स्वप्न
Hindi
Declension
Declension of स्वप्न (masc cons-stem)
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | स्वप्न svapn |
स्वप्न svapn |
| oblique | स्वप्न svapn |
स्वप्नों svapnõ |
| vocative | स्वप्न svapn |
स्वप्नो svapno |
Derived terms
- स्वप्न देखना (svapn dekhnā)
Marathi
Pronunciation
- IPA(key): /sʋəp.nə/
Declension
| Declension of स्वप्न (svapna) | |||
|---|---|---|---|
| direct singular |
स्वप्न svapna | ||
| direct plural |
स्वप्ने, स्वप्नं svapne, svapna | ||
| singular | plural | ||
| nominative | स्वप्न svapna |
स्वप्ने, स्वप्नं svapne, svapna | |
| oblique | स्वप्ना- svapnā- |
स्वप्नां- svapnāN- | |
| dative | स्वप्नाला svapnālā |
स्वप्नांना svapnāNnā | |
| ergative | स्वप्नाने svapnāne |
स्वप्नांनी svapnāNni | |
| instrumental | स्वप्नाशी svapnāśi |
स्वप्नांशी svapnāNśi | |
| locative | स्वप्नात svapnāt |
स्वप्नांत svapnāNt | |
| vocative | स्वप्ना svapnā |
स्वप्नांनो svapnāNno | |
| Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Dative Note: -स (-sa) is archaic. -ते (-te) is limited to literary usage. Locative Note: -त (-ta) is a postposition. | |||
| Genitive declension of स्वप्न | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| masculine object | feminine object | neuter object | oblique | |||||
| singular | plural | singular | plural | singular* | plural | |||
| singular subject | स्वप्नाचा svapnāċā |
स्वप्नाचे svapnāce |
स्वप्नाची svapnāci |
स्वप्नाच्या svapnāca |
स्वप्नाचे, स्वप्नाचं svapnāce, svapnāċa |
स्वप्नाची svapnāci |
स्वप्नाच्या svapnāca | |
| plural subject | स्वप्नांचा svapnāNċā |
स्वप्नांचे svapnāNce |
स्वप्नांची svapnāNci |
स्वप्नांच्या svapnāNca |
स्वप्नांचे, स्वप्नांचं svapnāNce, svapnāNċa |
स्वप्नांची svapnāNci |
स्वप्नांच्या svapnāNca | |
| * Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition. | ||||||||
References
- Berntsen, Maxine, “स्वप्न”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies, 1982-1983.
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- ᬲ᭄ᬯᬧ᭄ᬦ (Balinese script)
- স্বপ্ন (Assamese script)
- স্বপ্ন (Bengali script)
- 𑰭𑰿𑰪𑰢𑰿𑰡 (Bhaiksuki script)
- 𑀲𑁆𑀯𑀧𑁆𑀦 (Brahmi script)
- 𑌸𑍍𑌵𑌪𑍍𑌨 (Grantha script)
- સ્વપ્ન (Gujarati script)
- ਸੑਵਪੑਨ (Gurmukhi script)
- ꦱ꧀ꦮꦥ꧀ꦤ (Javanese script)
- ស្វប្ន (Khmer script)
- ಸ್ವಪ್ನ (Kannada script)
- ສ຺ວປ຺ນ (Lao script)
- സ്വപ്ന (Malayalam script)
- 𑘭𑘿𑘪𑘢𑘿𑘡 (Modi script)
- ᠰᢦᢒᠨᠠ᠋ (Mongolian script)
- ᠰᠣᠸᠠᢒᠨᠠ (Manchu script)
- သွပ္န (Burmese script)
- 𑧍𑧠𑧊𑧂𑧠𑧁 (Nandinagari script)
- 𑐳𑑂𑐰𑐥𑑂𑐣 (Newa script)
- ସ୍ଵପ୍ନ (Oriya script)
- ꢱ꣄ꢮꢦ꣄ꢥ (Saurashtra script)
- 𑆱𑇀𑆮𑆥𑇀𑆤 (Sharada script)
- 𑖭𑖿𑖪𑖢𑖿𑖡 (Siddham script)
- ස්වප්න (Sinhalese script)
- స్వప్న (Telugu script)
- สฺวปฺน (Thai script)
- སྭ་པྣ (Tibetan script)
- 𑒮𑓂𑒫𑒣𑓂𑒢 (Tirhuta script)
Etymology
From Proto-Indo-Iranian *swápnas (“sleep, dream”), from Proto-Indo-European *swépnos (“sleep, dream”), from *swep- (“to sleep”). Cognate with Avestan 𐬓𐬀𐬟𐬥𐬀 (xᵛafna), Latin somnus, sopor, Ancient Greek ὕπνος (húpnos), Lithuanian sapnas, Persian خواب (xvâb, “dream”), Old Church Slavonic сънъ (sŭnŭ), Old English swefn (whence English sweven).
