نوروز

Persian

FWOTD – 20 March 2013

Iranian Persian	نوروز
Dari	نوروز
Tajik	Наврӯз (Navrüz)

Etymology

From Middle Persian 𐭭𐭥𐭪𐭫𐭥𐭰‎ (nōg-rōz, “New Year's day”) (Pazend 𐬥𐬋𐬭𐬋𐬰‎ (nōrōz)). Reanalized as ‎ (“new”) +‎ ‎ (“day”).

Pronunciation

(Classical Persian) IPA^(key): /nawɾoːz/

(Dari Persian) IPA^(key): /nawɾoːz/

(Iranian Persian) IPA^(key): /nowɾuːz/

(Tajik) IPA^(key): /navɾɵz/

Proper noun

نُوروز • (nowruz)

Nowruz, New Year in the Iranian and Zoroastrian calendar, celebrated on the spring equinox.
- 940-1020, Ferdowsi, Shahnameh, "پادشاهی بهرام گور"
  ‏چو شد ساخته کار آتشکده
  همان جای نوروز و جشن سده
  بیامد سوی آذرآبادگان
  خود و نامداران و آزادگان‎
  ču šud sâxta kâr-i âtaškada
  hamân jây-i nawrôz u jašn-i sada
  biyâmad sôy-i âzarâbâdagân
  xwad u nâmdârân u âzâdagân
  (please add an English translation of this quote)
- 1048-1131, Omar Khayyám, Rubaiyat, ruba'i #19
  ‏بر چهرهٔ گل نسیم نوروز خوش است
  در صحن چمن روی دل‌افروز خوش است
  از دی که گذشت هر چه گویی خوش نیست
  خوش باش و ز دی مگو که امروز خوش است‎
  bar čihra-i gul nasîm-i nawrôz xwaš ast
  dar sahn-i čaman rôy-i dil-afrôz xwaš ast
  az dî ki guzašt har či gôyî xwaš nêst
  xwaš bâš u zi dî ma-gô ki imrôz xvaš ast
  (please add an English translation of this quote)
- 1184-1291, Saadi Shirazi, Divan, ghazal #112
  ‏نظر به روی تو هر بامداد نوروزیست
  شب فراق تو هر شب که هست یلداییست‎
  nazar ba rôy-i tu har bâmdâd nawrôzêst
  šab-i firâq-i tu har šab ki hast yaldâêst
  (please add an English translation of this quote)
- 1207-1273, Rumi, Divan-e Shams, tarji' #7
  ‏مستی و عاشقی و جوانی و یار ما
  نوروز و نوبهار و حمل می‌زند صلا
  هرگز ندیده چشم جهان این چنین بهار
  می‌روید از زمین و ز کهسار کیمیا‎
  mastî u âšiqî u javânî u yâr-i mâ
  nawrôz u nawbahâr u hamal mê-zanad salâ
  hargiz nadîda čašm-i jahân în čunîn bahâr
  mê-rôyad az zamîn u zi kuhsâr kîmiyâ
  (please add an English translation of this quote)

Inflection

Enclitic-attached forms of نوروز (nowruz)

Basic forms of نوروز (nowruz)
	singular	plural
bare	نوروز (nowruz)	نوروز‌ها (nowruz-hấ) نوروزا ^△ (nowruzấ)
definitive direct object	نوروز را (nowruz râ) نوروز رو ^△ (nowruzo)	نوروز‌ها را (nowruz-hấ râ) نوروزا رو ^△ (nowruzấ ro)
ezâfe	نوروز (nowruz-e)	نوروز‌های (nowruz-hấ-ye) نوروزای ^△ (nowruzấ-ye)
marked indefinite or relative definite	نوروزی (nowruz-i)	نوروز‌هایی (nowruzấn-i, nowruz-hấ-i) نوروزایی ^△ (nowruzấi)
^△ Colloquial.

Possessive forms of نوروز (nowruz)
	singular	plural
1^st person singular (“my”)	نوروزم‎ (nowruzam)	نوروز‌هایم‎ (nowruz-hấyam) نوروز‌هام، نوروزام‎ ^△ (nowruzấm)
2^nd person singular (“your”)	نوروزت‎ (nowruzat) [Term?] ^△ (nowruzet)	نوروز‌هایت‎ (nowruz-hấyat) نوروز‌هات، نوروزات‎ ^△ (nowruzất)
3^rd person singular (“his, her, its”)	نوروزش‎ (nowruzaš) [Term?] ^△ (nowruzeš)	نوروز‌هایش‎ (nowruz-hấyaš) نوروز‌هاش، نوروزاش‎ ^△ (nowruzấš)

1^st plural (“our”)	نوروزمان‎ (nowruzemân) نوروزمون‎ ^△ (nowruzemun)	نوروز‌هایمان‎ (nowruz-hấyemân) نوروز‌هامون، نوروزامون‎ ^△ (nowruzấmun)
2^nd plural (“your”)	نوروزتان‎ (nowruzetân) نوروزتون‎ ^△ (nowruzetun)	نوروز‌هایتان‎ (nowruz-hấyetân) نوروز‌هاتون، نوروزاتون‎ ^△ (nowruzấtun)
3^rd plural (“their”)	نوروزشان‎ (nowruzešân) نوروزشون‎ ^△ (nowruzešun)	نوروز‌هایشان‎ (nowruz-hấyešân) نوروز‌هاشون، نوروزاشون‎ ^△ (nowruzấšun)
^△ Colloquial.

Derived terms

نوروزی‎ (nowruzi)

Related terms

نو‎ (now)
روز‎ (ruz)

Descendants

Arabic: نَوْرُوز‎ (nawrūz), نَيْرُوز‎ (nayrūz)
Azerbaijani: Novruz
Bashkir: Науруз (Nawruz)
Bengali: নওরোজ (nôoroz), নওরোজা (nôoroza)
Gujarati: નવરોજ (navroj)
Kazakh: Наурыз (Nauryz)
Northern Kurdish: newroz
Kyrgyz: Нооруз (Nooruz)
Russian: Навруз (Navruz)
Turkish: Nevruz
Turkmen: Nowruz
Uzbek: Navroʻz
Uyghur: نورۇز‎ (noruz)

References

Dehkhoda, Ali-Akbar (1931–), “نوروز”, in Dehkhoda Dictionary Institute, editors, Dehkhoda Dictionary (in Persian), Tehran: University of Tehran Press
Ferrand, Gabriel (1924), “L’élément persan dans les textes nautiques arabes des XV^o et XVI^o siècles”, in Journal asiatique‎ (in French), volume 204, pages 230–234
MacKenzie, D. N. (1971), “nōg-rōz”, in A concise Pahlavi dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.