नील

Bhojpuri

Etymology

From Sanskrit नील (nīla).

Noun

नील (nīl) m (Kaithi 𑂢𑂲𑂪)

  1. (botany) indigo

Hindi

Etymology

From Sanskrit नील (nīla).

Pronunciation
  • (Delhi Hindi) IPA(key): /niːl/, [n̪iːl̪]

Noun

नील • (nīl) m (Urdu spelling نیل‎)

  1. blue, indigo
  2. (botany) indigo

Declension
Declension of नील (masc cons-stem)
singular plural
direct नील
nīl		 नील
nīl
oblique नील
nīl		 नीलों
nīlõ
vocative नील
nīl		 नीलो
nīlo

Adjective

नील • (nīl) (indeclinable, Urdu spelling نیل‎)

  1. blue

See also

Nepali
Nepali numbers (edit)
[a], [b] ←  100,000,000 (108) [a], [b] ←  100,000,000,000 (1011) १०,००,००,००,००,००,०००
1014		 1016  →
    Cardinal: नील (nīl)
    Ordinal: नीलौँ (nīla͠u)

Pronunciation
  • IPA(key): [nil]
  • Phonetic Devanagari: निल्

Adjective

नील • (nīl)

  1. indigo

Numeral

नील • (nīl)

  1. 1e+14

See also
Colors in Nepali · रङ्ग (raṅg) (layout · text)
     सेतो (seto), श्वेत (śvet)      खरानी (kharānī), ध्वाँसे (dhwā̃se)      कालो (kālo)
             रातो (rāto); सिम्रिक (simrik), गाढा रातो (gāḍhā rāto)              सुन्तला (suntalā); खैरो (khairo)              पहेंलो (pahẽlo); क्रीम (krīm)
             कागती (kāgatī)              हरियो (hariyo)              पुदिना रङ्ग (pudinā raṅg); गाढा हरियो (gāḍhā hariyo)
             आकाशे (ākāśe), आस्मानी (āsmānī); टील (ṭīl)              आकाशे (ākāśe)              निलो (nilo), नीलो (nīlo)
             बैंगनी (baiṅganī); नील (nīl)              रानी (rānī); बैजनी (baijanī), बैगनी (baiganī), बैगुने (baigune)              गुलाबी (gulābī), गुलाफी (gulāphī)

Further reading
  • “नील”, in नेपाली बृहत् शब्दकोश (Nepālī Br̥hat Śabdakoś) [Comprehensive Nepali Dictionary], Kathmandu: Nepal Academy, 2018

Pali

Alternative forms
Alternative forms
  • nīla (Latin script)
  • 𑀦𑀻𑀮 (Brahmi script)
  • নীল (Bengali script)
  • නීල (Sinhalese script)
  • နီလ or နဳလ or ၼီလ (Burmese script)
  • นีล or นีละ (Thai script)
  • ᨶᩦᩃ (Tai Tham script)
  • ນີລ or ນີລະ (Lao script)
  • នីល (Khmer script)
  • 𑄚𑄩𑄣 (Chakma script)

Adjective

नील

  1. Devanagari script form of nīla

Sanskrit

Alternative scripts
Alternative scripts
  • ᬦᬷᬮ (Balinese script)
  • নীল (Assamese script)
  • নীল (Bengali script)
  • 𑰡𑰱𑰩 (Bhaiksuki script)
  • 𑀦𑀻𑀮 (Brahmi script)
  • 𑌨𑍀𑌲 (Grantha script)
  • નીલ (Gujarati script)
  • ਨੀਲ (Gurmukhi script)
  • ꦤꦷꦭ (Javanese script)
  • នីល (Khmer script)
  • ನೀಲ (Kannada script)
  • ນີລ (Lao script)
  • നീല (Malayalam script)
  • 𑘡𑘲𑘩 (Modi script)
  • ᠨᢈᢈᠯᠠ᠋ (Mongolian script)
  • ᠨᡳᡳᠯᠠ (Manchu script)
  • နီလ (Burmese script)
  • 𑧁𑧓𑧉 (Nandinagari script)
  • 𑐣𑐷𑐮 (Newa script)
  • ନୀଲ (Oriya script)
  • ꢥꢷꢭ (Saurashtra script)
  • 𑆤𑆵𑆬 (Sharada script)
  • 𑖡𑖱𑖩 (Siddham script)
  • නීල (Sinhalese script)
  • నీల (Telugu script)
  • นีล (Thai script)
  • ནཱི་ལ (Tibetan script)
  • 𑒢𑒲𑒪 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-European *neyH- (“to lead, be excited, shine”), see also Welsh nwyfiant (“splendor, gleam”), Old Irish niab (“strength”), noib (“holy”), Middle Irish niam (“splendor, gleam”), niamda (“shining”), Proto-Germanic *nīþą (“envy”).[1][2] Also compare नयति (nayati, “to lead”).

