दन्त

Pali

Alternative forms

danta (Latin script)
𑀤𑀦𑁆𑀢 (Brahmi script)
দন্ত (Bengali script)
දන‍්ත (Sinhalese script)
ဒန္တ or ၻၼ္တ or ၻၼ်တ (Burmese script)
ทนฺต or ทันตะ (Thai script)
ᨴᨶ᩠ᨲ (Tai Tham script)
ທນ຺ຕ or ທັນຕະ (Lao script)
ទន្ត (Khmer script)
𑄘𑄚𑄴𑄖 (Chakma script)

Noun

दन्त m

Devanagari script form of danta “tooth”

Declension

Declension table of "दन्त" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	दन्तो (danto)	दन्ता (dantā)
Accusative (second)	दन्तं (dantaṃ)	दन्ते (dante)
Instrumental (third)	दन्तेन (dantena)	दन्तेहि (dantehi) or दन्तेभि (dantebhi)
Dative (fourth)	दन्तस्स (dantassa) or दन्ताय (dantāya) or दन्तत्थं (dantatthaṃ)	दन्तानं (dantānaṃ)
Ablative (fifth)	दन्तस्मा (dantasmā) or दन्तम्हा (dantamhā) or दन्ता (dantā)	दन्तेहि (dantehi) or दन्तेभि (dantebhi)
Genitive (sixth)	दन्तस्स (dantassa)	दन्तानं (dantānaṃ)
Locative (seventh)	दन्तस्मिं (dantasmiṃ) or दन्तम्हि (dantamhi) or दन्ते (dante)	दन्तेसु (dantesu)
Vocative (calling)	दन्त (danta)	दन्ता (dantā)

Adjective

दन्त

Devanagari script form of danta “made of ivory”

Declension

Declension table of "दन्त" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	दन्तो (danto)	दन्ता (dantā)
Accusative (second)	दन्तं (dantaṃ)	दन्ते (dante)
Instrumental (third)	दन्तेन (dantena)	दन्तेहि (dantehi) or दन्तेभि (dantebhi)
Dative (fourth)	दन्तस्स (dantassa) or दन्ताय (dantāya) or दन्तत्थं (dantatthaṃ)	दन्तानं (dantānaṃ)
Ablative (fifth)	दन्तस्मा (dantasmā) or दन्तम्हा (dantamhā) or दन्ता (dantā)	दन्तेहि (dantehi) or दन्तेभि (dantebhi)
Genitive (sixth)	दन्तस्स (dantassa)	दन्तानं (dantānaṃ)
Locative (seventh)	दन्तस्मिं (dantasmiṃ) or दन्तम्हि (dantamhi) or दन्ते (dante)	दन्तेसु (dantesu)
Vocative (calling)	दन्त (danta)	दन्ता (dantā)

Declension table of "दन्त" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	दन्तं (dantaṃ)	दन्तानि (dantāni)
Accusative (second)	दन्तं (dantaṃ)	दन्तानि (dantāni)
Instrumental (third)	दन्तेन (dantena)	दन्तेहि (dantehi) or दन्तेभि (dantebhi)
Dative (fourth)	दन्तस्स (dantassa) or दन्ताय (dantāya) or दन्तत्थं (dantatthaṃ)	दन्तानं (dantānaṃ)
Ablative (fifth)	दन्तस्मा (dantasmā) or दन्तम्हा (dantamhā) or दन्ता (dantā)	दन्तेहि (dantehi) or दन्तेभि (dantebhi)
Genitive (sixth)	दन्तस्स (dantassa)	दन्तानं (dantānaṃ)
Locative (seventh)	दन्तस्मिं (dantasmiṃ) or दन्तम्हि (dantamhi) or दन्ते (dante)	दन्तेसु (dantesu)
Vocative (calling)	दन्त (danta)	दन्तानि (dantāni)

Adjective

दन्त

Devanagari script form of danta, which is past participle of दमेति (dameti, “to train”)
restrained

Declension

Declension table of "दन्त" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	दन्तो (danto)	दन्ता (dantā)
Accusative (second)	दन्तं (dantaṃ)	दन्ते (dante)
Instrumental (third)	दन्तेन (dantena)	दन्तेहि (dantehi) or दन्तेभि (dantebhi)
Dative (fourth)	दन्तस्स (dantassa) or दन्ताय (dantāya) or दन्तत्थं (dantatthaṃ)	दन्तानं (dantānaṃ)
Ablative (fifth)	दन्तस्मा (dantasmā) or दन्तम्हा (dantamhā) or दन्ता (dantā)	दन्तेहि (dantehi) or दन्तेभि (dantebhi)
Genitive (sixth)	दन्तस्स (dantassa)	दन्तानं (dantānaṃ)
Locative (seventh)	दन्तस्मिं (dantasmiṃ) or दन्तम्हि (dantamhi) or दन्ते (dante)	दन्तेसु (dantesu)
Vocative (calling)	दन्त (danta)	दन्ता (dantā)

