türemek

Turkish

Etymology

From Ottoman Turkish توره‌‌‌مك‎ (türemek, “to start into existence, increase and multiply”), from Old Anatolian Turkish [script needed] (dörü-), [Unspecified needed] (töre-, “to be born, come into existence”), from Proto-Turkic *töre- (“to be born, originate”)[1], ultimately from Proto-Turkic *töŕ (“foundation, root; origin, ancestors”)[2] and related to Yakut төрүт (törüt, “origin”).

cognates

Cognate with Old Turkic 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰢‎ (törümiş, “have been created”), Old Uyghur [script needed] (törü-, “to come into existence, to appear”), Karakhanid [script needed] (törǖmēk, “to come into existence, to be created”), Azerbaijani törəmək (“to come into being, to be generated”), Khakas тӧрирге (“to be born”), Kyrgyz төрөө (töröö), Southern Altai тӧрӧӧр (töröör, “to give birth to”), Tuvan төрүүр (törüür, “to give birth to, be born”), Yakut төрөө (töröö, “to give birth to”).

Verb

türemek (third-person singular simple present türer)

(intransitive) to breed, increase, multiply, pullulate
(intransitive, with ablative case) to descend, originate, arise, emerge, derive, be derived
(intransitive) to spring up, appear suddenly

Conjugation

Conjugation of türemek

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative

infinitive			türemek
impersonal participle	imperfective		türeyen
	perfective		türemiş
	prospective		türeyecek
personal participle	non-prospective		türediğim	türediğin	türediği	türediğimiz	türediğiniz	türedikleri
personal participle	prospective		türeyeceğim	türeyeceğin	türeyeceği	türeyeceğimiz	türeyeceğiniz	türeyecekleri
verbal noun			türeme
way of doing			türeyiş
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	türerim	türersin	türer	türeriz	türersiniz	türerler
	present	imperfective	türüyorum	türüyorsun	türüyor	türüyoruz	türüyorsunuz	türüyorlar
	past	perfective	türedim	türedin	türedi	türedik	türediniz	türediler
	past	imperfective	türüyordum	türüyordun	türüyordu	türüyorduk	türüyordunuz	türüyorlardı
	future		türeyeceğim	türeyeceksin	türeyecek	türeyeceğiz	türeyeceksiniz	türeyecekler
inferential	perfective		türemişim	türemişsin	türemiş	türemişiz	türemişsiniz	türemişler
	aorist		türermişim	türermişsin	türermiş	türermişiz	türermişsiniz	türermişler
	imperfective		türüyormuşum	türüyormuşsun	türüyormuş	türüyormuşuz	türüyormuşsunuz	türüyormuşlar
conditional	simple		türesem	türesen	türese	türesek	türeseniz	türeseler
conditional	perfective		türeseydim	türeseydin	türeseydi	türeseydik	türeseydiniz	türeseydiler
optative			türeyeyim	türeyesin	türeye	türeyelim	türeyesiniz	türeyeler
progressive			türemekteyim	türemektesin	türemekte	türemekteyiz	türemektesiniz	türemekteler
necessitative			türemeliyim	türemelisin	türemeli	türemeliyiz	türemelisiniz	türemeliler
imperative				türe	türesin		türeyin	türesinler

Positive interrogative

			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	türer miyim?	türer misin?	türer mi?	türer miyiz?	türer misiniz?	türerler mi?
	present	imperfective	türüyor muyum?	türüyor musun?	türüyor mu?	türüyor muyuz?	türüyor musunuz?	türüyorlar mı?
	past	perfective	türedim mi?	türedin mi?	türedi mi?	türedik mi?	türediniz mi?	türediler mi?
	past	imperfective	türüyor muydum?	türüyor muydun?	türüyor muydu?	türüyor muyduk?	türüyor muydunuz?	türüyorlar mıydı?
	future		türeyecek miyim?	türeyecek misin?	türeyecek mi?	türeyecek miyiz?	türeyecek misiniz?	türeyecekler mi?
inferential	perfective		türemiş miyim?	türemiş misin?	türemiş mi?	türemiş miyiz?	türemiş misiniz?	türemişler mi?
	aorist		türer miymişim?	türer miymişsin?	türer miymiş?	türer miymişiz?	türer miymişsiniz?	türerler miymiş?
	imperfective		türüyor muymuşum?	türüyor muymuşsun?	türüyor muymuş?	türüyor muymuşuz?	türüyor muymuşsunuz?	türüyorlar mıymış?
conditional	simple		türesem mi?	türesen mi?	türese mi?	türesek mi?	türeseniz mi?	türeseler mi?
conditional	perfective		türese miydim?	türese miydin?	türese miydi?	türese miydik?	türese miydiniz?	türeseler miydi?
progressive			türemekte miyim?	türemekte misin?	türemekte mi?	türemekte miyiz?	türemekte misiniz?	türemekteler mi?
necessitative			türemeli miyim?	türemeli misin?	türemeli mi?	türemeli miyiz?	türemeli misiniz?	türemeliler mi?

Negative declarative

infinitive			türememek
impersonal participle	imperfective		türemeyen
	perfective		türememiş
	prospective		türemeyecek
personal participle	non-prospective		türemediğim	türemediğin	türemediği	türemediğimiz	türemediğiniz	türemedikleri
personal participle	prospective		türemeyeceğim	türemeyeceğin	türemeyeceği	türemeyeceğimiz	türemeyeceğiniz	türemeyecekleri
verbal noun			türememe
way of doing			türemeyiş
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	türemem	türemezsin	türemez	türemeyiz	türemezsiniz	türemezler
	present	imperfective	türemiyorum	türemiyorsun	türemiyor	türemiyoruz	türemiyorsunuz	türemiyorlar
	past	perfective	türemedim	türemedin	türemedi	türemedik	türemediniz	türemediler
	past	imperfective	türemiyordum	türemiyordun	türemiyordu	türemiyorduk	türemiyordunuz	türemiyordular
	future		türemeyeceğim	türemeyeceksin	türemeyecek	türemeyeceğiz	türemeyeceksiniz	türemeyecekler
inferential	perfective		türememişim	türememişsin	türememiş	türememişiz	türememişsiniz	türememişler
	aorist		türemezmişim	türemezmişsin	türemezmiş	türemezmişiz	türemezmişsiniz	türemezmişler
	imperfective		türemiyormuşum	türemiyormuşsun	türemiyormuş	türemiyormuşuz	türemiyormuşsunuz	türemiyormuşlar
conditional	simple		türemesem	türemesen	türemese	türemesek	türemeseniz	türemeseler
conditional	perfective		türemeseydim	türemeseydin	türemeseydi	türemeseydik	türemeseydiniz	türemeseydiler
optative			türemeyeyim	türemeyesin	türemeye	türemeyelim	türemeyesiniz	türemeyeler
progressive			türememekteyim	türememektesin	türememekte	türememekteyiz	türememektesiniz	türememekteler
necessitative			türememeliyim	türememelisin	türememeli	türememeliyiz	türememelisiniz	türememeliler
imperative				türeme	türemesin		türemeyin	türemesinler

Negative interrogative

			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	türemez miyim?	türemez misin?	türemez mi?	türemez miyiz?	türemez misiniz?	türemezler mi?
	present	imperfective	türemiyor muyum?	türemiyor musun?	türemiyor mu?	türemiyor muyuz?	türemiyor musunuz?	türemiyorlar mı?
	past	perfective	türemedim mi?	türemedin mi?	türemedi mi?	türemedik mi?	türemediniz mi?	türemediler mi?
	past	imperfective	türemiyor muydum?	türemiyor muydun?	türemiyor muydu?	türemiyor muyduk?	türemiyor muydunuz?	türemiyorlar mıydı?
	future		türemeyecek miyim?	türemeyecek misin?	türemeyecek mi?	türemeyecek miyiz?	türemeyecek misiniz?	türemeyecekler mi?
inferential	perfective		türememiş miyim?	türememiş misin?	türememiş mi?	türememiş miyiz?	türememiş misiniz?	türememişler mi?
	aorist		türemez miymişim?	türemez miymişsin?	türemez miymiş?	türemez miymişiz?	türemez miymişsiniz?	türemezler miymiş?
	imperfective		türemiyor muymuşum?	türemiyor muymuşsun?	türemiyor muymuş?	türemiyor muymuşuz?	türemiyor muymuşsunuz?	türemiyorlar mıymış?
conditional	simple		türemesem mi?	türemesen mi?	türemese mi?	türemesek mi?	türemeseniz mi?	türemeseler mi?
conditional	perfective		türemese miydim?	türemese miydin?	türemese miydi?	türemese miydik?	türemese miydiniz?	türemeseler miydi?
progressive			türememekte miyim?	türememekte misin?	türememekte mi?	türememekte miyiz?	türememekte misiniz?	türememekteler mi?
necessitative			türememeli miyim?	türememeli misin?	türememeli mi?	türememeli miyiz?	türememeli misiniz?	türememeliler mi?

Derived terms

türedi
türeme
türememek
türev
türeyebilmek
türeyememek
türeyiş

Related terms

References

Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*t`ŏ̀ri”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Tekin, Talât. “Once More Zetacism and Sigmatism.” Central Asiatic Journal, vol. 23, no. 1/2, Harrassowitz Verlag, 1979, page 135.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[EDAL-1] Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*t`ŏ̀ri”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

[2] Tekin, Talât. “Once More Zetacism and Sigmatism.” Central Asiatic Journal, vol. 23, no. 1/2, Harrassowitz Verlag, 1979, page 135.