प्रिय
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /pɾɪ.jᵊ/, [pɾi.jᵊ]
Adjective
प्रिय • (priya) (indeclinable, Urdu spelling پریہ)
Declension
Declension of प्रिय (masc cons-stem)
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | प्रिय priya |
प्रिय priya |
| oblique | प्रिय priya |
प्रियों priyõ |
| vocative | प्रिय priya |
प्रियो priyo |
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬧ᭄ᬭᬶᬬ (Balinese script)
- প্ৰিয (Assamese script)
- প্রিয (Bengali script)
- 𑰢𑰿𑰨𑰰𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑁆𑀭𑀺𑀬 (Brahmi script)
- 𑌪𑍍𑌰𑌿𑌯 (Grantha script)
- પ્રિય (Gujarati script)
- ਪੑਰਿਯ (Gurmukhi script)
- ꦥꦿꦶꦪ (Javanese script)
- ប្រិយ (Khmer script)
- ಪ್ರಿಯ (Kannada script)
- ປ຺ຣິຍ (Lao script)
- പ്രിയ (Malayalam script)
- 𑘢𑘿𑘨𑘱𑘧 (Modi script)
- ᢒᠷᢈᠶ᠋ᠠ᠋ (Mongolian script)
- ᢒᡵᡳᠶᠠ (Manchu script)
- ပြိယ (Burmese script)
- 𑧂𑧠𑧈𑧒𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐥𑑂𑐬𑐶𑐫 (Newa script)
- ପ୍ରିଯ (Oriya script)
- ꢦ꣄ꢬꢶꢫ (Saurashtra script)
- 𑆥𑇀𑆫𑆴𑆪 (Sharada script)
- 𑖢𑖿𑖨𑖰𑖧 (Siddham script)
- ප්රිය (Sinhalese script)
- ప్రియ (Telugu script)
- ปฺริย (Thai script)
- པྲི་ཡ (Tibetan script)
- 𑒣𑓂𑒩𑒱𑒨 (Tirhuta script)
Etymology
From Proto-Indo-Iranian *priHás (“dear, beloved”), from Proto-Indo-European *priHós (“dear, liked, beloved”). Cognate with Avestan 𐬟𐬭𐬌𐬌𐬀 (friia), Latin prō-prius (→ English proper, appropriate), Russian приятель (prijatelʹ, “friend”), English friend and free.
Adjective
प्रिय • (priyá)
- beloved, dear to (with locative or genitive or dative of the subject or in compounds)
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.114.7:
- मा नो महान्तमुत मा नो अर्भकं मा न उक्षन्तमुत मा न उक्षितम् ।
मा नो वधीः पितरं मोत मातरं मा नः प्रियास्तन्वो रुद्र रीरिषः ॥- mā no mahāntamuta mā no arbhakaṃ mā na ukṣantamuta mā na ukṣitam .
mā no vadhīḥ pitaraṃ mota mātaraṃ mā naḥ priyāstanvo rudra rīriṣaḥ . - O Rudra, harm not either great or small of us, harm not the growing boy, harm not the full-grown man.
Slay not a sire among us, slay no mother here, and do not harm our own dear bodies, O Rudra.
- mā no mahāntamuta mā no arbhakaṃ mā na ukṣantamuta mā na ukṣitam .