Declension table of "दन्ता" (feminine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	दन्ता (dantā)	दन्तायो (dantāyo) or दन्ता (dantā)
Accusative (second)	दन्तं (dantaṃ)	दन्तायो (dantāyo) or दन्ता (dantā)
Instrumental (third)	दन्ताय (dantāya)	दन्ताहि (dantāhi) or दन्ताभि (dantābhi)
Dative (fourth)	दन्ताय (dantāya)	दन्तानं (dantānaṃ)
Ablative (fifth)	दन्ताय (dantāya)	दन्ताहि (dantāhi) or दन्ताभि (dantābhi)
Genitive (sixth)	दन्ताय (dantāya)	दन्तानं (dantānaṃ)
Locative (seventh)	दन्ताय (dantāya) or दन्तायं (dantāyaṃ)	दन्तासु (dantāsu)
Vocative (calling)	दन्ते (dante)	दन्तायो (dantāyo) or दन्ता (dantā)

Declension table of "दन्त" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	दन्तं (dantaṃ)	दन्तानि (dantāni)
Accusative (second)	दन्तं (dantaṃ)	दन्तानि (dantāni)
Instrumental (third)	दन्तेन (dantena)	दन्तेहि (dantehi) or दन्तेभि (dantebhi)
Dative (fourth)	दन्तस्स (dantassa) or दन्ताय (dantāya) or दन्तत्थं (dantatthaṃ)	दन्तानं (dantānaṃ)
Ablative (fifth)	दन्तस्मा (dantasmā) or दन्तम्हा (dantamhā) or दन्ता (dantā)	दन्तेहि (dantehi) or दन्तेभि (dantebhi)
Genitive (sixth)	दन्तस्स (dantassa)	दन्तानं (dantānaṃ)
Locative (seventh)	दन्तस्मिं (dantasmiṃ) or दन्तम्हि (dantamhi) or दन्ते (dante)	दन्तेसु (dantesu)
Vocative (calling)	दन्त (danta)	दन्तानि (dantāni)

Sanskrit

Alternative scripts

ᬤᬦ᭄ᬢ (Balinese script)
দন্ত (Assamese script)
দন্ত (Bengali script)
𑰟𑰡𑰿𑰝 (Bhaiksuki script)
𑀤𑀦𑁆𑀢 (Brahmi script)
𑌦𑌨𑍍𑌤 (Grantha script)
દન્ત (Gujarati script)
ਦਨੑਤ (Gurmukhi script)
ꦢꦤ꧀ꦠ (Javanese script)
ទន្ត (Khmer script)
ದನ್ತ (Kannada script)
ທນ຺ຕ (Lao script)
ദന്ത (Malayalam script)
𑘟𑘡𑘿𑘝 (Modi script)
ᢑᠠᠨᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
ᡩᠠᠨᢠᠠ (Manchu script)
ဒန္တ (Burmese script)
𑦿𑧁𑧠𑦽 (Nandinagari script)
𑐡𑐣𑑂𑐟 (Newa script)
ଦନ୍ତ (Oriya script)
ꢣꢥ꣄ꢡ (Saurashtra script)
𑆢𑆤𑇀𑆠 (Sharada script)
𑖟𑖡𑖿𑖝 (Siddham script)
දන්ත (Sinhalese script)
దన్త (Telugu script)
ทนฺต (Thai script)
ད་ནྟ (Tibetan script)
𑒠𑒢𑓂𑒞 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *Hdánt-a-s, Proto-Indo-European *h₃dónt-o-s (“tooth”). Cognate with Latin dēns, Ancient Greek ὀδούς (odoús), Old English tōþ (whence English tooth).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /dɐ́n.tɐ/
(Classical) IPA^(key): /ˈd̪ɐn̪.t̪ɐ/

Noun

दन्त • (dánta) m or n

tooth (RV. VI, 75, 11, AV. etc.)
the number 32 (Gaṇit.)
an elephant's tusk, ivory (MBh., R. etc.)
the point (of an arrow? अथरी (atharī́)) (RV. IV, 6, 8)
the peak or ridge of a mountain (Haravij. IV, 32, Dharmaśarm. VII, 32)
arbour (Śiś. IV, 40)
a pin used in playing a lute (Haravij. I, 9)

Usage notes

Neuter-gendered form occurs in Rāmāyaṇa VI, 82, 28.

