bilmək
Azerbaijani
Cyrillic | билмәк | |
---|---|---|
Perso-Arabic | بیلمک |
Etymology
From Proto-Turkic *bil- (“to know”)[1] Cognate with Old Turkic 𐰋𐰃𐰠 (b²il² /bil-/, “to know”), Turkish bilmek, Crimean Tatar bilmek, Uzbek bilmoq (“to know”). Crimean Tatar bilmek, Kazakh білу (bılu, “to know”), Tatar белү (belü)
Pronunciation
Verb
bilmək
- (transitive) to know
- Çox yaşayan çox bilməz, çox yer gəzən çox bilər
- It's not necessarily the person who has lived a long time that knows a lot, but rather the one who has been to many places.
- (literally, “One who lives long won't know a lot, one who travels many places will know.”)
- (transitive) to be able
- 1906, Sultanməcid Qənizadə, Allah xofu; republished as “Allah xofu”, in Həmid Araslı, Abbas Zamanov, editors, Sultanməcid Qənizadə. Seçilmiş əsərləri, Baku: Avrasiya Press, 2006, page 120:
- Muzdur Məşədi Əsgər rusca danışmaq bilmirdi.
- Farmworker Məşədi Əsgər couldn't speak Russian.
-
- (transitive) to consider, view
- 1911, Yusif Vazir Chamanzaminli, Zeynal Bəy :
- Pоlis məmurları şəhərin zahir görünüşünü bir təhər qaydaya salmağa var qüvvələrini sərf еtmişdilər və indi də şəhərin halını qubеrnatоra rövnəqli surətdə göstərməyi hər kəs özünə müqəddəs bir vəzifə bilirdi.
- Police authorities made every effort to put the appearance of the city in order and everyone considered it to be their holy duty to show to the governor the condition of the city in magnificent light now.
- Pоlis məmurları şəhərin zahir görünüşünü bir təhər qaydaya salmağa var qüvvələrini sərf еtmişdilər və indi də şəhərin halını qubеrnatоra rövnəqli surətdə göstərməyi hər kəs özünə müqəddəs bir vəzifə bilirdi.
- (intransitive) to falsely assume, to mistakenly believe something (only when used with elə).
- Mən elə bilirdim ki biz artıq evdəyik ― I thought we were already home [though we were not].
Usage notes
- Bilmək is never used in the sense 'to know someone'; the verb used in the latter sense is instead tanımaq.
Conjugation
Conjugation of bilmək
positive | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
subject non-past participle | bilən | |||||||
subject past participle | bilmiş | |||||||
subject future definite participle | biləcək | |||||||
non-subject future participle | (mənim +) biləcəyim | (sənin +) biləcəyin | (onun +) biləcəyi | (bizim +) biləcəyimiz | (sizin +) biləcəyiniz | (onların +) biləcəyi or biləcəkləri | ||
non-subject past participle | (mənim +) bildiyim | (sənin +) bildiyin | (onun +) bildiyi | (bizim +) bildiyimiz | (sizin +) bildiyiniz | (onların +) bildiyi or bildikləri | ||
bilib | ||||||||
general temporal participle | biləndə | |||||||
participle of intensification | bildikcə | |||||||
specific temporal participle | bilərkən | |||||||
reduplicated participle | bilə-bilə | |||||||
modal participle | bilərək | |||||||
infinitive | bilmək | |||||||
singular | plural | |||||||
first | second | third | first | second | third | |||
indicative | present | simple | bilirəm | bilirsən | bilir | bilirik | bilirsiniz | bilirlər |
perfect 1 | bilmişəm | bilmisən, bilmişsən* |
bilmişdir | bilmişik | bilmisiniz, bilmişsiniz* |
bilmişlər | ||
perfect 2 | – | bilibsən | bilib(dir) | – | bilibsiniz | bilib(dir)lər | ||
past | simple | bildim | bildin | bildi | bildik | bildiniz | bildilər | |
continuous | bilirdim | bilirdin | bilirdi | bilirdik | bilirdiniz | bilirdilər | ||
perfect | bilmişdim | bilmişdin | bilmişdi | bilmişdik | bilmişdiniz | bilmişdilər | ||