Noun
स्वप्न • (svápna) m
- sleep, sleeping
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.86.6:
- न स स्वो दक्षो वरुण ध्रुतिः सा सुरा मन्युर्विभीदको अचित्तिः ।
अस्ति ज्यायान्कनीयस उपारे स्वप्नश्चनेदनृतस्य प्रयोता॥- na sa svo dakṣo varuṇa dhrutiḥ sā surā manyurvibhīdako acittiḥ .
asti jyāyānkanīyasa upāre svapnaścanedanṛtasya prayotā. - Not our own will betrayed us, but seduction, thoughtlessness, Varuṇa wine, dice, or anger.
The old is near to lead astray the younger: even sleep removeth not all evil-doing.
- na sa svo dakṣo varuṇa dhrutiḥ sā surā manyurvibhīdako acittiḥ .
- न स स्वो दक्षो वरुण ध्रुतिः सा सुरा मन्युर्विभीदको अचित्तिः ।
- dream, dreaming
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 2.28.10:
- यो मे राजन्युज्यो वा सखा वा स्वप्ने भयं भीरवे मह्यमाह ।
स्तेनो वा यो दिप्सति नो वृको वा त्वं तस्माद्वरुण पाह्यस्मान् ॥- yo me rājanyujyo vā sakhā vā svapne bhayaṃ bhīrave mahyamāha .
steno vā yo dipsati no vṛko vā tvaṃ tasmādvaruṇa pāhyasmān . - O King, whoever, be he friend or kinsman, hath threatened me affrighted in my dream-
If any wolf or robber fain would harm us, therefrom, O Varuṇa, give thou us protection.
- yo me rājanyujyo vā sakhā vā svapne bhayaṃ bhīrave mahyamāha .
- यो मे राजन्युज्यो वा सखा वा स्वप्ने भयं भीरवे मह्यमाह ।
- sleepiness, drowsiness
Declension
| Masculine a-stem declension of स्वप्न (svápna) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | स्वप्नः svápnaḥ |
स्वप्नौ svápnau |
स्वप्नाः / स्वप्नासः¹ svápnāḥ / svápnāsaḥ¹ |
| Vocative | स्वप्न svápna |
स्वप्नौ svápnau |
स्वप्नाः / स्वप्नासः¹ svápnāḥ / svápnāsaḥ¹ |
| Accusative | स्वप्नम् svápnam |
स्वप्नौ svápnau |
स्वप्नान् svápnān |
| Instrumental | स्वप्नेन svápnena |
स्वप्नाभ्याम् svápnābhyām |
स्वप्नैः / स्वप्नेभिः¹ svápnaiḥ / svápnebhiḥ¹ |
| Dative | स्वप्नाय svápnāya |
स्वप्नाभ्याम् svápnābhyām |
स्वप्नेभ्यः svápnebhyaḥ |
| Ablative | स्वप्नात् svápnāt |
स्वप्नाभ्याम् svápnābhyām |
स्वप्नेभ्यः svápnebhyaḥ |
| Genitive | स्वप्नस्य svápnasya |
स्वप्नयोः svápnayoḥ |
स्वप्नानाम् svápnānām |
| Locative | स्वप्ने svápne |
स्वप्नयोः svápnayoḥ |
स्वप्नेषु svápneṣu |
| Notes |
| ||
Derived terms
- दुःस्वप्न (duḥsvápna)
Descendants
- → Early Assamese: স্বপন (sbopono)
- Assamese: সপোন (xopün)
- → Marathi: स्वप्न (svapna)
- → Bengali: স্বপ্ন (śopno)
- Pali: soppa
- Paisaci Prakrit:
- Punjabi: ਸੁਪਨਾ (supnā), ਸੁਫਨਾ (suphnā)
- Sauraseni Prakrit:
- → Hindi: स्वप्न (svapna)
- Maithili: 𑒮𑒣𑒢𑒰 (sapanā)
- → Kannada: ಸ್ವಪ್ನ (svapna)
- → Malayalam: സ്വപ്നം (svapnaṃ)
- → Tamil: சொப்பனம் (coppaṉam)
- → Telugu: స్వప్నము (svapnamu)
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.