चरति

Pali

Alternative forms

carati (Latin script)
𑀘𑀭𑀢𑀺 (Brahmi script)
চরতি (Bengali script)
චරති (Sinhalese script)
စရတိ or ၸရတိ (Burmese script)
จรติ or จะระติ (Thai script)
ᨧᩁᨲᩥ (Tai Tham script)
ຈຣຕິ or ຈະຣະຕິ (Lao script)
ចរតិ (Khmer script)
𑄌𑄢𑄖𑄨 (Chakma script)

Verb

चरति (root car, first conjugation)

Devanagari script form of carati (“to walk”)

Conjugation

Conjugation of "चरति"

	Active		Middle
	Singular	Plural	Singular	Plural
Present
1st	चरामि (carāmi)	चराम (carāma)	चरे (care)	चराम्हे (carāmhe)
2nd	चरसि (carasi)	चरथ (caratha)	चरसे (carase)	चरव्हे (caravhe)
3rd	चरति (carati)	चरन्ति (caranti)	चरते (carate)	चरन्ते (carante) or चररे (carare)
Imperative
1st	चरामि (carāmi)	चराम (carāma)	चरे (care)	चरामसे (carāmase)
2nd	चर (cara) or चराहि (carāhi)	चरथ (caratha)	चरस्सु (carassu)	चरव्हो (caravho)
3rd	चरतु (caratu)	चरन्तु (carantu)	चरतं (carataṃ)	चरन्तं (carantaṃ)
Optative
1st	चरेय्यामि (careyyāmi) or चरेय्यं (careyyaṃ) or चरे (care)	चरेय्याम (careyyāma)	चरेय्यं (careyyaṃ)	चरेय्याम्हे (careyyāmhe)
2nd	चरेय्यासि (careyyāsi) or चरे (care)	चरेय्याथ (careyyātha)	चरेथो (caretho)	चरेय्यव्हो (careyyavho)
3rd	चरेय्य (careyya) or चरे (care)	चरेय्युं (careyyuṃ)	चरेथ (caretha)	चरेरं (careraṃ)

Present active participle: चरन्त् (carant), which see for forms and usage
Present middle participle: चरमान (caramāna), which see for forms and usage

Adjective

चरति

Devanagari script form of carati, which is masculine and neuter locative singular of चरन्त् (carant), present participle of the verb above

Sanskrit

Alternative scripts

ᬘᬭᬢᬶ (Balinese script)
চৰতি (Assamese script)
চরতি (Bengali script)
𑰓𑰨𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀘𑀭𑀢𑀺 (Brahmi script)
𑌚𑌰𑌤𑌿 (Grantha script)
ચરતિ (Gujarati script)
ਚਰਤਿ (Gurmukhi script)
ꦕꦫꦠꦶ (Javanese script)
ចរតិ (Khmer script)
ಚರತಿ (Kannada script)
ຈຣຕິ (Lao script)
ചരതി (Malayalam script)
𑘓𑘨𑘝𑘱 (Modi script)
ᢋᠠᠷᠠᢐᢈ (Mongolian script)
ᢜᠠᡵᠠᢠᡳ (Manchu script)
စရတိ (Burmese script)
𑦳𑧈𑦽𑧒 (Nandinagari script)
𑐔𑐬𑐟𑐶 (Newa script)
ଚରତି (Oriya script)
ꢗꢬꢡꢶ (Saurashtra script)
𑆖𑆫𑆠𑆴 (Sharada script)
𑖓𑖨𑖝𑖰 (Siddham script)
චරති (Sinhalese script)
చరతి (Telugu script)
จรติ (Thai script)
ཙ་ར་ཏི (Tibetan script)
𑒔𑒩𑒞𑒱 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *čálHati, from Proto-Indo-Iranian *čálHati, from Proto-Indo-European *kʷél-e-ti, from *kʷel- (“to move; to turn (around)”). Cognate with Ancient Greek πέλω (pélō), Latin colō, Avestan 𐬗𐬀𐬭𐬁𐬥𐬍‎ (carānī, “I move, approach”), Old English hwēol (whence English wheel). See also चलति (cálati).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /t͡ɕɐ́.ɾɐ.ti/
(Classical) IPA^(key): /ˈt͡ɕɐ.ɾɐ.t̪i/

Verb

चरति • (cárati) (root चर्, class 1, type P)

to move oneself, go, walk, move, stir, roam about, wander (said of men, animals, water, ships, stars, etc.)
to spread, be diffused (as fire)
to move or travel through, pervade, go along, follow
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.108.02
  
