क्षमते

Sanskrit

Alternative scripts

ᬓ᭄ᬱᬫᬢᬾ (Balinese script)
ক্ষমতে (Assamese script)
ক্ষমতে (Bengali script)
𑰎𑰿𑰬𑰦𑰝𑰸 (Bhaiksuki script)
𑀓𑁆𑀱𑀫𑀢𑁂 (Brahmi script)
𑌕𑍍𑌷𑌮𑌤𑍇 (Grantha script)
ક્ષમતે (Gujarati script)
ਕੑਸ਼ਮਤੇ (Gurmukhi script)
ꦏ꧀ꦰꦩꦠꦺ (Javanese script)
ក្ឞមតេ (Khmer script)
ಕ್ಷಮತೇ (Kannada script)
ກ຺ຩມເຕ (Lao script)
ക്ഷമതേ (Malayalam script)
𑘎𑘿𑘬𑘦𑘝𑘹 (Modi script)
ᢉᢔᠠᠮᠠᢐᠧ (Mongolian script)
ᡬᢢᠠᠮᠠᢠᡝ (Manchu script)
က္ၑမတေ (Burmese script)
𑦮𑧠𑧌𑧆𑦽𑧚 (Nandinagari script)
𑐎𑑂𑐲𑐩𑐟𑐾 (Newa script)
କ୍ଷମତେ (Oriya script)
ꢒ꣄ꢰꢪꢡꢾ (Saurashtra script)
𑆑𑇀𑆰𑆩𑆠𑆼 (Sharada script)
𑖎𑖿𑖬𑖦𑖝𑖸 (Siddham script)
ක්ෂමතේ (Sinhalese script)
క్షమతే (Telugu script)
กฺษมเต (Thai script)
ཀྵ་མ་ཏེ (Tibetan script)
𑒏𑓂𑒭𑒧𑒞𑒹 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *kšamH- ~ *zgʰamH- (“to endure, bear”), from Proto-Indo-European *segʷʰ-. Cognate with Avestan 𐬑𐬴𐬄𐬥𐬨𐬇𐬥𐬉‎ (xṣ̌ąnmə̄nē), Pashto زغمل‎ (zğëmël, “to endure, to bear, to go through”). See the root क्षम् (kṣam) for more.

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /kʂɐ́.mɐ.tɐj/
(Classical) IPA^(key): /ˈkʂɐ.mɐ.t̪eː/

Verb

क्षमते • (kṣámate) (root क्षम्, class 1, type A)

to be patient, to suppress anger
to bear patiently, endure, to put up with, to suffer
to forgive, pardon
to allow, permit

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: क्षन्तुम् (kṣántum) or क्षमितुम् (kṣámitum)
	Undeclinable
Infinitive	क्षन्तुम् / क्षमितुम् kṣántum / kṣámitum
Gerund	क्षमित्वा kṣamitvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	क्षम्य / क्षमितव्य / क्षमणीय kṣámya / kṣamitavya / kṣamaṇīya
Feminine Gerundive	क्षम्या / क्षमितव्या / क्षमणीया kṣámyā / kṣamitavyā / kṣamaṇīyā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	क्षमित kṣamitá
Feminine Past Passive Participle	क्षमिता kṣamitā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	क्षमितवत् kṣamitávat
Feminine Past Active Participle	क्षमितवती kṣamitávatī

Present: क्षमते (kṣámate), क्षम्यते (kṣamyáte)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	- -	- -	- -	क्षमते kṣámate	क्षमेते kṣámete	क्षमन्ते kṣámante	क्षम्यते kṣamyáte	क्षम्येते kṣamyéte	क्षम्यन्ते kṣamyánte
Second	- -	- -	- -	क्षमसे kṣámase	क्षमेथे kṣámethe	क्षमध्वे kṣámadhve	क्षम्यसे kṣamyáse	क्षम्येथे kṣamyéthe	क्षम्यध्वे kṣamyádhve
First	- -	- -	- -	क्षमे kṣáme	क्षमावहे kṣámāvahe	क्षमामहे kṣámāmahe	क्षम्ये kṣamyé	क्षम्यावहे kṣamyā́vahe	क्षम्यामहे kṣamyā́mahe
Imperative
Third	- -	- -	- -	क्षमताम् kṣámatām	क्षमेताम् kṣámetām	क्षमन्तम् kṣámantam	क्षम्यताम् kṣamyátām	क्षम्येताम् kṣamyétām	क्षम्यन्तम् kṣamyántam
Second	- -	- -	- -	क्षमस्व kṣámasva	क्षमेथाम् kṣámethām	क्षमध्वम् kṣámadhvam	क्षम्यस्व kṣamyásva	क्षम्येथाम् kṣamyéthām	क्षम्यध्वम् kṣamyádhvam
First	- -	- -	- -	क्षमै kṣámai	क्षमावहै kṣámāvahai	क्षमामहै kṣámāmahai	क्षम्यै kṣamyaí	क्षम्यावहै kṣamyā́vahai	क्षम्यामहै kṣamyā́mahai
Optative/Potential
Third	- -	- -	- -	क्षमेत kṣámeta	क्षमेयाताम् kṣámeyātām	क्षमेरन् kṣámeran	क्षम्येत kṣamyéta	क्षम्येयाताम् kṣamyéyātām	क्षम्येरन् kṣamyéran
Second	- -	- -	- -	क्षमेथाः kṣámethāḥ	क्षमेयाथाम् kṣámeyāthām	क्षमेध्वम् kṣámedhvam	क्षम्येथाः kṣamyéthāḥ	क्षम्येयाथाम् kṣamyéyāthām	क्षम्येध्वम् kṣamyédhvam
First	- -	- -	- -	क्षमेय kṣámeya	क्षमेवहि kṣámevahi	क्षमेमहि kṣámemahi	क्षम्येय kṣamyéya	क्षम्येवहि kṣamyévahi	क्षम्येमहि kṣamyémahi
Participles
	- -			क्षममाण kṣámamāṇa			क्षम्यमाण kṣamyámāṇa

