नकुल
Pali
Alternative forms
Alternative forms
- nakula (Latin script)
- 𑀦𑀓𑀼𑀮 (Brahmi script)
- নকুল (Bengali script)
- නකුල (Sinhalese script)
- နကုလ or ၼၵုလ (Burmese script)
- นกุล or นะกุละ (Thai script)
- ᨶᨠᩩᩃ (Tai Tham script)
- ນກຸລ or ນະກຸລະ (Lao script)
- នកុល (Khmer script)
- 𑄚𑄇𑄪𑄣 (Chakma script)
Declension
Declension table of "नकुल" (masculine)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | नकुलो (nakulo) | नकुला (nakulā) |
| Accusative (second) | नकुलं (nakulaṃ) | नकुले (nakule) |
| Instrumental (third) | नकुलेन (nakulena) | नकुलेहि (nakulehi) or नकुलेभि (nakulebhi) |
| Dative (fourth) | नकुलस्स (nakulassa) or नकुलाय (nakulāya) or नकुलत्थं (nakulatthaṃ) | नकुलानं (nakulānaṃ) |
| Ablative (fifth) | नकुलस्मा (nakulasmā) or नकुलम्हा (nakulamhā) or नकुला (nakulā) | नकुलेहि (nakulehi) or नकुलेभि (nakulebhi) |
| Genitive (sixth) | नकुलस्स (nakulassa) | नकुलानं (nakulānaṃ) |
| Locative (seventh) | नकुलस्मिं (nakulasmiṃ) or नकुलम्हि (nakulamhi) or नकुले (nakule) | नकुलेसु (nakulesu) |
| Vocative (calling) | नकुल (nakula) | नकुला (nakulā) |
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬦᬓᬸᬮ (Balinese script)
- নকুল (Assamese script)
- নকুল (Bengali script)
- 𑰡𑰎𑰲𑰩 (Bhaiksuki script)
- 𑀦𑀓𑀼𑀮 (Brahmi script)
- 𑌨𑌕𑍁𑌲 (Grantha script)
- નકુલ (Gujarati script)
- ਨਕੁਲ (Gurmukhi script)
- ꦤꦏꦸꦭ (Javanese script)
- នកុល (Khmer script)
- ನಕುಲ (Kannada script)
- ນກຸລ (Lao script)
- നകുല (Malayalam script)
- 𑘡𑘎𑘳𑘩 (Modi script)
- ᠨᠠᢉᠤᠯᠠ᠋ (Mongolian script)
- ᠨᠠᡬᡠᠯᠠ (Manchu script)
- နကုလ (Burmese script)
- 𑧁𑦮𑧔𑧉 (Nandinagari script)
- 𑐣𑐎𑐸𑐮 (Newa script)
- ନକୁଲ (Oriya script)
- ꢥꢒꢸꢭ (Saurashtra script)
- 𑆤𑆑𑆶𑆬 (Sharada script)
- 𑖡𑖎𑖲𑖩 (Siddham script)
- නකුල (Sinhalese script)
- నకుల (Telugu script)
- นกุล (Thai script)
- ན་ཀུ་ལ (Tibetan script)
- 𑒢𑒏𑒳𑒪 (Tirhuta script)
Etymology
Unknown. In spite of Pāṇ. vi, 3, 75 probably not from न- (na-) + कुल (kula).
Declension
| Masculine a-stem declension of नकुल (nakulá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नकुलः nakuláḥ |
नकुलौ nakulaú |
नकुलाः / नकुलासः¹ nakulā́ḥ / nakulā́saḥ¹ |
| Vocative | नकुल nákula |
नकुलौ nákulau |
नकुलाः / नकुलासः¹ nákulāḥ / nákulāsaḥ¹ |
| Accusative | नकुलम् nakulám |
नकुलौ nakulaú |
नकुलान् nakulā́n |
| Instrumental | नकुलेन nakuléna |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलैः / नकुलेभिः¹ nakulaíḥ / nakulébhiḥ¹ |
| Dative | नकुलाय nakulā́ya |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलेभ्यः nakulébhyaḥ |
| Ablative | नकुलात् nakulā́t |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलेभ्यः nakulébhyaḥ |
| Genitive | नकुलस्य nakulásya |
नकुलयोः nakuláyoḥ |
नकुलानाम् nakulā́nām |
| Locative | नकुले nakulé |
नकुलयोः nakuláyoḥ |
नकुलेषु nakuléṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of नकुला (nakulā́) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नकुला nakulā́ |
नकुले nakulé |
नकुलाः nakulā́ḥ |
| Vocative | नकुले nákule |
नकुले nákule |
नकुलाः nákulāḥ |
| Accusative | नकुलाम् nakulā́m |
नकुले nakulé |
नकुलाः nakulā́ḥ |
| Instrumental | नकुलया / नकुला¹ nakuláyā / nakulā́¹ |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलाभिः nakulā́bhiḥ |
| Dative | नकुलायै nakulā́yai |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलाभ्यः nakulā́bhyaḥ |
| Ablative | नकुलायाः nakulā́yāḥ |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलाभ्यः nakulā́bhyaḥ |
| Genitive | नकुलायाः nakulā́yāḥ |
