บ้านเมือง

From บ้าน (bâan, “house; village”) +‎ เมือง (mʉʉang, “city; town”). Cognate with Lao ບ້ານເມືອງ (bān mư̄ang), Northern Thai ᨷ᩶ᩤ᩠ᨶᨾᩮᩬᩥᨦ, Khün ᨷ᩶ᩤ᩠ᨶᨾᩮᩨ᩠ᨦ, Lü ᦢᦱᧃᧉᦵᦙᦲᧂ (ḃaan²moeng), Tai Dam ꪚ꫁ꪱꪙꪹꪣꪉ, Shan ဝၢၼ်ႈမိူင်း (wāan móeng) or မၢၼ်ႈမိူင်း (māan móeng), and Tai Nüa ᥛᥣᥢᥲᥛᥫᥒᥰ (màanmöeng). Compare the literal meaning of Chinese 國家／国家 (guójiā).

บ้านเมือง • (bâan-mʉʉang)

1. country, nation, state; the public.
   • เจ้าหน้าที่บ้านเมือง

     jâao-nâa-tîi bâan-mʉʉang

     state official; public official

   • กิจการบ้านเมือง

     gìt-jà-gaan bâan-mʉʉang

     state affairs; public affairs

   • 2002, “บทนำ”, in ตำราช้าง ฉบับรัชกาลที่ ๑‎, Bangkok: รุ่งศิลป์การพิมพ์ (๑๙๗๗), retrieved 2020-04-23:

     กิจการอันเป็นประโยชน์แก่บ้านเมือง

     gìt-jà-gaan an bpen bprà-yòot gɛ̀ɛ bâan-mʉʉang

     enterprises which are beneficial to the nation

   • 2012, “ภาคผนวก ๘ ทศพิธราชธรรม”, in ไตรภูมิกถา ฉบับถอดความ‎, Bangkok: กรมศิลปากร, retrieved 2020-04-23:

     ความสงบเรียบร้อยของบ้านเมือง

     kwaam-sà-ngòp rîiap-rɔ́ɔi kɔ̌ɔng bâan-mʉʉang

     public peace and order
     (literally) peace [and] order of the public; peace [and] order of the nation

• บ้านเมืองมีขื่อมีแป