Imperfect: अक्षमत (ákṣamata), अक्षम्यत (ákṣamyata)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	- -	- -	- -	अक्षमत ákṣamata	अक्षमेताम् ákṣametām	अक्षमन्त ákṣamanta	अक्षम्यत ákṣamyata	अक्षम्येताम् ákṣamyetām	अक्षम्यन्त ákṣamyanta
Second	- -	- -	- -	अक्षमथाः ákṣamathāḥ	अक्षमेथाम् ákṣamethām	अक्षमध्वम् ákṣamadhvam	अक्षम्यथाः ákṣamyathāḥ	अक्षम्येथाम् ákṣamyethām	अक्षम्यध्वम् ákṣamyadhvam
First	- -	- -	- -	अक्षमे ákṣame	अक्षमावहि ákṣamāvahi	अक्षमामहि ákṣamāmahi	अक्षम्ये ákṣamye	अक्षम्यावहि ákṣamyāvahi	अक्षम्यामहि ákṣamyāmahi

Future: क्षंस्यते (kṣaṃsyáte) or क्षमिष्यते (kṣamiṣyáte)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Simple Indicative
Third	- -	- -	- -	क्षंस्यते / क्षमिष्यते kṣaṃsyáte / kṣamiṣyáte	क्षंस्येते / क्षमिष्येते kṣaṃsyéte / kṣamiṣyéte	क्षंस्यन्ते / क्षमिष्यन्ते kṣaṃsyánte / kṣamiṣyánte
Second	- -	- -	- -	क्षंस्यसे / क्षमिष्यसे kṣaṃsyáse / kṣamiṣyáse	क्षंस्येथे / क्षमिष्येथे kṣaṃsyéthe / kṣamiṣyéthe	क्षंस्यध्वे / क्षमिष्यध्वे kṣaṃsyádhve / kṣamiṣyádhve
First	- -	- -	- -	क्षंस्ये / क्षमिष्ये kṣaṃsyé / kṣamiṣyé	क्षंस्यावहे / क्षमिष्यावहे kṣaṃsyā́vahe / kṣamiṣyā́vahe	क्षंस्यामहे / क्षमिष्यामहे kṣaṃsyā́mahe / kṣamiṣyā́mahe
Periphrastic Indicative
Third	- -	- -	- -	क्षंता / क्षमिता kṣaṃtā́ / kṣamitā́	क्षंतारौ / क्षमितारौ kṣaṃtā́rau / kṣamitā́rau	क्षंतारः / क्षमितारः kṣaṃtā́raḥ / kṣamitā́raḥ
Second	- -	- -	- -	क्षंतासे / क्षमितासे kṣaṃtā́se / kṣamitā́se	क्षंतासाथे / क्षमितासाथे kṣaṃtā́sāthe / kṣamitā́sāthe	क्षंताध्वे / क्षमिताध्वे kṣaṃtā́dhve / kṣamitā́dhve
First	- -	- -	- -	क्षंताहे / क्षमिताहे kṣaṃtā́he / kṣamitā́he	क्षंतास्वहे / क्षमितास्वहे kṣaṃtā́svahe / kṣamitā́svahe	क्षंतास्महे / क्षमितास्महे kṣaṃtā́smahe / kṣamitā́smahe
Participles
	- -			क्षंस्यान / क्षमिष्याण kṣaṃsyā́na / kṣamiṣyā́ṇa