Declension

Masculine a-stem declension of दन्त (dánta)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	दन्तः dántaḥ	दन्तौ dántau	दन्ताः / दन्तासः¹ dántāḥ / dántāsaḥ¹
Vocative	दन्त dánta	दन्तौ dántau	दन्ताः / दन्तासः¹ dántāḥ / dántāsaḥ¹
Accusative	दन्तम् dántam	दन्तौ dántau	दन्तान् dántān
Instrumental	दन्तेन dántena	दन्ताभ्याम् dántābhyām	दन्तैः / दन्तेभिः¹ dántaiḥ / dántebhiḥ¹
Dative	दन्ताय dántāya	दन्ताभ्याम् dántābhyām	दन्तेभ्यः dántebhyaḥ
Ablative	दन्तात् dántāt	दन्ताभ्याम् dántābhyām	दन्तेभ्यः dántebhyaḥ
Genitive	दन्तस्य dántasya	दन्तयोः dántayoḥ	दन्तानाम् dántānām
Locative	दन्ते dánte	दन्तयोः dántayoḥ	दन्तेषु dánteṣu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of दन्त (danta)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	दन्तम् dantam	दन्ते dante	दन्तानि / दन्ता¹ dantāni / dantā¹
Vocative	दन्त danta	दन्ते dante	दन्तानि / दन्ता¹ dantāni / dantā¹
Accusative	दन्तम् dantam	दन्ते dante	दन्तानि / दन्ता¹ dantāni / dantā¹
Instrumental	दन्तेन dantena	दन्ताभ्याम् dantābhyām	दन्तैः / दन्तेभिः¹ dantaiḥ / dantebhiḥ¹
Dative	दन्ताय dantāya	दन्ताभ्याम् dantābhyām	दन्तेभ्यः dantebhyaḥ
Ablative	दन्तात् dantāt	दन्ताभ्याम् dantābhyām	दन्तेभ्यः dantebhyaḥ
Genitive	दन्तस्य dantasya	दन्तयोः dantayoḥ	दन्तानाम् dantānām
Locative	दन्ते dante	दन्तयोः dantayoḥ	दन्तेषु danteṣu
Notes	¹Vedic

Borrowed terms

Balinese: ᬤᬦ᭄ᬢ (danta)
Malay: danta (biological)
Tamil: தந்தம் (tantam)
Telugu: దంతము (dantamu)

Descendants

Pali: danta
Prakrit: 𑀤𑀁𑀢 (daṃta)
- Central:
  - Sauraseni Prakrit: 𑀤𑀁𑀢 (daṃta)
    - Awadhi: दाँत (dā̃t)
    - Domari: ḍanḍ
    - Gujarati: દાંત (dā̃t)
    - Hindustani: dā̃t
      - Hindi: दाँत
      - Urdu: دَاںت‎
    - Romani: dand
- Dardic:
  - Dameli: dan
  - Gawar-Bati: دنت (dant)
  - Grangali: daṅ
  - Indus Kohistani: دان (dān)
  - Kashmiri: دَنٛد‎ (dand)
  - Khowar: دون‎ (don)
  - Phalura: دان‎ (dān)
  - Savi: dānd
  - Shina: دون‎ (do̯n)
  - Shumashti: dandem
  - Wotapuri-Katarqalai: dan
- Eastern:
  - Magadhi Prakrit:
    - Early Assamese: দান্ত (danto)
      - Assamese: দাঁত (dãt)
    - Bengali: দাঁত (dãt)
    - Bihari:
      - Bhojpuri: दाँत (dā̃t)
      - Maithili: दाँत (dā̃t)
    - Oriya: ଦାନ୍ତ (dantô)
    - Sylheti: ꠖꠣꠔ (dat)
- Northern:
  - Khasa Prakrit:
    - Central Pahari:
      - Garhwali: दाँत (dā̃t)
      - Kumaoni: दाँत (dā̃t)
    - Eastern Pahari:
      - Nepali: दाँत (dā̃t)
    - Western Pahari:
      - Bhadrawahi: दन्त (dant)
- Southern:
  - Helu:
    - Dhivehi: ދަތް‎ (dat̊)
    - Sinhalese: දත (data)
  - Maharastri Prakrit: 𑀤𑀁𑀢 (daṃta)
    - Konkani:
      Devanagari script: दांतु
      
      Kannada script: ದಾಂತು
      
      Latin script: dantu
    - Marathi: दाँत (dŏnta)
- Western:
  - Paisaci Prakrit:
    - Punjabi: danda
      Gurmukhi script: ਦੰਦ
      
      Shahmukhi script: دَندَ‎
      - Lahnda: دند‎ (dand), ڈند‎ (ḍand)
    - Sindhi: ḍ̠andu
      Arabic script: ڏَندُ‎
      
      Devanagari script: ॾंदु
      - Kachchi: ડાંધ (ḍā̃dh)

→ Proto-Nuristani:
- Ashkun: dō̆nt
- Kamkata-viri: دت‎ (dut)
- Prasuni: letum
- Waigali: dō̃t, dū̃t

References

Monier Williams (1899), “दन्त”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0468.
Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “danta”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.