թագ
Armenian
(1)
Etymology
From Old Armenian թագ (tʿag).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [tʰɑɡ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [tʰɑkʰ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun
թագ • (tʿag)
- crown
- արքայի թագ ― arkʿayi tʿag ― crown of a king
- a crown placed on the heads of the bride and the groom during the wedding
- (figuratively) summit of a mountain
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | թագ (tʿag) | թագեր (tʿager) | ||
| dative | թագի (tʿagi) | թագերի (tʿageri) | ||
| ablative | թագից (tʿagicʿ) | թագերից (tʿagericʿ) | ||
| instrumental | թագով (tʿagov) | թագերով (tʿagerov) | ||
| locative | թագում (tʿagum) | թագերում (tʿagerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | թագը/թագն (tʿagə/tʿagn) | թագերը/թագերն (tʿagerə/tʿagern) | ||
| dative | թագին (tʿagin) | թագերին (tʿagerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | թագս (tʿags) | թագերս (tʿagers) | ||
| dative | թագիս (tʿagis) | թագերիս (tʿageris) | ||
| ablative | թագիցս (tʿagicʿs) | թագերիցս (tʿagericʿs) | ||
| instrumental | թագովս (tʿagovs) | թագերովս (tʿagerovs) | ||
| locative | թագումս (tʿagums) | թագերումս (tʿagerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | թագդ (tʿagd) | թագերդ (tʿagerd) | ||
| dative | թագիդ (tʿagid) | թագերիդ (tʿagerid) | ||
| ablative | թագիցդ (tʿagicʿd) | թագերիցդ (tʿagericʿd) | ||
| instrumental | թագովդ (tʿagovd) | թագերովդ (tʿagerovd) | ||
| locative | թագումդ (tʿagumd) | թագերումդ (tʿagerumd) | ||
Old Armenian
Etymology
From Middle Iranian *tāg, possibly via Aramaic תגא (tāgā), to account for թ- (tʿ-) instead of expected տ- (t-). Compare Persian تاج (tâj) and the second component in Parthian 𐫟𐫀𐫡𐫤𐫀𐫃 (xʾrtʾg /xārtāg/, “crown of thorns”).
Noun
թագ • (tʿag)
- crown, diadem, royal crown; (figuratively) the Crown or regal authority, kingdom
- 5th century, Pʿawstos Buzand, Hayoc Patmutʿiwnʿ [History of the Armenians] V.4:[1][2]
- Եւ հասանէր Ուռնայրի արքային Աղուանից ի փախստեանն, եւ նիզակաբնաւն ի կառափն մատուցեալ ծեծէր բազում, ասելով՝ թէ այդմ շնորհս կալ, զի այր թագաւոր ես, եւ թագ ունիս․ ես ոչ սպանից զայր թագաւոր, թէ կարի նեղ հասցէ ինձ: Եւ ութ հեծելով թոյլ ետ նմա փախչել գնալ յաշխարհն Աղուանից:
- Ew hasanēr Uṙnayri arkʿayin Ałuanicʿ i pʿaxsteann, ew nizakabnawn i kaṙapʿn matucʿeal cecēr bazum, aselov, tʿē aydm šnorhs kal, zi ayr tʿagawor es, ew tʿag unis; es očʿ spanicʿ zayr tʿagawor, tʿē kari neł hascʿē inj: Ew utʿ hecelov tʿoyl et nma pʿaxčʿel gnal yašxarhn Ałuanicʿ:
- Translation by Nina G. Garsoïan
- And he caught up with Uṙnayr king of Ałuankʿ, who was fleeing, and struck him over the head with many blows of the shaft of his lance, saying, "Be grateful that you are a king and wear a crown, for I will not kill a king, even though great harm come to me." And he allowed him to escape with eight horsemen and go to the realm of Ałuankʿ.