future | definite | biləcəyəm | biləcəksən | biləcək | biləcəyik | biləcəksiniz | biləcəklər | |
indefinite | bilərəm | bilərsən | bilər | bilərik | bilərsiniz | bilərlər | ||
future-in-the-past | definite | biləcəkdim | biləcəkdin | biləcəkdi | biləcəkdik | biləcəkdiniz | biləcəkdilər | |
indefinite | bilərdim | bilərdin | bilərdi | bilərdik | bilərdiniz | bilərdilər | ||
conditional | present | bilsəm | bilsən | bilsə | bilsək | bilsəniz | bilsələr | |
past | bilsəydim | bilsəydin | bilsəydi | bilsəydik | bilsəydiniz | bilsəydilər | ||
subjunctive | biləm | biləsən | bilə | bilək | biləsiniz | bilələr | ||
hortative | biləsiyəm | biləsisən | biləsi | biləsiyik | biləsisiniz | biləsilər | ||
obligational | present | bilməliyəm | bilməlisən | bilməli | bilməliyik | bilməlisiniz | bilməlilər | |
past | bilməliydim | bilməliydin | bilməliydi | bilməliydik | bilməliydiniz | bilməliydilər | ||
evidential | present | bilirmişəm | bilirmişsən | bilirmiş | bilirmişik | bilirmişsiniz | bilirmişlər | |
past | bilibmişəm | bilibmişsən | bilibmiş | bilibmişik | bilibmişsiniz | bilibmişlər | ||
imperative | bilim | bil | bilsin | bilək, biləlim* |
bilin | bilsinlər | ||
negative | ||||||||
subject non-past participle | bilməyən | |||||||
subject past participle | bilməmiş | |||||||
subject future definite participle | bilməyəcəq | |||||||
non-subject future participle | (mənim +) bilməyəcəyim | (sənin +) bilməyəcəyin | (onun +) bilməyəcəyi | (bizim +) bilməyəcəyimiz | (sizin +) bilməyəcəyiniz | (onların +) bilməyəcəyi or bilməyəcəkləri | ||
non-subject participle | (mənim +) bilmədiyim | (sənin +) bilmədiyin | (onun +) bilmədiyi | (bizim +) bilmədiyimiz | (sizin +) bilmədiyiniz | (onların +) bilmədiyi or bilmədikləri | ||
negative converb | - | |||||||
caritive compound | bilmədən | |||||||
general temporal participle | bilməyəndə | |||||||
participle of intensification | bilmədikcə | |||||||
specific temporal participle | bilməyərkən | |||||||
modal participle | bilməyərək | |||||||
infinitive | bilməmək | |||||||
singular | plural | |||||||
first | second | third | first | second | third | |||
indicative | present | simple | bilmirəm | bilmirsən | bilmir | bilmirik | bilmirsiniz | bilmirlər |
perfect 1 | bilməmişəm | bilməmisən, bilməmişsən* |
bilməmiş | bilməmişik | bilməmisiniz, bilməmişsiniz* |
bilməmişlər | ||
perfect 2 | – | bilməyibsən | bilməyib(dir) | – | bilməyibsiniz | bilməyib(dir)lər | ||
past | simple | bilmədim | bilmədin | bilmədi | bilmədik | bilmədiniz | bilmədilər | |
continuous | bilmirdim | bilmirdin | bilmirdi | bilmirdik | bilmirdiniz | bilmirdilər | ||
perfect | bilməmişdim | bilməmişdin | bilməmişdi | bilməmişdik | bilməmişdiniz | bilməmişdilər | ||
future | definite | bilməyəcəyəm | bilməyəcəksən | bilməyəcək | bilməyəcəyik | bilməyəcəksiniz | bilməyəcəklər | |
indefinite | bilmərəm | bilmərsən, bilməzsən |
bilməz | bilmərik | bilmərsiniz, bilməzsiniz | bilməzlər | ||
future-in-the-past | definite | bilməyəcəkdim | bilməyəcəkdin | bilməyəcəkdi | bilməyəcəkdik | bilməyəcəkdiniz | bilməyəcəkdilər | |
indefinite | bilməzdim | bilməzdin | bilməzdi | bilməzdik | bilməzdiniz | bilməzdilər | ||
conditional | present | bilməsəm | bilməsən | bilməsə | bilməsək | bilməsəniz | bilməsələr | |
past | bilməsəydim | bilməsəydin | bilməsəydi | bilməsəydik | bilməsəydiniz | bilməsəydilər | ||
subjunctive | bilməyəm | bilməyəsən | bilməyə | bilməyək | bilməyəsiniz | bilməyələr | ||
hortative | bilməyəsiyəm | bilməyəsisən | bilməyəsi | bilməyəsiyik | bilməyəsisiniz | bilməyəsilər | ||