- मा नो महान्तमुत मा नो अर्भकं मा न उक्षन्तमुत मा न उक्षितम् ।
- liked, favorite, wonted, own
- fond of, attached to
Declension
| Masculine a-stem declension of प्रिय (priyá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | प्रियः priyáḥ |
प्रियौ priyaú |
प्रियाः / प्रियासः¹ priyā́ḥ / priyā́saḥ¹ |
| Vocative | प्रिय príya |
प्रियौ príyau |
प्रियाः / प्रियासः¹ príyāḥ / príyāsaḥ¹ |
| Accusative | प्रियम् priyám |
प्रियौ priyaú |
प्रियान् priyā́n |
| Instrumental | प्रियेण priyéṇa |
प्रियाभ्याम् priyā́bhyām |
प्रियैः / प्रियेभिः¹ priyaíḥ / priyébhiḥ¹ |
| Dative | प्रियाय priyā́ya |
प्रियाभ्याम् priyā́bhyām |
प्रियेभ्यः priyébhyaḥ |
| Ablative | प्रियात् priyā́t |
प्रियाभ्याम् priyā́bhyām |
प्रियेभ्यः priyébhyaḥ |
| Genitive | प्रियस्य priyásya |
प्रिययोः priyáyoḥ |
प्रियाणाम् priyā́ṇām |
| Locative | प्रिये priyé |
प्रिययोः priyáyoḥ |
प्रियेषु priyéṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of प्रिया (priyā́) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | प्रिया priyā́ |
प्रिये priyé |
प्रियाः priyā́ḥ |
| Vocative | प्रिये príye |
प्रिये príye |
प्रियाः príyāḥ |
| Accusative | प्रियाम् priyā́m |
प्रिये priyé |
प्रियाः priyā́ḥ |
| Instrumental | प्रियया / प्रिया¹ priyáyā / priyā́¹ |
प्रियाभ्याम् priyā́bhyām |
प्रियाभिः priyā́bhiḥ |
| Dative | प्रियायै priyā́yai |
प्रियाभ्याम् priyā́bhyām |
प्रियाभ्यः priyā́bhyaḥ |
| Ablative | प्रियायाः priyā́yāḥ |
प्रियाभ्याम् priyā́bhyām |
प्रियाभ्यः priyā́bhyaḥ |
| Genitive | प्रियायाः priyā́yāḥ |
प्रिययोः priyáyoḥ |
प्रियाणाम् priyā́ṇām |
| Locative | प्रियायाम् priyā́yām |
प्रिययोः priyáyoḥ |
प्रियासु priyā́su |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of प्रिय (priyá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | प्रियम् priyám |
प्रिये priyé |
प्रियाणि / प्रिया¹ priyā́ṇi / priyā́¹ |
| Vocative | प्रिय príya |
प्रिये príye |
प्रियाणि / प्रिया¹ príyāṇi / príyā¹ |
| Accusative | प्रियम् priyám |
प्रिये priyé |
प्रियाणि / प्रिया¹ priyā́ṇi / priyā́¹ |
| Instrumental | प्रियेण priyéṇa |
प्रियाभ्याम् priyā́bhyām |
प्रियैः / प्रियेभिः¹ priyaíḥ / priyébhiḥ¹ |
| Dative | प्रियाय priyā́ya |
प्रियाभ्याम् priyā́bhyām |
प्रियेभ्यः priyébhyaḥ |
| Ablative | प्रियात् priyā́t |
प्रियाभ्याम् priyā́bhyām |
प्रियेभ्यः priyébhyaḥ |
| Genitive | प्रियस्य priyásya |
प्रिययोः priyáyoḥ |
प्रियाणाम् priyā́ṇām |
| Locative | प्रिये priyé |
प्रिययोः priyáyoḥ |
प्रियेषु priyéṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
- Bengali: প্রিয় (priẏ)
- Ardhamagadhi Prakrit: 𑀧𑀺𑀬 (piya)
- Awadhi: पिया (piyā)
- Dardic:
- Kashmiri: [script needed] (piye)
- Helu:
- Sinhalese: පිය (piya)
- Magadhi Prakrit: 𑀧𑀺𑀬 (piya)
- Maharastri Prakrit: 𑀧𑀺𑀬 (piya)
- Marathi: पियो (piyo)
- Paisaci Prakrit:
- Sindhi: pirī
- Arabic: پري
- Devanagari: पिरी
- Sindhi: pirī
- Pali: piya
- Sauraseni Prakrit: 𑀧𑀺𑀬 (piya)
References
- Monier Williams (1899), “प्रिय”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 709.
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “priyá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.