- Եւ հասանէր Ուռնայրի արքային Աղուանից ի փախստեանն, եւ նիզակաբնաւն ի կառափն մատուցեալ ծեծէր բազում, ասելով՝ թէ այդմ շնորհս կալ, զի այր թագաւոր ես, եւ թագ ունիս․ ես ոչ սպանից զայր թագաւոր, թէ կարի նեղ հասցէ ինձ: Եւ ութ հեծելով թոյլ ետ նմա փախչել գնալ յաշխարհն Աղուանից:
- թագ պապական ― tʿag papakan ― tiara, the pope's crown
- թագ եպիսկոպոսական ― tʿag episkoposakan ― mitre
- թագ ազնուականաց ― tʿag aznuakanacʿ ― coronet
- թագ ոսկի ― tʿag oski ― crown of gold
- թագ առնուլ ― tʿag aṙnul ― to become king, to reign
- թագ դնել, կապել (անձին) ― tʿag dnel, kapel (anjin) ― to crown oneself, to put on the crown, to bind on the diadem
- թագ դնել (այլում) ― tʿag dnel (aylum) ― to crown, to place a crown on the head of, to cause to rule
- եդաւ զթագ զասիացւոց ― edaw ztʿag zasiacʿwocʿ ― he crowned himself with the crown of Asia
- թագաւ/թագիւ պսակիլ ― tʿagaw/tʿagiw psakil ― to be crowned
- առնուլ զթագ ուրուք ― aṙnul ztʿag urukʿ ― to mount another's throne
- թագ ի գլուխ ― tʿag i glux ― crowned, wearing a crown on the head
- (figuratively) glory, honour
- queen bee
- crest of a cock
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | թագ (tʿag) | թագք (tʿagkʿ) | |
| genitive | թագի (tʿagi) | թագաց (tʿagacʿ) | |
| dative | թագի (tʿagi) | թագաց (tʿagacʿ) | |
| accusative | թագ (tʿag) | թագս (tʿags) | |
| ablative | թագէ (tʿagē) | թագաց (tʿagacʿ) | |
| instrumental | թագաւ (tʿagaw) | թագաւք = թագօք (tʿagawkʿ = tʿagōkʿ) | |
| locative | թագի (tʿagi) | թագս (tʿags) |
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | թագ (tʿag) | թագք (tʿagkʿ) | |
| genitive | թագի (tʿagi) | թագից (tʿagicʿ) | |
| dative | թագի (tʿagi) | թագից (tʿagicʿ) | |
| accusative | թագ (tʿag) | թագս (tʿags) | |
| ablative | թագէ (tʿagē) | թագից (tʿagicʿ) | |
| instrumental | թագիւ (tʿagiw) | թագիւք (tʿagiwkʿ) | |
| locative | թագի (tʿagi) | թագս (tʿags) | |
| post-classical | |||
o-type
Derived terms
Derived terms
- թագագանգուր (tʿagagangur)
- թագագլուխ (tʿagaglux)
- թագագործ (tʿagagorc)
- թագադիտակ (tʿagaditak)
- թագադիր (tʿagadir)
- թագազարդ (tʿagazard)
- թագազարդեմ (tʿagazardem)
- թագազարմ (tʿagazarm)
- թագազարմուհի (tʿagazarmuhi)
- թագազն (tʿagazn)
- թագաժառանգ (tʿagažaṙang)
- թագակալ (tʿagakal)
- թագական (tʿagakan)
- թագակապ (tʿagakap)
- թագակապեմ (tʿagakapem)
- թագակապիմ (tʿagakapim)
- թագակապութիւն (tʿagakaputʿiwn)
- թագակերպեալ (tʿagakerpeal)
- թագակից (tʿagakicʿ)
- թագակցեալ (tʿagakcʿeal)
- թագայօրէն (tʿagayōrēn)
- թագանման (tʿaganman)
- թագապաճոյճ (tʿagapačoyč)
- թագառու (tʿagaṙu)
- թագատու (tʿagatu)
- թագատրոփ (tʿagatropʿ)
- թագեմ (tʿagem)
- թագընկալեմ (tʿagənkalem)
- թագընկալութիւն (tʿagənkalutʿiwn)
- թագընկէց (tʿagənkēcʿ)
- թագիմ (tʿagim)
- թագկապութիւն (tʿagkaputʿiwn)
- լուսնթագ (lusntʿag)
- միաթագ (miatʿag)
- նորաթագ (noratʿag)
Descendants
- Armenian: թագ (tʿag)
References
- Pʿawstos Buzandacʿi (1883), Kʿ. Patkanean, editor, Patmutʿiwn Hayocʿ, Saint Petersburg: Academy Press, page 166
- Garsoïan, Nina G. (1989) The Epic Histories Attributed to P‘awstos Buzand (Buzandaran Patmut‘iwnk‘), Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, page 193
Further reading
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “թագ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “թագ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “թագ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “թագ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.