obligational | present | bilməməliyəm | bilməməlisən | bilməməli | bilməməliyik | bilməməlisiniz | bilməməlilər | |
past | bilməməliydim | bilməməliydin | bilməməliydi | bilməməliydik | bilməməliydiniz | bilməməliydilər | ||
evidential | present | bilməyirmişəm | bilməyirmişsən | bilməyirmiş | bilməyirmişik | bilməyirmişsiniz | bilməyirmişlər | |
past | bilməyibmişəm | bilməyibmişsən | bilməyibmiş | bilməyibmişik | bilməyibmişsiniz | bilməyibmişlər | ||
imperative | bilməyim | bilmə | bilməsin | bilməyək bilməyəlim* |
bilməyin | bilməsinlər | ||
negative potential | ||||||||
subject non-past participle | biləmməyən | |||||||
subject future definite participle | biləmməyəcəq | |||||||
non-subject participle | (mənim +) biləmmədiyim | (sənin +) biləmmədiyin | (onun +) biləmmədiyi | (bizim +) biləmmədiyimiz | (sizin +) biləmmədiyiniz | (onların +) biləmmədiyi or biləmmədikləri | ||
converb | - | |||||||
caritive potentian converb | biləmmədən | |||||||
general temporal participle | biləmməyəndə | |||||||
participle of intensification | biləmmədikcə | |||||||
specific temporal participle | biləmməyərkən | |||||||
modal participle | biləmməyərək | |||||||
infinitive | biləmməmək | |||||||
singular | plural | |||||||
first | second | third | first | second | third | |||
indicative | present | simple | biləmmirəm | biləmmirsən | biləmmir | biləmmirik | biləmmirsiniz | biləmmirlər |
perfect 1 | biləmməmişəm | biləmməmisən, biləmməmişsən* |
biləmməmişdir | biləmməmişik | biləmməmisiniz, biləmməmişsiniz* |
biləmməşmilər | ||
perfect 2 | – | biləmməyibsən | biləmməyib(dir) | – | biləmməyibsiniz | biləmməyib(dir)lər | ||
past | simple | biləmmədim | biləmmədin | biləmmədi | biləmmədik | biləmmədiniz | biləmmədilər | |
continuous | biləmmirdim | biləmmirdin | biləmmirdi | biləmmirdik | biləmmirdiniz | biləmmirdilir | ||
perfect | biləmməmişdim | biləmməmişdin | biləmməmişdi | biləmməmişdik | biləmməmişdiniz | biləmməmişdilər | ||
future | definite | biləmməyəcəyəm | biləmməyəcəksən | biləmməyəcək | biləmməyəcəyik | biləmməyəcəksiniz | biləmməyəcəklər | |
indefinite | biləmmərəm | biləmmərsən, biləmməzsən |
biləmməz | biləmmərik | biləmmərsiniz, biləmməzsiniz |
biləmməzlər | ||
future-in-the-past | definite | biləmməyəcəkdim | biləmməyəcəkdin | biləmməyəcəkdi | biləmməyəcəkdik | biləmməyəcəkdiniz | biləmməyəcəkdilər | |
indefinite | biləmməzdim | biləmməzdin | biləmməzdi | biləmməzdik | biləmməzdiniz | biləmməzdilər | ||
conditional | present | biləmməsəm | biləmməsən | biləmməsə | biləmməsək | biləmməsəniz | biləmməsələr | |
past | biləmməsəydim | biləmməsəydin | biləmməsəydi | biləmməsəydik | biləmməsəydiniz | biləmməsəydilər | ||
subjunctive | biləmməyəm | biləmməyəsən | biləmməyə | biləmməyək | biləmməyəsiniz | biləmməyələr | ||
imperative | biləmməyim | biləmmə | biləmməsin | biləmməyək | biləmməyin | biləmməsinlər | ||
* dated or high-register |
Derived terms
References
- Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*bil-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
- Haneda, Koichi (2009—2010), “bilmək”, in لغات لهجهی تبریز [Vocabulary of Tabrizi Dialect] (in Persian), Tabriz: یاران, →ISBN, page 94
Khalaj
Perso-Arabic | بیلمَک |
---|
Etymology
From Proto-Turkic *bil- (“to know”).
Pronunciation
- (Xarrâbî) IPA(key): [bɪlˈmæk]
References
- Doerfer, Gerhard (1980) Wörterbuch des Chaladsch (Dialekt von Charrab) [Khalaj dictionary] (in German), Budapest: Akadémiai Kiadó
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.