कर्षति

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

ᬓᬃᬱᬢᬶ (Balinese script)
কৰ্ষতি (Assamese script)
কর্ষতি (Bengali script)
𑰎𑰨𑰿𑰬𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀓𑀭𑁆𑀱𑀢𑀺 (Brahmi script)
𑌕𑌰𑍍𑌷𑌤𑌿 (Grantha script)
કર્ષતિ (Gujarati script)
ਕਰੑਸ਼ਤਿ (Gurmukhi script)
ꦏꦂꦰꦠꦶ (Javanese script)
កឞ៌តិ (Khmer script)
ಕರ್ಷತಿ (Kannada script)
ກຣ຺ຩຕິ (Lao script)
കര്ഷതി (Malayalam script)
𑘎𑘨𑘿𑘬𑘝𑘱 (Modi script)
ᢉᠠᠷᢔᠠᢐᢈ (Mongolian script)
ᡬᠠᡵᢢᠠᢠᡳ (Manchu script)
ကရ္ၑတိ (Burmese script)
𑦮𑧈𑧠𑧌𑦽𑧒 (Nandinagari script)
𑐎𑐬𑑂𑐲𑐟𑐶 (Newa script)
କର୍ଷତି (Oriya script)
ꢒꢬ꣄ꢰꢡꢶ (Saurashtra script)
𑆑𑆫𑇀𑆰𑆠𑆴 (Sharada script)
𑖎𑖨𑖿𑖬𑖝𑖰 (Siddham script)
කර්ෂති (Sinhalese script)
కర్షతి (Telugu script)
กรฺษติ (Thai script)
ཀ་རྵ་ཏི (Tibetan script)
𑒏𑒩𑓂𑒭𑒞𑒱 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *kárṣati, from Proto-Indo-Iranian *káršati, from Proto-Indo-European *kʷéls-e-ti, from *kʷels- (“to pull, drag”). Cognate with Avestan 𐬐𐬀𐬭𐬱𐬀𐬌𐬙𐬌‎ (karšaⁱti), Persian ‎ (kešidan). Compare also Old Armenian քարշ (kʿarš), an Iranian borrowing.

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /kɐ́ɾ.ʂɐ.ti/
(Classical) IPA^(key): /ˈkɐɾ.ʂɐ.t̪i/

Verb

कर्षति • (kárṣati) (root कृष्, class 1, type P)

to draw, drag, pull, tear (RV., AV., ŚBr., etc.)
to lead, conduct (MBh.)
to bend a bow
to master, overpower (Mn., MBh.), R., Pañcat.)
to obtain (Mn.)
to take something from another (Vop.)
to plough (RV., AV., TS., ŚBr., etc.)
to tear out (MBh.)
to pull around, cause pain, torture, torment (Mn., MBh., etc.)

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: कर्ष्टुम् (kárṣṭum) or क्रष्टुम् (kráṣṭum)
	Undeclinable
Infinitive	कर्ष्टुम् / क्रष्टुम् kárṣṭum / kráṣṭum
Gerund	कृष्ट्वा kṛṣṭvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	कृष्य / कर्ष्तव्य / क्रष्टव्य / कर्षणीय kṛṣya / karṣtavyá / kraṣṭavyá / karṣaṇī́ya
Feminine Gerundive	कृष्या / कर्ष्तव्या / क्रष्टव्या / कर्षणीया kṛṣyā / karṣtavyā́ / kraṣṭavyā́ / karṣaṇī́yā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	कृष्ट kṛṣṭá
Feminine Past Passive Participle	कृष्टा kṛṣṭā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	कृष्टवत् kṛṣṭávat
Feminine Past Active Participle	कृष्टवती kṛṣṭávatī

Present: कर्षति (kárṣati), कर्षते (kárṣate), कृष्यते (kṛṣyáte)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	कर्षति kárṣati	कर्षतः kárṣataḥ	कर्षन्ति kárṣanti	कर्षते kárṣate	कर्षेते kárṣete	कर्षन्ते kárṣante	कृष्यते kṛṣyáte	कृष्येते kṛṣyéte	कृष्यन्ते kṛṣyánte
Second	कर्षसि kárṣasi	कर्षथः kárṣathaḥ	कर्षथ kárṣatha	कर्षसे kárṣase	कर्षेथे kárṣethe	कर्षध्वे kárṣadhve	कृष्यसे kṛṣyáse	कृष्येथे kṛṣyéthe	कृष्यध्वे kṛṣyádhve
First	कर्षामि kárṣāmi	कर्षावः kárṣāvaḥ	कर्षामः kárṣāmaḥ	कर्षे kárṣe	कर्षावहे kárṣāvahe	कर्षामहे kárṣāmahe	कृष्ये kṛṣyé	कृष्यावहे kṛṣyā́vahe	कृष्यामहे kṛṣyā́mahe
Imperative
Third	कर्षतु / कर्षतात् kárṣatu / kárṣatāt	कर्षताम् kárṣatām	कर्षन्तु kárṣantu	कर्षताम् kárṣatām	कर्षेताम् kárṣetām	कर्षन्तम् kárṣantam	कृष्यताम् kṛṣyátām	कृष्येताम् kṛṣyétām	कृष्यन्तम् kṛṣyántam
Second	कर्ष / कर्षतात् kárṣa / kárṣatāt	कर्षतम् kárṣatam	कर्षत kárṣata	कर्षस्व kárṣasva	कर्षेथाम् kárṣethām	कर्षध्वम् kárṣadhvam	कृष्यस्व kṛṣyásva	कृष्येथाम् kṛṣyéthām	कृष्यध्वम् kṛṣyádhvam
First	कर्षाणि kárṣāṇi	कर्षाव kárṣāva	कर्षाम kárṣāma	कर्षै kárṣai	कर्षावहै kárṣāvahai	कर्षामहै kárṣāmahai	कृष्यै kṛṣyaí	कृष्यावहै kṛṣyā́vahai	कृष्यामहै kṛṣyā́mahai
Optative/Potential
Third	कर्षेत् kárṣet	कर्षेताम् kárṣetām	कर्षेयुः kárṣeyuḥ	कर्षेत kárṣeta	कर्षेयाताम् kárṣeyātām	कर्षेरन् kárṣeran	कृष्येत kṛṣyéta	कृष्येयाताम् kṛṣyéyātām	कृष्येरन् kṛṣyéran
Second	कर्षेः kárṣeḥ	कर्षेतम् kárṣetam	कर्षेत kárṣeta	कर्षेथाः kárṣethāḥ	कर्षेयाथाम् kárṣeyāthām	कर्षेध्वम् kárṣedhvam	कृष्येथाः kṛṣyéthāḥ	कृष्येयाथाम् kṛṣyéyāthām	कृष्येध्वम् kṛṣyédhvam
First	कर्षेयम् kárṣeyam	कर्षेव kárṣeva	कर्षेमः kárṣemaḥ	कर्षेय kárṣeya	कर्षेवहि kárṣevahi	कर्षेमहि kárṣemahi	कृष्येय kṛṣyéya	कृष्येवहि kṛṣyévahi	कृष्येमहि kṛṣyémahi
Participles
	कर्षत् kárṣat			कर्षमाण kárṣamāṇa			कृष्यमाण kṛṣyámāṇa

Imperfect: अकर्षत् (ákarṣat), अकर्षत (ákarṣata), अकृष्यत (ákṛṣyata)
	Active			Middle			Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अकर्षत् ákarṣat	अकर्षताम् ákarṣatām	अकर्षन् ákarṣan	अकर्षत ákarṣata	अकर्षेताम् ákarṣetām	अकर्षन्त ákarṣanta	अकृष्यत ákṛṣyata	अकृष्येताम् ákṛṣyetām	अकृष्यन्त ákṛṣyanta
Second	अकर्षः ákarṣaḥ	अकर्षतम् ákarṣatam	अकर्षत ákarṣata	अकर्षथाः ákarṣathāḥ	अकर्षेथाम् ákarṣethām	अकर्षध्वम् ákarṣadhvam	अकृष्यथाः ákṛṣyathāḥ	अकृष्येथाम् ákṛṣyethām	अकृष्यध्वम् ákṛṣyadhvam
First	अकर्षम् ákarṣam	अकर्षाव ákarṣāva	अकर्षाम ákarṣāma	अकर्षे ákarṣe	अकर्षावहि ákarṣāvahi	अकर्षामहि ákarṣāmahi	अकृष्ये ákṛṣye	अकृष्यावहि ákṛṣyāvahi	अकृष्यामहि ákṛṣyāmahi