  índrasya dūtī́r iṣitā́ carāmi mahá ichántī paṇayo nidhī́n vaḥ
  atiṣkádo bhiyásā tán na āvat táthā rasā́yā ataram páyāṃsi
  I come appointed messenger of Indra, seeking your ample stores of wealth, O Paṇis.
  This hath preserved me from the fear of crossing: thus have I made my way o' er Rasa's waters.
to behave, conduct oneself, act, live, treat (with instrumental or locative)
to be engaged in, occupied or busy with
to have intercourse with, have to do with (+instrumental)
to continue performing or being
(astronomy) to be in any asterism or conjunction
to undertake, set about, under go, observe, practise, do or act in general, effect, make
to consume, eat (with accusative), graze
to make or render (with double accusative)
(causative) to cause to move or walk about
(causative) to pasture
(causative) to send, direct, turn, move
(causative) to cause any one (in accusative) to walk through (+accusative)
(causative) to drive away from (+ ablative)
(causative) to cause any one (in accusative) to practise or perform (with accusative)
(causative) to cause (any animal, +accusative) to eat
(causative) to cause to copulate
(causative) to ascertain (as through a spy instr.)
(causative) to doubt
(desiderative) to try to go
(desiderative) to wish to act or conduct oneself
(desiderative) to try to have intercourse with
(intensive) to move quickly or repeatedly, walk about, roam about (in locative)
(intensive) to act wantonly or coquettishly

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: चरितुम् (cáritum)
	Undeclinable
Infinitive	चरितुम् cáritum
Gerund	चरित्वा caritvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	चर्य / चरितव्य / चरणीय cárya / caritavya / caraṇīya
Feminine Gerundive	चर्या / चरितव्या / चरणीया cáryā / caritavyā / caraṇīyā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	चरित caritá
Feminine Past Passive Participle	चरिता caritā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	चरितवत् caritávat
Feminine Past Active Participle	चरितवती caritávatī

Present: चरति (cárati), चरते (cárate), चर्यते (caryáte)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	चरति cárati	चरतः cárataḥ	चरन्ति cáranti	चरते cárate	चरेते cárete	चरन्ते cárante	चर्यते caryáte	चर्येते caryéte	चर्यन्ते caryánte
Second	चरसि cárasi	चरथः cárathaḥ	चरथ cáratha	चरसे cárase	चरेथे cárethe	चरध्वे cáradhve	चर्यसे caryáse	चर्येथे caryéthe	चर्यध्वे caryádhve
First	चरामि cárāmi	चरावः cárāvaḥ	चरामः cárāmaḥ	चरे cáre	चरावहे cárāvahe	चरामहे cárāmahe	चर्ये caryé	चर्यावहे caryā́vahe	चर्यामहे caryā́mahe
Imperative
Third	चरतु / चरतात् cáratu / cáratāt	चरताम् cáratām	चरन्तु cárantu	चरताम् cáratām	चरेताम् cáretām	चरन्तम् cárantam	चर्यताम् caryátām	चर्येताम् caryétām	चर्यन्तम् caryántam
Second	चर / चरतात् cára / cáratāt	चरतम् cáratam	चरत cárata	चरस्व cárasva	चरेथाम् cárethām	चरध्वम् cáradhvam	चर्यस्व caryásva	चर्येथाम् caryéthām	चर्यध्वम् caryádhvam
First	चराणि cárāṇi	चराव cárāva	चराम cárāma	चरै cárai	चरावहै cárāvahai	चरामहै cárāmahai	चर्यै caryaí	चर्यावहै caryā́vahai	चर्यामहै caryā́mahai
Optative/Potential
Third	चरेत् cáret	चरेताम् cáretām	चरेयुः cáreyuḥ	चरेत cáreta	चरेयाताम् cáreyātām	चरेरन् cáreran	चर्येत caryéta	चर्येयाताम् caryéyātām	चर्येरन् caryéran
Second	चरेः cáreḥ	चरेतम् cáretam	चरेत cáreta	चरेथाः cárethāḥ	चरेयाथाम् cáreyāthām	चरेध्वम् cáredhvam	चर्येथाः caryéthāḥ	चर्येयाथाम् caryéyāthām	चर्येध्वम् caryédhvam
First	चरेयम् cáreyam	चरेव cáreva	चरेमः cáremaḥ	चरेय cáreya	चरेवहि cárevahi	चरेमहि cáremahi	चर्येय caryéya	चर्येवहि caryévahi	चर्येमहि caryémahi
Participles
	चरत् cárat			चरमाण cáramāṇa			चर्यमाण caryámāṇa

Imperfect: अचरत् (ácarat), अचरत (ácarata), अचर्यत (ácaryata)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अचरत् ácarat	अचरताम् ácaratām	अचरन् ácaran	अचरत ácarata	अचरेताम् ácaretām	अचरन्त ácaranta	अचर्यत ácaryata	अचर्येताम् ácaryetām	अचर्यन्त ácaryanta
Second	अचरः ácaraḥ	अचरतम् ácaratam	अचरत ácarata	अचरथाः ácarathāḥ	अचरेथाम् ácarethām	अचरध्वम् ácaradhvam	अचर्यथाः ácaryathāḥ	अचर्येथाम् ácaryethām	अचर्यध्वम् ácaryadhvam
First	अचरम् ácaram	अचराव ácarāva	अचराम ácarāma	अचरे ácare	अचरावहि ácarāvahi	अचरामहि ácarāmahi	अचर्ये ácarye	अचर्यावहि ácaryāvahi	अचर्यामहि ácaryāmahi

