गूर्त
Sanskrit
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *gr̥Htás, from Proto-Indo-Iranian *gr̥Htás, from Proto-Indo-European *gʷr̥H-tós, from *gʷerH- (“to welcome, agree”). Cognate with Latin grātus, Paelignian bratom.
Adjective
गूर्त • (gūrtá)
- agreeable
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 4.19.8:
- पूर्वीरुषसः शरदश्च गूर्ता वृत्रं जघन्वां असृजद्वि सिन्धून्।
परिष्ठिता अतृणद्बद्बधानाः सीरा इन्द्रः स्रवितवे पृथिव्या॥- pūrvīruṣasaḥ śaradaśca gūrtā vṛtraṃ jaghanvāṃ asṛjadvi sindhūn.
pariṣṭhitā atṛṇadbadbadhānāḥ sīrā indraḥ sravitave pṛthivyā. - Through many a morn and many a lovely autumn, having slain Vṛtra, he set free the rivers.
Indra hath set at liberty to wander on earth the streams encompassed pressed together.
- pūrvīruṣasaḥ śaradaśca gūrtā vṛtraṃ jaghanvāṃ asṛjadvi sindhūn.
- पूर्वीरुषसः शरदश्च गूर्ता वृत्रं जघन्वां असृजद्वि सिन्धून्।
- approved, welcome
Declension
| Masculine a-stem declension of गूर्त | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | गूर्तः (gūrtaḥ) | ||
| Gen. sg. | गूर्तस्य (gūrtasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | गूर्तः (gūrtaḥ) | गूर्तौ (gūrtau) | गूर्ताः (gūrtāḥ) |
| Vocative | गूर्त (gūrta) | गूर्तौ (gūrtau) | गूर्ताः (gūrtāḥ) |
| Accusative | गूर्तम् (gūrtam) | गूर्तौ (gūrtau) | गूर्तान् (gūrtān) |
| Instrumental | गूर्तेन (gūrtena) | गूर्ताभ्याम् (gūrtābhyām) | गूर्तैः (gūrtaiḥ) |
| Dative | गूर्ताय (gūrtāya) | गूर्ताभ्याम् (gūrtābhyām) | गूर्तेभ्यः (gūrtebhyaḥ) |
| Ablative | गूर्तात् (gūrtāt) | गूर्ताभ्याम् (gūrtābhyām) | गूर्तेभ्यः (gūrtebhyaḥ) |
| Genitive | गूर्तस्य (gūrtasya) | गूर्तयोः (gūrtayoḥ) | गूर्तानाम् (gūrtānām) |
| Locative | गूर्ते (gūrte) | गूर्तयोः (gūrtayoḥ) | गूर्तेषु (gūrteṣu) |
| Feminine ā-stem declension of गूर्त | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | गूर्ता (gūrtā) | ||
| Gen. sg. | गूर्तायाः (gūrtāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | गूर्ता (gūrtā) | गूर्ते (gūrte) | गूर्ताः (gūrtāḥ) |
| Vocative | गूर्ते (gūrte) | गूर्ते (gūrte) | गूर्ताः (gūrtāḥ) |
| Accusative | गूर्ताम् (gūrtām) | गूर्ते (gūrte) | गूर्ताः (gūrtāḥ) |
| Instrumental | गूर्तया (gūrtayā) | गूर्ताभ्याम् (gūrtābhyām) | गूर्ताभिः (gūrtābhiḥ) |
| Dative | गूर्तायै (gūrtāyai) | गूर्ताभ्याम् (gūrtābhyām) | गूर्ताभ्यः (gūrtābhyaḥ) |
| Ablative | गूर्तायाः (gūrtāyāḥ) | गूर्ताभ्याम् (gūrtābhyām) | गूर्ताभ्यः (gūrtābhyaḥ) |
| Genitive | गूर्तायाः (gūrtāyāḥ) | गूर्तयोः (gūrtayoḥ) | गूर्तानाम् (gūrtānām) |
| Locative | गूर्तायाम् (gūrtāyām) | गूर्तयोः (gūrtayoḥ) | गूर्तासु (gūrtāsu) |
| Neuter a-stem declension of गूर्त | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | गूर्तम् (gūrtam) | ||
| Gen. sg. | गूर्तस्य (gūrtasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | गूर्तम् (gūrtam) | गूर्ते (gūrte) | गूर्तानि (gūrtāni) |
| Vocative | गूर्त (gūrta) | गूर्ते (gūrte) | गूर्तानि (gūrtāni) |
| Accusative | गूर्तम् (gūrtam) | गूर्ते (gūrte) | गूर्तानि (gūrtāni) |
| Instrumental | गूर्तेन (gūrtena) | गूर्ताभ्याम् (gūrtābhyām) | गूर्तैः (gūrtaiḥ) |
| Dative | गूर्ताय (gūrtāya) | गूर्ताभ्याम् (gūrtābhyām) | गूर्तेभ्यः (gūrtebhyaḥ) |
| Ablative | गूर्तात् (gūrtāt) | गूर्ताभ्याम् (gūrtābhyām) | गूर्तेभ्यः (gūrtebhyaḥ) |
| Genitive | गूर्तस्य (gūrtasya) | गूर्तयोः (gūrtayoḥ) | गूर्तानाम् (gūrtānām) |
| Locative | गूर्ते (gūrte) | गूर्तयोः (gūrtayoḥ) | गूर्तेषु (gūrteṣu) |
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.