Future: करिष्यति (kariṣyáti), करिष्यते (kariṣyáte)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Simple Indicative
Third	करिष्यति kariṣyáti	करिष्यतः kariṣyátaḥ	करिष्यन्ति kariṣyánti	करिष्यते kariṣyáte	करिष्येते kariṣyéte	करिष्यन्ते kariṣyánte
Second	करिष्यसि kariṣyási	करिष्यथः kariṣyáthaḥ	करिष्यथ kariṣyátha	करिष्यसे kariṣyáse	करिष्येथे kariṣyéthe	करिष्यध्वे kariṣyádhve
First	करिष्यामि kariṣyā́mi	करिष्यावः kariṣyā́vaḥ	करिष्यामः kariṣyā́maḥ	करिष्ये kariṣyé	करिष्यावहे kariṣyā́vahe	करिष्यामहे kariṣyā́mahe
Periphrastic Indicative
Third	करिता karitā́	करितारौ karitā́rau	करितारः karitā́raḥ	करिता karitā́	करितारौ karitā́rau	करितारः karitā́raḥ
Second	करितासि karitā́si	करितास्थः karitā́sthaḥ	करितास्थ karitā́stha	करितासे karitā́se	करितासाथे karitā́sāthe	करिताध्वे karitā́dhve
First	करितास्मि karitā́smi	करितास्वः karitā́svaḥ	करितास्मः karitā́smaḥ	करिताहे karitā́he	करितास्वहे karitā́svahe	करितास्महे karitā́smahe
Participles
	करिष्यत् kariṣyát			करिष्याण kariṣyā́ṇa

Conditional: अकरिष्यत् (ákariṣyat), अकरिष्यत (ákariṣyata)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अकरिष्यत् ákariṣyat	अकरिष्यताम् ákariṣyatām	अकरिष्यन् ákariṣyan	अकरिष्यत ákariṣyata	अकरिष्येताम् ákariṣyetām	अकरिष्यन्त ákariṣyanta
Second	अकरिष्यः ákariṣyaḥ	अकरिष्यतम् ákariṣyatam	अकरिष्यत ákariṣyata	अकरिष्यथाः ákariṣyathāḥ	अकरिष्येथाम् ákariṣyethām	अकरिष्यध्वम् ákariṣyadhvam
First	अकरिष्यम् ákariṣyam	अकरिष्याव ákariṣyāva	अकरिष्याम ákariṣyāma	अकरिष्ये ákariṣye	अकरिष्यावहि ákariṣyāvahi	अकरिष्यामहि ákariṣyāmahi

Aorist: अक्राक्षीत् (ákrākṣīt) or अकार्क्षीत् (ákārkṣīt) or अकृक्षत् (ákṛkṣat), अकृक्षत (ákṛkṣata)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अक्राक्षीत् / अकार्क्षीत् / अकृक्षत् ákrākṣīt / ákārkṣīt / ákṛkṣat	अक्राक्ताम् / अकार्क्ताम् / अकृक्षताम् ákrāktām / ákārktām / ákṛkṣatām	अक्राक्षुः / अकार्क्षुः / अकृक्षन् ákrākṣuḥ / ákārkṣuḥ / ákṛkṣan	अकृक्षत ákṛkṣata	अकृक्षेताम् ákṛkṣetām	अकृक्षन्त ákṛkṣanta
Second	अक्राक्षीः / अकार्क्षीः / अकृक्षः ákrākṣīḥ / ákārkṣīḥ / ákṛkṣaḥ	अक्राक्तम् / अकार्क्तम् / अकृक्षतम् ákrāktam / ákārktam / ákṛkṣatam	अक्राक्त / अकार्क्त / अकृक्षत ákrākta / ákārkta / ákṛkṣata	अकृक्षथाः ákṛkṣathāḥ	अकृक्षेथाम् ákṛkṣethām	अकृक्षध्वम् ákṛkṣadhvam
First	अक्राक्षम् / अकार्क्षम् / अकृक्षम् ákrākṣam / ákārkṣam / ákṛkṣam	अक्राक्ष्व / अकार्क्ष्व / अकृक्षाव ákrākṣva / ákārkṣva / ákṛkṣāva	अक्राक्ष्म / अकार्क्ष्म / अकृक्षाम ákrākṣma / ákārkṣma / ákṛkṣāma	अकृक्षे ákṛkṣe	अकृक्षावहि ákṛkṣāvahi	अकृक्षामहि ákṛkṣāmahi

Perfect: चकर्ष (cakárṣa), चकृषे (cakṛṣé)
	Active			Middle/Passive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	चकर्ष cakárṣa	चकृषतुः cakṛṣátuḥ	चकृषुः cakṛṣúḥ	चकृषे cakṛṣé	चकृषाते cakṛṣā́te	चकृषिरे cakṛṣiré
Second	चकर्षिथ cakárṣitha	चकृषथुः cakṛṣáthuḥ	चकृष cakṛṣá	चकृषिषे cakṛṣiṣé	चकृषाथे cakṛṣā́the	चकृषिध्वे cakṛṣidhvé
First	चकर्ष cakárṣa	चकृषिव cakṛṣivá	चकृषिम cakṛṣimá	चकृषे cakṛṣé	चकृषिवहे cakṛṣiváhe	चकृषिमाहे cakṛṣimā́he
Participles
	चकृष्वांस् cakṛṣvā́ṃs			चकृषाण cakṛṣāṇá

References

Monier Williams (1899), “कर्षति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 306.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.