Conditional: अक्षंस्यत (ákṣaṃsyata) or अक्षमिष्यत (ákṣamiṣyata)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	- -	- -	- -	अक्षंस्यत / अक्षमिष्यत ákṣaṃsyata / ákṣamiṣyata	अक्षंस्येताम् / अक्षमिष्येताम् ákṣaṃsyetām / ákṣamiṣyetām	अक्षंस्यन्त / अक्षमिष्यन्त ákṣaṃsyanta / ákṣamiṣyanta
Second	- -	- -	- -	अक्षंस्यथाः / अक्षमिष्यथाः ákṣaṃsyathāḥ / ákṣamiṣyathāḥ	अक्षंस्येथाम् / अक्षमिष्येथाम् ákṣaṃsyethām / ákṣamiṣyethām	अक्षंस्यध्वम् / अक्षमिष्यध्वम् ákṣaṃsyadhvam / ákṣamiṣyadhvam
First	- -	- -	- -	अक्षंस्ये / अक्षमिष्ये ákṣaṃsye / ákṣamiṣye	अक्षंस्यावहि / अक्षमिष्यावहि ákṣaṃsyāvahi / ákṣamiṣyāvahi	अक्षंस्यामहि / अक्षमिष्यामहि ákṣaṃsyāmahi / ákṣamiṣyāmahi

Aorist: अक्षंस्त (ákṣaṃsta) or अक्षमिष्ट (ákṣamiṣṭa)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	- -	- -	- -	अक्षंस्त / अक्षमिष्ट ákṣaṃsta / ákṣamiṣṭa	अक्षंसाताम् / अक्षमिषाताम् ákṣaṃsātām / ákṣamiṣātām	अक्षंसत / अक्षमिषत ákṣaṃsata / ákṣamiṣata
Second	- -	- -	- -	अक्षंस्थाः / अक्षमिष्ठाः ákṣaṃsthāḥ / ákṣamiṣṭhāḥ	अक्षंसाथाम् / अक्षमिषाथाम् ákṣaṃsāthām / ákṣamiṣāthām	अक्षंध्वम् / अक्षमिढ्वम् ákṣaṃdhvam / ákṣamiḍhvam
First	- -	- -	- -	अक्षंसि / अक्षमिषि ákṣaṃsi / ákṣamiṣi	अक्षंस्वहि / अक्षमिष्वहि ákṣaṃsvahi / ákṣamiṣvahi	अक्षंस्महि / अक्षमिष्महि ákṣaṃsmahi / ákṣamiṣmahi

Benedictive/Precative: क्षंसीष्ट (kṣaṃsīṣṭá) or क्षमिषीष्ट (kṣamiṣīṣṭá)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	- -	- -	- -	क्षंसीष्ट / क्षमिषीष्ट kṣaṃsīṣṭá / kṣamiṣīṣṭá	क्षंसीयास्ताम् / क्षमिषीयास्ताम् kṣaṃsīyā́stām / kṣamiṣīyā́stām	क्षंसीरन् / क्षमिषीरन् kṣaṃsīrán / kṣamiṣīrán
Second	- -	- -	- -	क्षंसीष्ठाः / क्षमिषीष्ठाः kṣaṃsīṣṭhā́ḥ / kṣamiṣīṣṭhā́ḥ	क्षंसीयास्थाम् / क्षमिषीयास्थाम् kṣaṃsīyā́sthām / kṣamiṣīyā́sthām	क्षंसीध्वम् / क्षमिषीध्वम् kṣaṃsīdhvám / kṣamiṣīdhvám
First	- -	- -	- -	क्षंसीय / क्षमिषीय kṣaṃsīyá / kṣamiṣīyá	क्षंसीवहि / क्षमिषीवहि kṣaṃsīváhi / kṣamiṣīváhi	क्षंसीमहि / क्षमिषीमहि kṣaṃsīmáhi / kṣamiṣīmáhi

Perfect: चक्षमे (cakṣamé)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	- -	- -	- -	चक्षमे cakṣamé	चक्षमाते cakṣamā́te	चक्षमिरे cakṣamiré
Second	- -	- -	- -	चक्षमिषे cakṣamiṣé	चक्षमाथे cakṣamā́the	चक्षमिध्वे cakṣamidhvé
First	- -	- -	- -	चक्षमे cakṣamé	चक्षमिवहे cakṣamiváhe	चक्षमिमाहे cakṣamimā́he
Participles
	- -			चक्षमाण cakṣamāṇá

Descendants

Maharastri Prakrit: 𑀔𑀫𑀇 (khamaï)
Pali: khamati
Sauraseni Prakrit: 𑀔𑀫𑀤𑀺 (khamadi)
- Gujarati: ખમવું (khamvũ)

References

Monier Williams (1899), “क्षमते”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 326.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.