրմ • (kʿurm)
- pagan priest
- 5th century, Agatʿangełos, Patmutʿiwn Hayocʿ [History of the Armenians] 778:[1]
- Նախ դիպեալ ի ճանապարհի երազացոյց երազահան պաշտաման Տրի դից, դպրի գիտութեան քրմաց, անուանեալ Դիւան գրչի Որմզդի, ուսման ճարտարութեան մեհեան
- Nax dipeal i čanaparhi erazacʿoycʿ erazahan paštaman Tri dicʿ, dpri gitutʿean kʿrmacʿ, anuaneal Diwan grčʿi Ormzdi, usman čartarutʿean mehean
- Translation by R. W. Thomson
- On the road he first came across the shrine of the god Tir, the interpreter of dreams, the scribe of pagan learning, who was called the secretary of Ormizd, a temple of learned instruction.
- Նախ դիպեալ ի ճանապարհի երազացոյց երազահան պաշտաման Տրի դից, դպրի գիտութեան քրմաց, անուանեալ Դիւան գրչի Որմզդի, ուսման ճարտարութեան մեհեան
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).10.2–3:[2]
- Է թռչուն ինչ ի հնդիկս, որ կոչի փիւնիքս։ Ըստ հինգհարիւր ամին գայ ի ծառսն Լիբանանու եւ լնու զերկոսին թեւսն իւր խնկաւք. եւ երթայ ազդ առնէ քրմին Արեգ քաղաքի ի յամսեան պայեմոդի կամ ի փարմոդի, այսինքն արեգ կամ ի կանխոց։
- Ē tʿṙčʿun inčʿ i hndiks, or kočʿi pʿiwnikʿs. Əst hinghariwr amin gay i caṙsn Libananu ew lnu zerkosin tʿewsn iwr xnkawkʿ. ew ertʿay azd aṙnē kʿrmin Areg kʿałakʿi i yamsean payemodi kam i pʿarmodi, aysinkʿn areg kam i kanxocʿ.
- Translation by Gohar Muradyan
- There is a bird in India called phoenix. Every five hundred years it comes to the trees of Lebanon and fills both its wings with incense, and goes to inform the priest of Heliopolis, in the month Phamenoth or Pharmuthi, that is Areg or the preceding months [i.e. Meheki].
- Է թռչուն ինչ ի հնդիկս, որ կոչի փիւնիքս։ Ըստ հինգհարիւր ամին գայ ի ծառսն Լիբանանու եւ լնու զերկոսին թեւսն իւր խնկաւք. եւ երթայ ազդ առնէ քրմին Արեգ քաղաքի ի յամսեան պայեմոդի կամ ի փարմոդի, այսինքն արեգ կամ ի կանխոց։
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | քուրմ (kʿurm) | քուրմք (kʿurmkʿ) | |
| genitive | քրմի (kʿrmi) | քրմաց (kʿrmacʿ) | |
| dative | քրմի (kʿrmi) | քրմաց (kʿrmacʿ) | |
| accusative | քուրմ (kʿurm) | քուրմս (kʿurms) | |
| ablative | քրմէ (kʿrmē) | քրմաց (kʿrmacʿ) | |
| instrumental | քրմաւ (kʿrmaw) | քրմաւք = քրմօք (kʿrmawkʿ = kʿrmōkʿ) | |
| locative | քրմի (kʿrmi) | քուրմս (kʿurms) |
Derived terms
- քրմաժողով (kʿrmažołov)
- քրմակին (kʿrmakin)
- քրմանամ (kʿrmanam)
- քրմանոյշ (kʿrmanoyš)
- քրմապետ (kʿrmapet)
- քրմորդի (kʿrmordi)
- քրմութիւն (kʿrmutʿiwn)
- քրմուհի (kʿrmuhi)
- քրմուհութիւն (kʿrmuhutʿiwn)
- քրմունք (kʿrmunkʿ)
References
- Thomson, R. W. (1976) Agathangelos, History of the Armenians, Albany, NY: State University of New York Press, pages 316–317
- Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6), Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 103, 147
Further reading
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “քուրմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “քուրմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “քուրմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.