Pronunciation

Adjective

नील • (nī́la)

  1. of a dark colour
    1. dark blue
    2. dark green
    3. black

Declension
Masculine a-stem declension of नील
Nom. sg. नीलः (nīlaḥ)
Gen. sg. नीलस्य (nīlasya)
Singular Dual Plural
Nominative नीलः (nīlaḥ) नीलौ (nīlau) नीलाः (nīlāḥ)
Vocative नील (nīla) नीलौ (nīlau) नीलाः (nīlāḥ)
Accusative नीलम् (nīlam) नीलौ (nīlau) नीलान् (nīlān)
Instrumental नीलेन (nīlena) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलैः (nīlaiḥ)
Dative नीलाय (nīlāya) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ)
Ablative नीलात् (nīlāt) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ)
Genitive नीलस्य (nīlasya) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलानाम् (nīlānām)
Locative नीले (nīle) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलेषु (nīleṣu)
Feminine ā-stem declension of नील
Nom. sg. नीला (nīlā)
Gen. sg. नीलायाः (nīlāyāḥ)
Singular Dual Plural
Nominative नीला (nīlā) नीले (nīle) नीलाः (nīlāḥ)
Vocative नीले (nīle) नीले (nīle) नीलाः (nīlāḥ)
Accusative नीलाम् (nīlām) नीले (nīle) नीलाः (nīlāḥ)
Instrumental नीलया (nīlayā) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलाभिः (nīlābhiḥ)
Dative नीलायै (nīlāyai) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलाभ्यः (nīlābhyaḥ)
Ablative नीलायाः (nīlāyāḥ) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलाभ्यः (nīlābhyaḥ)
Genitive नीलायाः (nīlāyāḥ) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलानाम् (nīlānām)
Locative नीलायाम् (nīlāyām) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलासु (nīlāsu)
Neuter a-stem declension of नील
Nom. sg. नीलम् (nīlam)
Gen. sg. नीलस्य (nīlasya)
Singular Dual Plural
Nominative नीलम् (nīlam) नीले (nīle) नीलानि (nīlāni)
Vocative नील (nīla) नीले (nīle) नीलानि (nīlāni)
Accusative नीलम् (nīlam) नीले (nīle) नीलानि (nīlāni)
Instrumental नीलेन (nīlena) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलैः (nīlaiḥ)
Dative नीलाय (nīlāya) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ)
Ablative नीलात् (nīlāt) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ)
Genitive नीलस्य (nīlasya) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलानाम् (nīlānām)
Locative नीले (nīle) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलेषु (nīleṣu)

Descendants
  • Dardic:
    • Kalasha: níḷa
    • Kashmiri: نیوٗل‎ (nyūl)
  • Magadhi Prakrit:
  • Maharastri Prakrit: 𑀡𑀻𑀮 (ṇīla)
    • Dhivehi: ނޫ‎ (nū)
    • Marathi: निळा (niḷā)
    • Konkani: नीळो (nīḷô)
  • Pali: nīla
    • → Mongolian: ᠨᠢᠯ (nil)
    • → Tibetan: ནི་ལ (ni la)
    • → Burmese: နီလာ (nila)
      • → Jingpho: nila
      • → Shan: ၼီႇလႃႇ (nìi làa)
    • → Mon: နဳလာ
  • Sauraseni Prakrit: 𑀡𑀻𑀮 (ṇīla)
  • → Kannada: ನೀಲೀ (nīlī)
  • → Malay: nila
  • → Malayalam: നീല (nīla)
  • → Middle Persian: 𐭭𐭩𐭫‎ (nyl /nīl/)
  • → Tamil: நீல (nīla)
  • → Telugu: నీలం (nīlaṁ)

See also
Colors in Sanskrit · रङ्ग (raṅga) (layout · text)
     श्वेत (śveta)      श्याम (śyāma)      काल (kāla)
             रोहित (rohita)              कद्रु (kadru), पिशङ्ग (piśaṅga)              पिङ्ग (piṅga); पाण्डु (pāṇḍu)
                          हरित् (harit)              श्याम (śyāma)
                                       नील (nīla)
                          नीललोहित (nīlalohita)             

References
  1. Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 760
  2. Roberts, Edward A. (2014) A Comprehensive Etymological Dictionary of the Spanish Language with Families of Words based on Indo-European Roots, Xlibris Corporation, →ISBN
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.