Future: चरिष्यति (cariṣyáti), चरिष्यते (cariṣyáte)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Simple Indicative
Third	चरिष्यति cariṣyáti	चरिष्यतः cariṣyátaḥ	चरिष्यन्ति cariṣyánti	चरिष्यते cariṣyáte	चरिष्येते cariṣyéte	चरिष्यन्ते cariṣyánte
Second	चरिष्यसि cariṣyási	चरिष्यथः cariṣyáthaḥ	चरिष्यथ cariṣyátha	चरिष्यसे cariṣyáse	चरिष्येथे cariṣyéthe	चरिष्यध्वे cariṣyádhve
First	चरिष्यामि cariṣyā́mi	चरिष्यावः cariṣyā́vaḥ	चरिष्यामः cariṣyā́maḥ	चरिष्ये cariṣyé	चरिष्यावहे cariṣyā́vahe	चरिष्यामहे cariṣyā́mahe
Periphrastic Indicative
Third	चरिता caritā́	चरितारौ caritā́rau	चरितारः caritā́raḥ	चरिता caritā́	चरितारौ caritā́rau	चरितारः caritā́raḥ
Second	चरितासि caritā́si	चरितास्थः caritā́sthaḥ	चरितास्थ caritā́stha	चरितासे caritā́se	चरितासाथे caritā́sāthe	चरिताध्वे caritā́dhve
First	चरितास्मि caritā́smi	चरितास्वः caritā́svaḥ	चरितास्मः caritā́smaḥ	चरिताहे caritā́he	चरितास्वहे caritā́svahe	चरितास्महे caritā́smahe
Participles
	चरिष्यत् cariṣyát			चरिष्याण cariṣyā́ṇa

Conditional: अचरिष्यत् (ácariṣyat), अचरिष्यत (ácariṣyata)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अचरिष्यत् ácariṣyat	अचरिष्यताम् ácariṣyatām	अचरिष्यन् ácariṣyan	अचरिष्यत ácariṣyata	अचरिष्येताम् ácariṣyetām	अचरिष्यन्त ácariṣyanta
Second	अचरिष्यः ácariṣyaḥ	अचरिष्यतम् ácariṣyatam	अचरिष्यत ácariṣyata	अचरिष्यथाः ácariṣyathāḥ	अचरिष्येथाम् ácariṣyethām	अचरिष्यध्वम् ácariṣyadhvam
First	अचरिष्यम् ácariṣyam	अचरिष्याव ácariṣyāva	अचरिष्याम ácariṣyāma	अचरिष्ये ácariṣye	अचरिष्यावहि ácariṣyāvahi	अचरिष्यामहि ácariṣyāmahi

Aorist: अचारीत् (ácārīt), अचारिष्ट (ácāriṣṭa)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अचारीत् ácārīt	अचारिष्टाम् ácāriṣṭām	अचारिषुः ácāriṣuḥ	अचारिष्ट ácāriṣṭa	अचारिषाताम् ácāriṣātām	अचारिषत ácāriṣata
Second	अचारीः ácārīḥ	अचारिष्तम् ácāriṣtam	अचारिष्ट ácāriṣṭa	अचारिष्ठाः ácāriṣṭhāḥ	अचारिषाथाम् ácāriṣāthām	अचारिढ्वम् ácāriḍhvam
First	अचारिषम् ácāriṣam	अचारिष्व ácāriṣva	अचारिष्म ácāriṣma	अचारिषि ácāriṣi	अचारिष्वहि ácāriṣvahi	अचारिष्महि ácāriṣmahi

Benedictive/Precative: चरियात् (cariyā́t), चरिषीष्ट (cariṣīṣṭá)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	चरियात् cariyā́t	चरियास्ताम् cariyā́stām	चरियासुः cariyā́suḥ	चरिषीष्ट cariṣīṣṭá	चरिषीयास्ताम् cariṣīyā́stām	चरिषीरन् cariṣīrán
Second	चरियाः cariyā́ḥ	चरियास्तम् cariyā́stam	चरियास्त cariyā́sta	चरिषीष्ठाः cariṣīṣṭhā́ḥ	चरिषीयास्थाम् cariṣīyā́sthām	चरिषीध्वम् cariṣīdhvám
First	चरियासम् cariyā́sam	चरियास्व cariyā́sva	चरियास्म cariyā́sma	चरिषीय cariṣīyá	चरिषीवहि cariṣīváhi	चरिषीमहि cariṣīmáhi

Perfect: चचार (cacā́ra), चेरे (ceré)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	चचार cacā́ra	चेरतुः cerátuḥ	चेरुः cerúḥ	चेरे ceré	चेराते cerā́te	चेरिरे ceriré
Second	चचरिथ cacáritha	चेरथुः ceráthuḥ	चेर cerá	चेरिषे ceriṣé	चेराथे cerā́the	चेरिध्वे ceridhvé
First	चचर cacára	चेरिव cerivá	चेरिम cerimá	चेरे ceré	चेरिवहे ceriváhe	चेरिमाहे cerimā́he
Participles
	चेरिवांस् cerivā́ṃs			चेराण cerāṇá

Derived terms

आचरति (ācarati)

Descendants

Pali: carati

References

Monier Williams (1899), “चरति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 389.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.