ostać

Inherited from Proto-Slavic *ostati (stem *ostan-). By surface analysis, o- +‎ stać.[1]

ostać pf

1. to stay, to not leave someone or some place [+ przy (locative) = by whose side]
   • 1393, Teki Adolfa Pawińskiego, volume IV, number 4543, published 1897:

     Streczka strauila s tim dedzødzem (leg. dziecięciem), czso bilo po møszu ostalo

     Streczka strawiła z tym dziecięciem, cso było po mężu ostało

   • 1396, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, t. I, Roty poznańskie, number 314, published 1959:

     Iaco yest Marcin dal Wolcze pozagu dwadzeszcze grziwen a ti penadze przi Miroslawe ostali

     Jako jest Marcin dal Wolce posagu dwadzieście grzywien a ty pieniądze przy Mirosławie ostały

   • 1407, “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎, volume 6, Franciszek Piekosiński, published 1902, page 334:

     Viszemir mal przi maczerzi ostacz

     Wyszemir miał przy macierzy ostać

   • Fifteenth century, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, Ludwik Bernacki, published 1930, Ex 10, page 24:

     Gedne owcze wasze a dobidczyøtha nechacz ostanø (remaneant), a dzeczy wasze nyechacz s wamy gydøø

     Jedno owce wasze a dobytczęta niechać ostaną (remaneant), a dzieci wasze niechać s wami jidą

   • Fifteenth century, Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, published 1874-1891, page 237:

     A y mowy thu mystrz geden, gdi vbodzi duchem mayą nyebo, a czischi zyemyą, aczsesch ma ostacz pischnim, a gnyewywim wyernye sam pkyel

     A i mowi tu mistrz jeden: gdy ubodzy duchem mają niebo, a ciszy ziemię, a csoż ma ostać pysznym a gniewiwym? Wiernie sam pkieł

2. to stay, to remain in some state
   • 1424, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, t. II, Roty pyzdrskie, number 1006, published 1960:

     Iszesm bil poslem do panyey Santhky od pana Andrzeya, pytayącz yey, aczbi czso kmyecze zaszecly na yey lancze. A ona rzecla, ysze niczsz y yeszcze jego pocos ostal

     Iżeśm był posłem do paniej Sędki od pana Andrzeja, pytając jej, aczby cso kmiecie zasiekli na jej łące. A ona rzekła, iże nics i jeszcze jego pokos ostał

   • 15th century, Fragment nieznanego modlitewnika staropolskiego z XIV wieku, number 1/2, s. 33-38, XV edition, Jerzy Zathey, published 1964, page 36:

     Dzisa boog czlouek uczinon yest, yen przettim bil, ostal, a tso ne bilo, *wsol (id, quod fuit, permansit, et quod non erat, assumpsit)

     Dzisia Bog człowiek uczynion jest, jen przedtym był, ostał, a cso nie było, wziął (id, quod fuit, permansit, et quod non erat, assumpsit)

3. to remain, to not die
   • Fifteenth century, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, Ludwik Bernacki, published 1930, 7. 23. sim. ib. 19, page 31:

     Gedno sam Noe ostal (remansit autem solus Noe) a czy, czso s nym bily w korabyv

     Jedno sam Noe ostał (remansit autem solus Noe) a ci, cso s nim byli w korabiu

   • Fifteenth century, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, Ludwik Bernacki, published 1930, Ex 10, page 5:

     *Przywyødø kobilky..., abi sznyedzono bilo, czsosz gest bilo po gradzye ostalo (quod residuum fuerit grandini)

     Przywiodę kobyłki..., aby śniedzono było, csoż jest było po gradzie ostało (quod residuum fuerit grandini)

   • 1471, Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, published 1901, page 40:

     Aby nye ostala (war. lub.: aby nye ostal) vt non supersit (quaerunt exstinguere scintillam meam, quae relicta est, ut non supersit viro meo nomen et reliquiae super terram II Reg 14, 7)

     Aby nie ostała (war. lub.: aby nie ostał) vt non supersit (quaerunt exstinguere scintillam meam, quae relicta est, ut non supersit viro meo nomen et reliquiae super terram II Reg 14, 7)

4. to retain an inheritance, to not lose an inheritance
   • 1401, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎, Romuald Hube, published 1888, page 81, sim. 1407 ib. 88:

     Jaszek røczil za Alszbeczina oczcza poltrzeczeynaczcze grziwni y ona w yego ymenu ostala

5. to be indebted, to owe money
   • 1398, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki, Antoni Zygmunt Helcel, published 1856-1870:

     Gdiby tego nye vczinil, tedi Jacuss trzy grziwni Michalcoui ostal

     Gdyby tego nie uczynił, tedy Jakusz trzy grzywny Michalcowi ostał

6. to appear in court
   • Before the 16th century, “Die Magdeburger Urtheile. Ein Deutschen Rechtes in polnischer Sprache aus der Mitte des XV Jahrhunderts”, in Archiv für slavische Philologie, Aleksander Brückner, published 1884, page 384:

     Ostanyely (cum paruerit, OrtMac 125: stanyely), komv wyna dana, a bandzely gemv szkazano odprzyszancz szye, tedy przyszagy ma woyth przyyacz

7. to fatigue, to become tired
   • Before the 16th century, Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, published 1901, page 11:

