და
See also: -და-
Georgian
Pronunciation
- IPA(key): /da/
- Hyphenation: და
Etymology 1
From Old Georgian დაჲ (day), from Proto-Kartvelian *da-.
Inflection
Declension of და (see Georgian declension)
| singular | plural | archaic plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | და (da) | დები (debi) | დანი (dani) |
| ergative | დამ (dam) | დებმა (debma) | დათ(ა) (dat(a)) |
| dative | დას(ა) (das(a)) | დებს(ა) (debs(a)) | დათ(ა) (dat(a)) |
| genitive | დის(ა) (dis(a)) | დების(ა) (debis(a)) | დათ(ა) (dat(a)) |
| instrumental | დით(ა) (dit(a)) | დებით(ა) (debit(a)) | |
| adverbial | დად(ა) (dad(a)) | დებად(ა) (debad(a)) | |
| vocative | დავ (dav) | დებო (debo) | დანო (dano) |
| Notes: archaic plurals might not exist. | |||
Postpositional inflection of და (see Georgian postpositions)
| postpositions taking a dative case | singular | plural |
|---|---|---|
| -ზე (on - ) | დაზე (daze) | დებზე (debze) |
| -თან (near - ) | დასთან (dastan) | დებთან (debtan) |
| -ში (in - ) | დაში (daši) | დებში (debši) |
| -ვით (like a - ) | დასავით (dasavit) | დებივით (debivit) |
| postpositions taking a genitive case | singular | plural |
| -თვის (for - ) | დისთვის (distvis) | დებისთვის (debistvis) |
| -ებრ (like a - ) | დისებრ (disebr) | დებისებრ (debisebr) |
| -კენ (towards - ) | დისკენ (disḳen) | დებისკენ (debisḳen) |
| -გან (from/of - ) | დისგან (disgan) | დებისგან (debisgan) |
| postpositions taking an instrumental case | singular | plural |
| -დან (from / since - ) | დიდან (didan) | დებიდან (debidan) |
| -ურთ (together with - ) | დითურთ (diturt) | დებითურთ (debiturt) |
| postpositions taking an adverbial case | singular | plural |
| -მდე (up to - ) | დამდე (damde) | დებამდე (debamde) |
Coordinate terms
Georgian kinship terminology
| First step | Second step | Third step | Result |
|---|---|---|---|
| any [1] | - | - | ნათესავი (natesavi) |
| father/mother | - | - | მშობელი (mšobeli) |
| father | - | პაპა (ṗaṗa), ბაბუა (babua) | |
| sister | პაპიდა (ṗaṗida), ბაბუდა (babuda) | ||
| father | დიდი ბაბუა (didi babua), დიდი პაპა (didi ṗaṗa) | ||
| mother | დიდი ბებია (didi bebia) | ||
| mother | - | ბებია (bebia), დიდედა (dideda), ბაბო (babo) | |
| brother | - | ბიძა (biʒa) | |
| son/daughter | ბიძაშვილი (biʒašvili) | ||
| son/daughter | - | - | შვილი (švili) |
| son/daughter | - | შვილიშვილი (švilišvili) | |
| son/daughter | შვილთაშვილი (šviltašvili) | ||
| wife/husband | father/mother | მძახალი (mʒaxali) | |
| father | - | - | მამა (mama) |
| brother | wife | ბიცოლა (bicola), ძალუა (ʒalua), ძალო (ʒalo) | |
| sister | - | მამიდა (mamida) | |
| son/daughter | მამიდაშვილი (mamidašvili) | ||
| mother | - | - | დედა (deda) |
| sister | - | დეიდა (deida) | |
| sister | son/daugher | დეიდაშვილი (deidašvili) | |
| wife | - | - | ცოლი (coli) |
| sister | - | ცოლისდა (colisda) | |
| husband | ქვისლი (kvisli) | ||
| brother | - | ცოლისძმა (colisʒma) | |
| father | - | სიმამრი (simamri) | |
| mother | - | სიდედრი (sidedri) | |
| husband | - | - | ქმარი (kmari) |
| brother | - | მაზლი (mazli) | |
| wife | შილი (šili) | ||
| sister | - | მული (muli) | |
| mother | - | დედამთილი (dedamtili) | |
| father | - | მამამთილი (mamamtili) | |
| husband/wife | - | მეუღლე (meuɣle) | |
| any | - | მოყვარე (moq̇vare) | |
| son/brother | wife | - | რძალი (rʒali) [2] |
| daughter/sister | husband | - | სიძე (siʒe) [3] |
| daughter | - | - | ასული (asuli) |
| son | - | - | ძე (ʒe) |
| sister | - | - | და (da) |
| brother | - | - | ძმა (ʒma) |
| |||
Derived terms
- მოწყალების და (moc̣q̇alebis da)
- მედიცინის და (medicinis da), მედდა (medda)
See also
Etymology 2
From Old Georgian და (da), from Proto-Georgian-Zan *da-.
Laz
Etymology
From Proto-Kartvelian *da-.
Mingrelian
Etymology
From Proto-Kartvelian *da-.
References
- Kajaia, Otar (2005), “და”, in Megrul-kartuli leksiḳoni [Mingrelian–Georgian Dictionary], online version prepared by Joost Gippert, Frankfurt am Main, published 2001–2004, page 352
- Кипшидзе, Иосиф (1914), “და”, in Грамматика мингрельского (иверского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 7) (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 221a
- Kiria, Č̣abuḳi; Ezugbaia, Lali; Memišiši, Omar; Čuxua, Merab (2015) Lazur-megruli gramaṭiḳa [Laz–Mingrelian Grammar] (in Georgian), Tbilisi: Gamomcemloba Meridiani, page 785
- Kobalia, Alio (2010), “და”, in Merab Čuxua, Nona Kobalia, Nana Kobalia, editors, Megruli leksiḳoni [Mingrelian Dictionary] (Ḳolxuri seria; 7), online version prepared by Manana Buḳia, Tbilisi: Artanuji, →ISBN
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.