ว่า

• IPA^(key): /wà/

ว่า (wà)

1. pig.

From Middle Chinese 話 (MC ɦˠuaiH, “to say; to speak”). Cognate with Lao ວ່າ (wā), Northern Thai ᩅ᩵ᩤ, Khün ᩅ᩵ᩤ, Lü ᦞᦱᧈ (vaa¹), Shan ဝႃႈ (wāa), Tai Dam ꪫ꪿ꪱ, Ahom 𑜈𑜠 (ba), Zhuang vah.

ว่า • (wâa) (abstract noun การว่า)

1. to say, to speak, to tell; to utter, to pronounce.
2. to instruct; to direct.
3. to address; to deal (with); to handle; to administer; to manage.
4. to admonish; to scold; to rebuke; to lecture.
5. to criticise; to comment negatively; to speak ill (of).
6. (now rare) to sing; to chant.
7. (now often in combination) to hire; to employ; to ask to do something in exchange for compensation.
8. to think, to view; to bear in mind, have in mind, or create in mind (a thought, opinion, idea, etc); to plan, to intend.
   • 2019 April 24, ยิ่งยศ ปัญญา, ลองกอดหนูดูสิม้า (กรงกรรม)‎, Bangkok: Channel 3, retrieved 2019-07-30, spoken by ย้อย อัศวรุ่งเรืองกิจ (ใหม่ เจริญปุระ), 03:55 from the start:

     ม้าไม่อยากให้เอ็งกลับไปเชียงใหม่แล้วล่ะ มาอยู่ด้วยกันเสียใกล้ ๆ ที่นี่แหละ ม้าว่าจะยกตึกที่ปากน้ำโพให้เอ็งทั้งสองคน เอ็งสองคนผัวเมียอยากจะค้าขายอะไรก็ไปปรึกษากัน

     máa mâi yàak hâi eng glàp bpai chiiang-mài lɛ́ɛo lâ · maa yùu dûai-gan sǐia glâi glâi tîi-nîi lɛ̀ · máa wâa jà yók dtʉ̀k tîi bpàak-nám-poo hâi eng táng sɔ̌ɔng kon · eng sɔ̌ɔng kon pǔua miia yàak jà káa-kǎai à-rai gɔ̂ bpai bprʉ̀k-sǎa gan

     I don't want you to return to Chiang Mai anymore. Come [and] live together near this very place. I think [I] will to give the buildings at Pak Nam Pho to both of you. [If] you two, husband [and] wife, want to do [any] business whatsoever, just go consult each other.

9. (archaic) to mean; to denote; to signify.

ว่า • (wâa)

1. as; like; as if.
2. as; that; as follows.

   Synonym: ที่ (tîi)

   • 1681, พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ, Bangkok: โรงพิมพ์ไทย, published 1907, page 3:

     ศักราช ๗๘๑ กุญศก มีข่าวมาว่า พระมหาธรรมราชาธิราชเจ้านฤพานแลเมืองเหนือทั้งปวงเปนจลาจล

     sàk-gà-ràat · jèt-rɔ́ɔi bpɛ̀ɛt-sìp èt · gun sòk · mii kàao maa wâa · prá má-hǎa tam-má-raa-chaa-tí-râat jâao ná-rʉ́-paan lɛɛ mʉʉang nʉ̌ʉa táng-bpuuang bpen jà-laa-jon

     [In] the year 781, the Year of the Pig, there came the tidings that Phra Maha Thammarachathirat the Lord had passed into eternity and all the northern towns fell into turbulency.

   • 1926, สิน เฉลิมเผ่า, ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ ๓๔, Bangkok: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, page 10:

     ข้าพเจ้าได้พูดกับเจ้าพระยาวิชเยนทรว่า ชายคนนี้แลสมควรที่จะเปนราชทูตออกไปเมืองฝรั่งเศส

     kâa-pá-jâao dâai pûut gàp jâao-prá-yaa wít-chá-yeen wâa · chaai kon níi lɛɛ sǒm-kuuan tîi jà bpen râat-chá-tûut ɔ̀ɔk bpai mʉʉang fà-ràng-sèet

     I had spoken with Chaophraya Witchayen that this man, indeed, befitted being a royal diplomat [for] going out to France.

   • 1935 June 10, “ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา”, in ห้องสมุดกฎหมาย‎, Bangkok: สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา, retrieved 2020-05-13:

     ถ้ามีเหตุควรเชื่อว่า ผู้ต้องหาหรือจำเลยเป็นผู้วิกลจริตและไม่สามารถต่อสู้คดีได้ ให้พนักงานสอบสวนหรือศาล แล้วแต่กรณี สั่งให้พนักงานแพทย์ตรวจผู้นั้น...

     tâa mii hèet kuuan chʉ̂ʉa wâa · pûu-dtɔ̂ng-hǎa rʉ̌ʉ jam-ləəi bpen pûu wí-gon-jà-rìt lɛ́ mâi sǎa-mâat dtɔ̀ɔ-sûu ká-dii dâai · hâi pá-nák-ngaan-sɔ̀ɔp-sǔuan rʉ̌ʉ sǎan · lɛ́ɛo-dtɛ̀ɛ-gɔɔ-rá-nii · sàng hâi pá-nák-ngaan pɛ̂ɛt dtrùuat pûu nán ...

     If there is a reasonable cause to believe that the alleged offender or accused person is a person of unsound mind and is unable to defend [his] case, the inquiry officer or court, as the case may be, shall order a medical officer to examine such person...

3. as to; regarding; concerning.
   • 1894 February 5, “พระราชบัญญัติตั้งศาลรับสั่งเปนการพิเศษครั้งหนึ่งสำหรับชำระคนในบังคับสยามที่ต้องหาว่า กระทำความร้ายผิดกฎหมายที่ทุ่งเชียงคำ แลที่แก่งเจ๊ก เมืองคำมวญ”, in ราชกิจจานุเบกษา, volume 40, number 46, Bangkok, page 500:

     คนในบังคับสยามผู้ต้องหาว่า กระทำความร้ายผิดกฎหมายต่อคนในบังคับฝรั่งเศส

     kon nai bang-káp sà-yǎam pûu dtɔ̂ng hǎa wâa · grà-tam kwaam-ráai pìt gòt-mǎai dtɔ̀ɔ kon nai bang-káp fà-ràng-sèet

     persons under Siamese protection who were accused of having committed offences [or] breaches of law against people under French protection