नकुलयोः nakuláyoḥ |
नकुलानाम् nakulā́nām |
| Locative | नकुलायाम् nakulā́yām |
नकुलयोः nakuláyoḥ |
नकुलासु nakulā́su |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of नकुल (nakulá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नकुलम् nakulám |
नकुले nakulé |
नकुलानि / नकुला¹ nakulā́ni / nakulā́¹ |
| Vocative | नकुल nákula |
नकुले nákule |
नकुलानि / नकुला¹ nákulāni / nákulā¹ |
| Accusative | नकुलम् nakulám |
नकुले nakulé |
नकुलानि / नकुला¹ nakulā́ni / nakulā́¹ |
| Instrumental | नकुलेन nakuléna |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलैः / नकुलेभिः¹ nakulaíḥ / nakulébhiḥ¹ |
| Dative | नकुलाय nakulā́ya |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलेभ्यः nakulébhyaḥ |
| Ablative | नकुलात् nakulā́t |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलेभ्यः nakulébhyaḥ |
| Genitive | नकुलस्य nakulásya |
नकुलयोः nakuláyoḥ |
नकुलानाम् nakulā́nām |
| Locative | नकुले nakulé |
नकुलयोः nakuláyoḥ |
नकुलेषु nakuléṣu |
| Notes |
| ||
Noun
नकुल • (nakulá) m
- the Bengal mongoose or Viverra Ichneumon (enemy of mice and of serpents from whose venom it protects itself by a medic. plant; cf. नाकुली (nākulī)), AV. ; MBh. &c.
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 6.139.5:
- यथा नकुलो विछिद्य संदधात्यहिं पुनः ।
एवा कामस्य विछिन्नं सं धेहि वीर्यावति ॥- yathā nakulo vichidya saṃdadhātyahiṃ punaḥ .
evā kāmasya vichinnaṃ saṃ dhehi vīryāvati. - Like the mongoose who, having torn apart the snake, puts it back together,
May you in such manner join the broken shards of longing into a bond of strength.
- yathā nakulo vichidya saṃdadhātyahiṃ punaḥ .
- यथा नकुलो विछिद्य संदधात्यहिं पुनः ।
- c. 800 CE – 950 CE, Nārāyaṇa, Hitopadeśa 4.24.74:
- मत्स्यान् आदायागम्य नकुलविवराद् आरभ्य सर्पविवरं यावत् पङ्क्तिक्रमेणैकैकशो मत्स्यान् विस्तीर्य धत्त ।
- matsyān ādāyāgamya nakulavivarād ārabhya sarpavivaraṃ yāvat paṅktikrameṇaikaikaśo matsyān vistīrya dhatta.
- After fetching some fish, you place them one by one in a line copiously, starting from the mongoose-den all the way to the snake-hole.
- मत्स्यान् आदायागम्य नकुलविवराद् आरभ्य सर्पविवरं यावत् पङ्क्तिक्रमेणैकैकशो मत्स्यान् विस्तीर्य धत्त ।
- a son, L.
- a partic. musical instrument, Lalit.
- N. of Śiva, L.
- of a son of the Aśvins and Mādrī (twin-brother of Saha-deva and fourth of the Pāṇḍu princes), MBh. ; Hariv. ; Pur.
Declension
| Masculine a-stem declension of नकुल (nakulá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नकुलः nakuláḥ |
नकुलौ nakulaú |
नकुलाः / नकुलासः¹ nakulā́ḥ / nakulā́saḥ¹ |
| Vocative | नकुल nákula |
नकुलौ nákulau |
नकुलाः / नकुलासः¹ nákulāḥ / nákulāsaḥ¹ |
| Accusative | नकुलम् nakulám |
नकुलौ nakulaú |
नकुलान् nakulā́n |
| Instrumental | नकुलेन nakuléna |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलैः / नकुलेभिः¹ nakulaíḥ / nakulébhiḥ¹ |
| Dative | नकुलाय nakulā́ya |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलेभ्यः nakulébhyaḥ |
| Ablative | नकुलात् nakulā́t |
नकुलाभ्याम् nakulā́bhyām |
नकुलेभ्यः nakulébhyaḥ |
| Genitive | नकुलस्य nakulásya |
नकुलयोः nakuláyoḥ |
नकुलानाम् nakulā́nām |
| Locative | नकुले nakulé |
नकुलयोः nakuláyoḥ |
नकुलेषु nakuléṣu |
| Notes |
| ||
References
- Apte, Vaman Shivram (1890), “नकुलः”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
- Monier Williams (1899), “नकुल”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 523/3.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.