     Wyelmy ostalem (może corruptum pro vstalem, war. kal.: vstalem) opido lassusum (da mihi de coctione hac rufa, quia oppido lassus sum Gen 25, 30)

     Wielmi ostałem (war. kal.: ustałem) opido lassusum (da mihi de coctione hac rufa, quia oppido lassus sum Gen 25, 30)

   • Fifteenth century, Pamiętnik Literacki. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej, published 1902-1952, page 307:

     Ostacz cessare

8. to become
   • 1454, Legenda o św. Aleksym‎, page 218:

     Ktoryle chorobą myal, nathemyescz (pro nathemyesczye ?) szdrow ostal

• Polish: ostać

Inherited from Proto-Slavic *otъstati.[2]

ostać pf

1. to abandon; to leave someone or some place to quit or stop doing something
   • Fifteenth century, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, Ludwik Bernacki, published 1930, Deut 31, page 6, sim. ib. 31, 8.:

     Nye opvsczi czebye ani ostanye (non dimittet nec derelinquet te)

     Nie opuści ciebie ani ostanie (non dimittet nec derelinquet te)

     He will not abandon or leave you.

   • 1463-1465, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎, Jan Rozwadowski, published 1901:

     Policarpusz... gdy szya moglyl bogv vyelye, osztal vszech lvdzy w kosczyelye

   • Fifteenth century, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, Ludwik Bernacki, published 1930, IV Reg 10, page 29:

     Nye odstøpyl any ostal cyelczow zlotich (non recessit nec dereliquit vitulos aureos)

     Nie odstąpił ani ostał cielcow złotych (non recessit nec dereliquit vitulos aureos)

   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎, page 20:

     Taco nagle sirce iego iemu doracy, yzbi greha ostal

     Tako nagle sirce jego jemu doradzi, iżby grzecha ostał

   • End of the 14th century, Ludwik Bernacki, editor, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎, published 1939, page 22:

     Zbawi gospodzin dusze swøtich swogich y ne ostanø (Puł: nye zgrzesszø) wszistczi (non delinquent omnes), gisz pwaiø wen et non derelinquent omnes, qui sperant in eo

     bawi Gospodzin dusze świętych swojich i nie *ostaną (Puł: nie zgrzeszą) wszystcy (non delinquent omnes), jiż pwają weń et non derelinquent omnes, qui sperant in eo

• Polish: ostać

Inherited from Proto-Slavic *ob- + *stojati.[3]

ostać pf

1. to withstand, to resist
   • Fifteenth century, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, Ludwik Bernacki, published 1930, Jos 7, page 12:

     Nye bødze mocz ostacz Israhel przed swimi nyeprziyaczelmi (nec poterit Israel stare ante hostes suos)

     Nie będzie moc ostać Israhel przed swymi nieprzyjacielmi (nec poterit Israel stare ante hostes suos)

2. to defeat
   • End of the 14th century, Ludwik Bernacki, editor, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎, published 1939, page 2:

     Czøsto wyboyowaly mø ode mlodosczy mogey, ale ne mogly mne ostaczy (etenim non potuerunt mihi, Puł: ale nye mogly s myę)

     Często wybojowali mię ode młodości mojej, ale nie mogli mnie ostaci (etenim non potuerunt mihi, Puł: ale nie mogli s mię)

3. (reflexive) to demonstrate one's right to court
   • 1422, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 29, Władysław Kuraszkiewicz and Adam Wolff, published 1950:

     O ctorø obrambø Passzek na Ondrzeia szalowa<ł>, przi tey szye yest ne ostal, a Ondrzey szø ostal

     O ktorą obrębę Paszek na Ondrzeja żałowa<ł>, przy tej sie jest nie ostał a Ondrzej się ostał

4. (reflexive, of an ortyl) to remain valid, to remain in effect
   • 992—1573, Wyroki sądów miejskich czyli ortyle, volume 6, s.19-145, Wacław Aleksander Maciejowski, published 1858, page 47:

     Orthel, czo wyrzekly przyszyasznyczy, yesth prawy, a ma szye oszthacz podlug prawa

• Polish: ostać

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “ostać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• M. Arcta Słownik Staropolski/Ostać on the Polish Wikisource.Wikisource ^pl

• IPA^(key): /ˈɔ.stat͡ɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɔstat͡ɕ
• Syllabification: o‧stać

Inherited from Old Polish ostać, from Proto-Slavic *ostati (stem *ostan-). Cognates include Silesian ôstoć and Kashubian òstac.

ostać pf (imperfective ostawać)

1. (intransitive, archaic or poetic) to stay, to remain

   Synonyms: pozostać, zostać

Inherited from Old Polish ostać, from Proto-Slavic *otъstati.

ostać pf

1. (obsolete, intransitive) to abandon; to leave

Inherited from Old Polish ostać, from Proto-Slavic *ob- + *stojati, from Proto-Slavic *stojati, from earlier *stojěti. By surface analysis, o- +‎ stać.

ostać pf

1. (reflexive) to persist, to survive, to hold out

• ostać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• ostać in Polish dictionaries at PWN
• “ostać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish], 2010-2022
• “ostać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish], 2010-2022
• Samuel Bogumił Linde (1807-1814), “ostać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “ostać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “ostać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 862
• ostać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego