lëshoj

Albanian

Etymology

Linguists disagree on the derivation of the word; there are several proposals.

Might be from lë (“I let (behind); leave”) + sh- (de, out, off, ex) +‎ -oj (-1st pers./present/active suffix) itself; respectively Aorist lashë (let/left behind) +‎ -oj (-1st p./pres./act. suffix). Cf. Jussive particle Albanian le (“let”) → from Proto-Albanian *laide. Identical to Baltic particles Latvian lai (“let”), Lithuanian laĩ (“id”), Old Prussian -lai (“id”).[1][2][3]
Aorist (and adjective) lashë (“I left (behind); leave”), lashtë (“old, elderly; lit. 'left behind'”) → from Proto-Albanian *lauša. Related to Gothic 𐌻𐌰𐌿𐍃 (laus, “loosen, set free, empty”), further realted to Ancient Greek λύω (lúō, “to loose, release”)[4] (which is also related to Albanian lirë (“free, independent”)).
Camarda connets lëshoj to Greek λίσσομαι (líssomai, “to beg, pray”).[5]
As for Meyer (Orel agreed with Meyer); he considered lëshoj as a loan from Latin lassāre (“to render faint, tire”),[6] while Orel added a *to let meaning to Latin lassāre.[7]
Meyer-Lübke and Miklosich favoured lëshoj as a borrowing from Italian lasciare (“to let”).[8]

Furthermore, Standard/Tosk lëshoj is found as nshoj (ntshoj, ndshoj) among Gheg subdialects - favouring prefix nd- (“de-”) over le, lë (“let, leave, etc.”). The Gheg equivalent was neither considered, nor analyzed by the above mentioned linguists.

Verb

lëshój (first-person singular past tense lëshóva, participle lëshúar)

(active, transitive) I let out/off/go/down; I drop
I lëshoj flokët. ― I let my hair down.
(active, transitive) I leave (something/someone) behind
I break up (with someone), I split/separate (relationship)

Synonyms: ndahem, prishem

Unë e lëshoj gruan për ty. ― I leave my wife for you.

Ajo e lëshoi burrin. ― She left her husband.
(active, transitive) I release, unleash; free, set free, liberate; I remove
Synonyms: lë, lehtësoj, liroj, çliroj, nxjerr
(active, transitive) I give up/back, quit
Synonym: dorëzoj
(active, transitive) I start, turn on, set in motion (TV, radio, machine, engine, apparatus, etc.)
(active, transitive, + short pronoun) let (me, it, etc.) go/be; redeem or deliver (me, it, etc.) from (illness, pain, teeth, fever, etc.)
Synonym: lë
(active, transitive, figurative, mainly 3rd pers.) (it/they) pulls(s), draw(s) out; spread(s) (around); create(s)
Synonyms: nxjerr, krijon
(active, transitive, figurative, mainly 3rd pers.) (it/they) shed(s) (tears), wheep(s), water(s) (when associated with liquids)
Synonyms: loton, lotoj, qaj, ujtis, vadit, vadis, ujit, ujis

Më lëshojnë sytë lot. ― My eyes shed tears.
(active, transitive, figurative, mainly 3rd pers.) (it/they) discharge(s), emit(s), launch(es) (sound, smell, odor, smoke, fire, etc.)
Synonyms: emetoj, pëlcas, rrezatoj, nxjerr, fut, hedh, shkarkoj, vërvit
(active, transitive, figurative, mainly 3rd pers.) blossom(s), open(s) up, germinate(s), spread(s) (flowers, trees, plants, roots)
Synonyms: çel, hap, përhap
(active, transitive, figurative) I aim, point; I throw at/towards; I fire at (words, objects or arms thrown or aimed at something/someone)
(active, transitive, figuratuve, 3rd pers., + short pronouns) does not work; being impotent, unable to (see/walk/hear, etc.); I lost
Associated with amputated or paralyzed body parts; abnormality/impairment in the function of specified bodily organ/system. Lost memory, ability, strength, power
(active, intransitive, colloquial, 3rd pers.) release (bees)
Synonym: luzmon
(active, intransitive) I grant, give, hand out (concession, licence, permission, approval)

Inflection

Standard Albanian conjugation of lëshoj (active voice)

		singular			plural
participle			lëshuar
gerund			duke lëshuar
infinitive			për të lëshuar
		1st pers.	2nd pers.	3rd pers.	1st pers.	2nd pers.	3rd pers.
indicative		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present	lëshoj	lëshon	lëshon	lëshojmë	lëshoni	lëshojnë
	imperfect	lëshoja	lëshoje	lëshonte	lëshonim	lëshonit	lëshonin
	aorist	lëshova	lëshove	lëshoi	lëshuam	lëshuat	lëshuan
	perfect	kam lëshuar	ke lëshuar	ka lëshuar	kemi lëshuar	keni lëshuar	kanë lëshuar
	past perfect	kisha lëshuar	kishe lëshuar	kishte lëshuar	kishim lëshuar	kishit lëshuar	kishin lëshuar
	aorist II	pata lëshuar	pate lëshuar	pati lëshuar	patëm lëshuar	patët lëshuar	patën lëshuar
	future¹	do të lëshoj	do të lëshosh	do të lëshojë	do të lëshojmë	do të lëshoni	do të lëshojnë
	future perfect²	do të kem lëshuar	do të kesh lëshuar	do të ketë lëshuar	do të kemi lëshuar	do të keni lëshuar	do të kenë lëshuar

subjunctive		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present	të lëshoj	të lëshosh	të lëshojë	të lëshojmë	të lëshoni	të lëshojnë
	imperfect	të lëshoja	të lëshoje	të lëshonte	të lëshonim	të lëshonit	të lëshonin
	perfect	të kem lëshuar	të kesh lëshuar	të ketë lëshuar	të kemi lëshuar	të keni lëshuar	të kenë lëshuar
	past perfect	të kisha lëshuar	të kishe lëshuar	të kishte lëshuar	të kishim lëshuar	të kishit lëshuar	të kishin lëshuar

conditional^{1, 2}		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	imperfect	do të lëshoja	do të lëshoje	do të lëshonte	do të lëshonim	do të lëshonit	do të lëshonin
	past perfect	do të kisha lëshuar	do të kishe lëshuar	do të kishte lëshuar	do të kishim lëshuar	do të kishit lëshuar	do të kishin lëshuar

optative		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present	lëshofsha	lëshofsh	lëshoftë	lëshofshim	lëshofshit	lëshofshin
	perfect	paça lëshuar	paç lëshuar	pastë lëshuar	paçim lëshuar	paçit lëshuar	paçin lëshuar

admirative		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present	lëshuakam	lëshuake	lëshuaka	lëshuakemi	lëshuakeni	lëshuakan
	imperfect	lëshuakësha	lëshuakëshe	lëshuakësh	lëshuakëshim	lëshuakëshit	lëshuakëshin
	perfect	paskam lëshuar	paske lëshuar	paska lëshuar	paskemi lëshuar	paskeni lëshuar	paskan lëshuar
	past perfect	paskësha lëshuar	paskëshe lëshuar	paskësh lëshuar	paskëshim lëshuar	paskëshit lëshuar	paskëshin lëshuar
imperative		—	ti	—	—	ju	—
imperative	present	—	lësho	—	—	lëshoni	—
¹) indicative future identical with conditional present ²) indicative future perfect identical with conditional perfect

Standard Albanian conjugation of lëshoj mediopassive

		singular (njëjës)			plural (shumës)
participle — present (pjesore — e tashme)			lëshuar
participle — perfect (pjesore — e kryer)			qenë lëshuar
gerund — present (përcjellore — e tashme)			duke u lëshuar
gerund — perfect (përcjellore — e kryer)			duke u qenë lëshuar
infinitive — present (paskajore — e tashme)			për t'u lëshuar (për të u lëshuar)
infinitive — perfect (paskajore — e kryer)			për t'u qenë lëshuar (për të u qenë lëshuar)
privative (forma mohore)			pa u lëshuar
absolutive — perfect (absolutive)			më t'u lëshuar (më të u lëshuar)
		1st pers. (veta e 1rë)	2nd pers. (veta e 2të)	3rd pers. (veta e 3të)	1st pers. (veta e 1rë)	2nd pers. (veta e 2të)	3rd pers. (veta e 3të)
indicative (dëftore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	lëshohem	lëshohesh	lëshohet	lëshohemi	lëshoheni	lëshohen
	continuous present (e tashme e vazhdueshme)	po lëshohem	po lëshohesh	po lëshohet	po lëshohemi	po lëshoheni	po lëshohen
	imperfect (e pakryer)	lëshohesha	lëshoheshe	lëshohej	lëshoheshim	lëshoheshit	lëshoheshin
	continuous imperfect (e pakryer e vazhdueshme)	po lëshohesha	po lëshoheshe	po lëshohej	po lëshoheshim	po lëshoheshit	po lëshoheshin
	aorist (simple past) (e kryer e thjeshtë)	u lëshova	u lëshove	u lëshua	u lëshuam	u lëshuat	u lëshuan
	perfect (e kryer)	jam lëshuar	je lëshuar	është lëshuar	jemi lëshuar	jeni lëshuar	janë lëshuar
	past perfect (më se e kryer)	isha lëshuar	ishe lëshuar	ishte lëshuar	ishim lëshuar	ishit lëshuar	ishin lëshuar
	aorist II (past perfect II) (e kryer e tejshkuar)	qeshë lëshuar	qe lëshuar	qe lëshuar	qemë lëshuar	qetë lëshuar	qenë lëshuar
	future (e ardhme)	kam për të u lëshuar	kam për të u lëshuar	kam për të u lëshuar	kam për të u lëshuar	kam për të u lëshuar	kam për të u lëshuar
	future perfect (e ardhme e përparme)	kam për të qenë lëshuar	kam për të qenë lëshuar	kam për të qenë lëshuar	kam për të qenë lëshuar	kam për të qenë lëshuar	kam për të qenë lëshuar
	2nd future¹ (e ardhme)	do të lëshohem	do të lëshohesh	do të lëshohet	do të lëshohemi	do të lëshoheni	do të lëshohen
	2nd future perfect² (e ardhme e përparme)	do të jem lëshuar	do të jesh lëshuar	do të jetë lëshuar	do të jemi lëshuar	do të jeni lëshuar	do të jenë lëshuar

subjunctive (lidhore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	të lëshohem	të lëshohesh	të lëshohet	të lëshohemi	të lëshoheni	të lëshohen
	imperfect (e pakryer)	të lëshohesha	të lëshoheshe	të lëshohej	të lëshoheshim	të lëshoheshit	të lëshoheshin
	perfect (e kryer)	të jem lëshuar	të jesh lëshuar	të jetë lëshuar	të jemi lëshuar	të jeni lëshuar	të jenë lëshuar
	past perfect (më se e kryer)	të isha lëshuar	të ishe lëshuar	të ishte lëshuar	të ishim lëshuar	të ishit lëshuar	të ishin lëshuar

conditional (kushtore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present¹ (e tashme)	do të lëshohem	do të lëshohesh	do të lëshohet	do të lëshohemi	do të lëshoheni	do të lëshohen
	imperfect (e pakryer)	do të lëshohesha	do të lëshoheshe	do të lëshohej	do të lëshoheshim	do të lëshoheshit	do të lëshoheshin
	perfect² (e kryer)	do të jem lëshuar	do të jesh lëshuar	do të jetë lëshuar	do të jemi lëshuar	do të jeni lëshuar	do të jenë lëshuar
	past perfect (më se e kryer)	do të isha lëshuar	do të ishe lëshuar	do të ishte lëshuar	do të ishim lëshuar	do të ishit lëshuar	do të ishin lëshuar

optative (dëshirore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	u lëshofsha	u lëshofsh	u lëshoftë	u lëshofshim	u lëshofshi	u lëshofshin
	perfect (e kryer)	qofsha lëshuar	qofsh lëshuar	qoftë lëshuar	qofshim lëshuar	qofshit lëshuar	qofshin lëshuar

admirative (habitore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	u lëshuakam	u lëshuake	u lëshuaka	u lëshuakemi	u lëshuakeni	u lëshuakan
	imperfect (e pakryer)	u lëshuakësha	u lëshuakëshe	u lëshuakësh	u lëshuakëshim	u lëshuakëshit	u lëshuakëshin
	perfect (e kryer)	qenkam lëshuar	qenke lëshuar	qenka lëshuar	qenkemi lëshuar	qenkeni lëshuar	qenkan lëshuar
	past perfect (më se e kryer)	qenkësha lëshuar	qenkëshe lëshuar	qenkësh lëshuar	qenkëshim lëshuar	qenkëshit lëshuar	qenkëshin lëshuar

imperative (urdhërore)		—	ti	—	—	ju	—
	present (e tashme)	—	të lëshohesh! — lëshohu!	—	—	të lëshoheni! — lëshohuni!	—

imperative — negatory (urdhërore — muhore)		—	ti	—	—	ju	—
	present (e tashme)	—	mos të lëshohesh! (të mos lëshohesh!) — mos lëshohu!	—	—	mos të lëshoheni! (të mos lëshoheni!) — mos lëshohuni!	—

jussive (urdhërore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	le të lëshohem	le të lëshohesh	le të lëshohet	le të lëshohemi	le të lëshoheni	le të lëshohen
	imperfect (e pakryer)	le të lëshohesha	le të lëshoheshe	le të lëshohej	le të lëshoheshim	le të lëshoheshit	le të lëshoheshin
	perfect (e kryer)	le të jem lëshuar	le të jesh lëshuar	le të jetë lëshuar	le të jemi lëshuar	le të jeni lëshuar	le të jenë lëshuar
	past perfect (më se e kryer)	le të isha lëshuar	le të ishe lëshuar	le të ishte lëshuar	le të ishim lëshuar	le të ishit lëshuar	le të ishin lëshuar
(¹) alternative indicative 2nd future identical with conditional present — ²) alternative indicative 2nd future perfect identical with conditional perfect)

Derived terms

lëshohem (passive)
lëshim m (gerund)
lëshuar (participle)
- sylëshuar
lëshues m, lëshuese f
- felëshues m, felëshuese f
- ujëlëshues m

References

Camarda, Demetrio (1864) Saggio di grammatologia comparata sulla lingua albanese (in Italian), Livorno: Successore di Egisto Vignozzi, page 215
Çabej, Eqrem (1976), “lëshoj”, in Studime Gjuhësore II, Studime Etimologjike në Fushë të Shqipes, Prishtinë: Rilindja, page 310
Orel, Vladimir (1998) Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 255
Orel, Vladimir (1998) Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 214-215
Camarda, Demetrio (1864) Saggio di grammatologia comparata sulla lingua albanese (in Italian), Livorno: Successore di Egisto Vignozzi, page 86
Meyer, Gustav (1891), “lëshoj”, in Etymologisches Wörterbuch der albanesischen Sprache (in German), Strasbourg: Karl J. Trübner, page 244
Orel, Vladimir (1998) Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 225
Miklosich, Franz (1871) Albanische Forschungen II. Die romanischen Elemente im Albanischen (in German), Vienna: Karl Gerold’s Sohn, page 35

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Camarda, Demetrio (1864) Saggio di grammatologia comparata sulla lingua albanese (in Italian), Livorno: Successore di Egisto Vignozzi, page 215

[2] Çabej, Eqrem (1976), “lëshoj”, in Studime Gjuhësore II, Studime Etimologjike në Fushë të Shqipes, Prishtinë: Rilindja, page 310

[3] Orel, Vladimir (1998) Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 255

[4] Orel, Vladimir (1998) Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 214-215

[5] Camarda, Demetrio (1864) Saggio di grammatologia comparata sulla lingua albanese (in Italian), Livorno: Successore di Egisto Vignozzi, page 86

[6] Meyer, Gustav (1891), “lëshoj”, in Etymologisches Wörterbuch der albanesischen Sprache (in German), Strasbourg: Karl J. Trübner, page 244

[7] Orel, Vladimir (1998) Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 225

[8] Miklosich, Franz (1871) Albanische Forschungen II. Die romanischen Elemente im Albanischen (in German), Vienna: Karl Gerold’s Sohn, page 35