lë

Albanian

Alternative forms

Etymology

From *lan, from Proto-Albanian *ladna, from Proto-Indo-European *lh̥₁d-ne/o-, from *leh₁d- (“to be tired”); cf. (Germanic) Gothic 𐌻𐌴𐍄𐌰𐌽 (lētan, “to let”) (English let (“id”)) and (Baltic) Latvian laist (“to let”), ļaut (“id”), Lithuanian leisti (“id”).[1][2]

Verb

lë (first-person singular past tense láshë, participle lënë)

  1. (active, transitive) I leave, I leave behind
  2. (active, transitive) I let be
  3. (active, transitive) I decide, put; release
    Synonyms: vendos, vë, lëshoj
  4. (active, transitive, figurative) I lost (f.e. money, a game); I have something removed (from my body)
    Synonym: humb
  5. (active, transitive) I set/put aside; I pass on/save (something) for later (or for someone else)
    Synonyms: ruaj, jap
  6. (active, transitive, figurative) I entrust, intrust; assign; give (someone a task, job, order, advice); I blame someone
    Synonyms: besoj, ngarkoj, jap, fajtoj
  7. (active, transitive, figurative) I make or cause something; I mark (impression)
    Synonyms: bëj, shkaktoj
  8. (active, transitive, figurative) I allow, don't hinder; I give/create someone an opportunity; I vacate (a place or land)
    Synonyms: jap, lejoj, liroj, dyshoj, krijoj
  9. (active, transitive, colloquial) I keep (it as it is)
    Antonyms: heq, përfshij
  10. (active, transitive, colloquial) I postpone, delay (learning, study, work, meeting, appointment, task, decision, etc.)
    Synonym: shtyj
  11. (active, transitive) I finish, quit (school, study, job, meeting, game; friendship, realtionship - or quit smoking, alcohol etc.)
    Synonyms: braktis, largohem, kryej
  12. (active, transitive, colloquial) I leave someone; I separate from/break up with someone
    Synonym: ndahem
  13. (active, transitive, figurative, 3rd pers.)
    → + short pronoun më (“me”):
    (it/they) take(s) over (my physical or mental ability/strength/function)
  14. (active, transitive) I don't change/touch/disturb something/someone (leave in its previous state/condition)
  15. (active, transitive, figurative)
    → often with + pa (“without”): I harm, annoy, destroy, leave in misery (someone) (by taking something away or not giving; sleeptime, food, clothes, money, etc.)
  16. (active, (verb), →, jussive, (particle)) let
    Synonym: le

Conjugation
Standard Albanian conjugation of lë (active voice)
participle lënë
gerund duke lënë
infinitive për të lënë
singular plural
1st pers. 2nd pers. 3rd pers. 1st pers. 2nd pers. 3rd pers.
indicative unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
present lë lë lë lëmë lëni lënë
imperfect lija lije linte linim linit linin
aorist lashë le la lamë latë lanë
perfect kam lënë ke lënë ka lënë kemi lënë keni lënë kanë lënë
past perfect kisha lënë kishe lënë kishte lënë kishim lënë kishit lënë kishin lënë
aorist II pata lënë pate lënë pati lënë patëm lënë patët lënë patën lënë
future1 do të lë do të lesh do të lërë do të lëmë do të lëni do të lënë
future perfect2 do të kem lënë do të kesh lënë do të ketë lënë do të kemi lënë do të keni lënë do të kenë lënë
subjunctive unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
present të lë të lesh të lërë të lëmë të lëni të lënë
imperfect të lija të lije të linte të linim të linit të linin
perfect të kem lënë të kesh lënë të ketë lënë të kemi lënë të keni lënë të kenë lënë
past perfect të kisha lënë të kishe lënë të kishte lënë të kishim lënë të kishit lënë të kishin lënë
conditional1, 2 unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
imperfect do të lija do të lije do të linte do të linim do të linit do të linin
past perfect do të kisha lënë do të kishe lënë do të kishte lënë do të kishim lënë do të kishit lënë do të kishin lënë
optative unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
present lënça lënç lëntë lënçim lënçit lënçin
perfect paça lënë paç lënë pastë lënë paçim lënë paçit lënë paçin lënë
admirative unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
present lënkam lënke lënka lënkemi lënkeni lënkan
imperfect lënkësha lënkëshe lënkësh lënkëshim lënkëshit lënkëshin
perfect paskam lënë paske lënë paska lënë paskemi lënë paskeni lënë paskan lënë
past perfect paskësha lënë paskëshe lënë paskësh lënë paskëshim lënë paskëshit lënë paskëshin lënë
imperative — ti — — ju —
present — lër — — lini —
1) indicative future identical with conditional present 2) indicative future perfect identical with conditional perfect
Standard Albanian conjugation of lë mediopassive
participle — present
(pjesore — e tashme)		 lënë
participle — perfect
(pjesore — e kryer)		 qenë lënë
gerund — present
(përcjellore — e tashme)		 duke u lënë
gerund — perfect
(përcjellore — e kryer)		 duke u qenë lënë
infinitive — present
(paskajore — e tashme)		 për t'u lënë (për të u lënë)
infinitive — perfect
(paskajore — e kryer)		 për t'u qenë lënë (për të u qenë lënë)
privative
(forma mohore)		 pa u lënë
absolutive — perfect
(absolutive)		 më t'u lënë (më të u lënë)
singular
(njëjës)		 plural
(shumës)
1st pers.
(veta e 1rë)		 2nd pers.
(veta e 2të)		 3rd pers.
(veta e 3të)		 1st pers.
(veta e 1rë)		 2nd pers.
(veta e 2të)		 3rd pers.
(veta e 3të)
indicative
(dëftore)		 unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
present
(e tashme)		 lihem lihesh lihet lihemi liheni lihen
continuous present
(e tashme e vazhdueshme)		 po lihem po lihesh po lihet po lihemi po liheni po lihen
imperfect
(e pakryer)		 lihesha liheshe lihej (lihesh) liheshim liheshit liheshin
continuous imperfect
(e pakryer e vazhdueshme)		 po lihesha po liheshe po lihej (lihesh) po liheshim po liheshit po liheshin
aorist (simple past)
(e kryer e thjeshtë)		 u lashë u le u la u lamë u latë u lanë
perfect
(e kryer)		 jam lënë je lënë është lënë jemi lënë jeni lënë janë lënë
past perfect
(më se e kryer)		 isha lënë ishe lënë ishte lënë ishim lënë ishit lënë ishin lënë
aorist II (past perfect II)
(e kryer e tejshkuar)		 qeshë lënë qe lënë qe lënë qemë lënë qetë lënë qenë lënë
future
(e ardhme)		 kam për të u lënë kam për të u lënë kam për të u lënë kam për të u lënë kam për të u lënë kam për të u lënë
future perfect
(e ardhme e përparme)		 kam për të qenë lënë kam për të qenë lënë kam për të qenë lënë kam për të qenë lënë kam për të qenë lënë kam për të qenë lënë
2nd future¹
(e ardhme)		 do të lihem do të lihesh do të lihet do të lihemi do të liheni do të lihen
2nd future perfect²
(e ardhme e përparme)		 do të jem lënë do të jesh lënë do të jetë lënë do të jemi lënë do të jeni lënë do të jenë lënë
subjunctive
(lidhore)		 unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
present
(e tashme)		 të lihem të lihesh të lihet të lihemi të liheni të lihen
imperfect
(e pakryer)		 të lihesha të liheshe të lihej (lihesh) të liheshim të liheshit të liheshin
perfect
(e kryer)		 të jem lënë të jesh lënë të jetë lënë të jemi lënë të jeni lënë të jenë lënë
past perfect
(më se e kryer)		 të isha lënë të ishe lënë të ishte lënë të ishim lënë të ishit lënë të ishin lënë
conditional
(kushtore)		 unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
present¹
(e tashme)		 do të lihem do të lihesh do të lihet do të lihemi do të liheni do të lihen
imperfect
(e pakryer)		 do të lihesha do të liheshe do të lihej (lihesh) do të liheshim do të liheshit do të liheshin
perfect²
(e kryer)		 do të jem lënë do të jesh lënë do të jetë lënë do të jemi lënë do të jeni lënë do të jenë lënë
past perfect
(më se e kryer)		 do të isha lënë do të ishe lënë do të ishte lënë do të ishim lënë do të ishit lënë do të ishin lënë
optative
(dëshirore)		 unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
present
(e tashme)		 u lënça u lënç u lëntë u lënçim u lënçi u lënçin
perfect
(e kryer)		 qofsha lënë qofsh lënë qoftë lënë qofshim lënë qofshit lënë qofshin lënë
admirative
(habitore)		 unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
present
(e tashme)		 u lënkam u lënke u lënka u lënkemi u lënkeni u lënkan
imperfect
(e pakryer)		 u lënkësha u lënkëshe u lënkësh (lënkej) u lënkëshim u lënkëshit u lënkëshin
perfect
(e kryer)		 qenkam lënë qenke lënë qenka lënë qenkemi lënë qenkeni lënë qenkan lënë
past perfect
(më se e kryer)		 qenkësha lënë qenkëshe lënë qenkësh lënë qenkëshim lënë qenkëshit lënë qenkëshin lënë
imperative
(urdhërore)		 — ti — — ju —
present
(e tashme)		 — të lihesh! — lihu! — — të liheni! — lihuni (u lini)! —
imperative — negatory
(urdhërore — muhore)		 — ti — — ju —
present
(e tashme)		 — mos të lihesh! (të mos lihesh!) — mos lihu! — — mos të liheni! (të mos liheni!) — mos lihuni (u lini)! —
jussive
(urdhërore)		 unë ti ai/ajo ne ju ata/ato
present
(e tashme)		 le të lihem le të lihesh le të lihet le të lihemi le të liheni le të lihen
imperfect
(e pakryer)		 le të lihesha le të liheshe le të lihej (lihesh) le të liheshim le të liheshit le të liheshin
perfect
(e kryer)		 le të jem lënë le të jesh lënë le të jetë lënë le të jemi lënë le të jeni lënë le të jenë lënë
past perfect
(më se e kryer)		 le të isha lënë le të ishe lënë le të ishte lënë le të ishim lënë le të ishit lënë le të ishin lënë
(¹) alternative indicative 2nd future identical with conditional present — ²) alternative indicative 2nd future perfect identical with conditional perfect)

References
  1. Meyer, Gustav (1891), “lë”, in Etymologisches Wörterbuch der albanesischen Sprache (in German), Strasbourg: Karl J. Trübner, page 242
  2. Orel, Vladimir (1998) Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 220

Further reading
  • Oda Buchholz, Wilfried Fiedler, Gerda Uhlisch (2000) Langenscheidt Handwörterbuch Albanisch, Langenscheidt Verlag, →ISBN, page 277-278 (lë verb type 42 tr)
  • active verb lë (engl. to let (go), leave (behind/be); etc.) • Fjalor Shqip (Albanian Dictionary)
  • active verb lë (engl. to let (go), leave (behind/be); etc.) • Fjalë - Fjalor Shqip (Words - Albanian Dictionary)
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.