móc

• moc, moz (obsolete)

From Proto-Slavic *moťi.

• IPA^(key): /mɨt͡s/, /mɛt͡s/, (dated) /mʊt͡s/

móc impf

1. to be able to; can

Inherited from Proto-Slavic *moťi (stem *mog-), from Proto-Balto-Slavic *mag-, from Proto-Indo-European *(me-)mógʰ-e ~ *(me-)m̥gʰ-ḗr, from *megʰ- (“to be able”). First attested in c. 1301–1350.

móc

1. can, may, to be able to (to have the requirements in order to do something either from internal or external reasons)
   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎, page cv 4:

     W czemże ty, człowiecze, możesz bujać

     V cemze ty, clouece, mozez buiach?

   • End of the 14th century, Ludwik Bernacki, editor, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎, published 1939, page 39, 16:

     Polapily sø me lichoti moie a ne mogl iesm, bich widzal (non potui, ut viderem, Puł: y nye moglem wydzecz)

     Połapiły są mie lichoty moje a nie mogł jeśm, bych widział (non potui, ut viderem, Puł: i nie mogłem widzieć)

   • beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎, page 3b:

     Ony ne moglycz szø mecz nigedne gospody thamo byly

   • Hymn Salve Regina, page 14:

     Raczysz thego vszyczyczy a swą laszką nam daczy, przesz ktora bychmy mogly nabycz ducha swathe[go]

2. can, may; might (to have the potential to; be possible)
   • beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎, page 14b:

     Thy albo ga moszesz dzysza albo iutrze s tego svatha szycz

   • beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎, page 3b:

     Neuescza thvarsz ne moszecz bicz ona tako vboga

   • beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎, page 172a:

     Aleczby nektory clouek medzy na[m]y mogl tako rzecz

   • after 1512, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 731:

     Smyerdzyalo nyevyernemv zydovstw z ych vst nyeczysthych, az szye sercze mylego Iesucrista od przeczyvnosczy onego smrodu moglo roszyescz

     Śmierdziało niewiernemu Żydowstwu z ich ust nieczystych, aż sie serce miłego Jesukrysta od przeciwności onego smrodu mogło rozsieść

3. can, may, to be able to (to have permission)
   • 1395, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, t. I, Roty poznańskie, number 187, published 1959:

     Kiedy u wojewody byli, tedy go się pytali: Możeli gościa dawnością sbyć? Tedy wojewoda rzekł: Ja nie skazuję, ale mnie się tako widzi, by kto mogł gościa sbyć laty, kto nie ma dziedzicstwa w ziemi

     Kedi w wogewodi bili, tedi go szø pitali: Moszeli goscza dafnoszcø sbicz? Tedi wogewoda rzekl: Ya ne skaszuya, ale mne sza tako uidzi, bi kto mogl goscza sbicz lati, kto ne ma dzedziczstwa v szemi

   • 1413–1414, Archiv für slavische Philologie‎, volume XIV, Vatroslav Jagić, published 1876, page 502:

     Ach, myly bosse, kthoz v cyebye bycz mosse?

   • Fifteenth century, Karta z "Rozmyślania o życiu Pana Jezusa", Ludwik Bernacki, published 1911, page 472:

     Pylath potym szukal, yakoby mogl Jezukrysta wypuszczycz

   • Fifteenth century, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, Ludwik Bernacki, published 1930, Gen 34, page 14:

     Nye mozemi (non possumus) gey (sc. siostry) dacz nyeobrzezanemu

     Nie możemy (non possumus) jej (sc. siostry) dać nieobrzezanemu

4. can, may to give a soft command or suggestion
   • 1463-1465, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎, Jan Rozwadowski, published 1901, page w. 109:

     Wstan ku mnye, moszesz my vyerzacz, nye chczacz sya dzyszya sznyevyerzacz

   • after 1512, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 600:

     Nye moglesz (non potuisti Marc 14, 37) se mną czvcz yedney godzyny?

     Nie mogłeś (non potuisti Marc 14, 37) se mną czuć jednej godziny?

• Polish: móc

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “móc”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish móc, from Proto-Slavic *moťi (stem *mog-), from Proto-Balto-Slavic *mag-, from Proto-Indo-European *(me-)mógʰ-e ~ *(me-)m̥gʰ-ḗr, from *megʰ- (“to be able”). First attested in c. 1301–1350.[1]

• IPA^(key): /mut͡s/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ut͡s
• Syllabification: móc

móc impf

1. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing lack of something blocking action
2. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing permission
3. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing high probability
4. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing a polite request

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), móc is one of the top 10,355 most used words in Polish, appearing 364 times in scientific texts, 113 times in news, 269 times in essays, 313 times in fiction, and 515 times in plays, totaling 1574 times, making it the 25th most common word in a corpus of 500,000 words.[2]

• móc in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• móc in Polish dictionaries at PWN
• “moc”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish], 2010-2022
• “MÓC”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.12.2016
• Samuel Bogumił Linde (1807-1814), “móc”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “módz”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “móc”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 1055
• móc in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “móc”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)

• (Hà Nội) IPA^(key): [mawk͡p̚˧˦]
• (Huế) IPA^(key): [mawk͡p̚˦˧˥]
• (Hồ Chí Minh City) IPA^(key): [mawk͡p̚˦˥]

From Proto-Vietic *ɓɔːk, from Proto-Mon-Khmer *dɓɔk; cognate with Muong Bi bóc and Khmer ថ្ពក់ (thpŭək, “to hook”).

móc • (木, 鈢, 𠣛, 𢪮)

1. hook, crotchet, clasp

móc • (木, 鈢, 𠣛, 𢪮)

1. to hook
2. to draw out with the fingers
3. to pick (pocket)

From Proto-Vietic *k-mɔːk, from Old Chinese 霧 (OC *kə.m(r)[o]k-s) (B-S). Cognate with Phong kʰmɔːk⁸, Thai หมอก (mɔ̀ɔk).

móc • (雬, 霂, 沐)

1. (obsolete) dew
   • 16th century, Nguyễn Thế Nghi's Vietnamese translation of "The Story of the Virtuous Wife in Khoái Châu" Truyền kỳ mạn lục ("Casual Record of Transmitted Strange-Tales") by Nguyễn Dữ.

     花芙蓉𤀒湥霂梗楊柳拂式𤐜

     Hoa phù dung nhỏ giọt móc. Cành dương liễu phất thức khói.

     The rosemallow flowers dripped dew-drops. The willow's branches whisked a whiff of smoke.

   • Lý hạng ca dao 里巷歌謠 (Folk-ballads from the hamlets and alleys), folio 8b

     恩𡗶𩄎霂沛辰
     尼辰耚𣴓尼辰𦓿漊

     Ơn trời mưa móc phải thì.
     Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu.

     Thanks to Heaven's grace, there are rain and dew on time.
     Here shall be shallow harrowing; there shall be deep ploughing.